‘Geschiedenis van de seksualiteit’ van Foucault krijgt postuum verlengstuk
Intellectueel Frankrijk staat in rep en roer door een postume publicatie van politiek filosoof en structuralist Michel Foucault (1926-1984), die 34 jaar geleden overleed aan de gevolgen van aids. Het gaat om het vierde en laatste volume van zijn beroemde Histoire de la sexualité, dat weliswaar onafgewerkt is gebleven. Getiteld Les aveux de la chair verschijnt het boekwerk nu bij Gallimard.
De erfgenamen van Foucault vonden “het moment en de voorwaarden voor publicatie geschikt”, zo lieten ze weten. Ze spelen daarmee in op de #metoo-beweging en op het debat over seksueel grensoverschrijdend gedrag, zo verklaarde redacteur Frédéric Gros tegenover ANP. Foucault zelf was mordicus gekant tegen postume uitgave ervan.
Het eerste deel van Foucaults Histoire de la sexualité met de titel La volonté de savoir verscheen in 1976, in 1984 zagen deel twee en drie L’usage des plaisirs en Le souci de soi het licht. De klemtoon lag op de 17de en 18de eeuw tot het midden van de 20ste eeuw, terwijl ook de Griekse en Romeinse wereld aan bod kwam. Aanvankelijk ambieerde Foucault zes delen van zijn Geschiedenis van de seksualiteit. Maar zijn ziekte stak daar een stokje voor en het plan werd omgegooid en beperkt.
Wederzijdse instemming
Foucault onderzoekt in het nu verschenen Les aveux de la chair uitgebreid hoe het christendom en de kerkvaders omsprongen met seksuele moraal en taboes. Foucault stelde vast dat de christelijke gedragsregels en voorschriften rondom bijvoorbeeld masturbatie, homoseksualiteit, maagdelijkheid en voortplanting aanvankelijk niet noodzakelijk repressiever waren dan deze van de heidense, epicuristische of Griekse filosofen. De christelijke normgeving van onder meer kerkvader Sint-Augustinus had in ieder het geval het voordeel dat ze het onderwerp bespreekbaar maakte en voortdurend afwoog wat wel en niet kon, aldus Foucault.
Foucault onderzoekt in het nu verschenen 'Les aveux de la chair' uitgebreid hoe het christendom en de kerkvaders omsprongen met seksuele moraal en taboes
Vanaf het begin waren ze heel duidelijk dat verkrachting intolerabel was en wederzijdse instemming bij seks essentieel. Maar Foucault-specialisten waarschuwen ervoor dat de filosoof ook stelde dat je niet klakkeloos naar het verleden mag kijken voor hedendaagse kwesties. “We kunnen de codes van klassieke teksten niet zomaar blindelings aanwenden voor het heden”, aldus Stuart Elden, de auteur van Foucault’s Last Decade in The Telegraph.