OPINIE: "Op sociale zekerheid bezit Vlaams Belang geen geloofwaardigheid en migratie hebben ze laten stelen door de N-VA"

De keuze van Vlaams Belang om de sociale kaart te trekken en dit te combineren met hun gekende migratiestandpunt is op het eerste gezicht niet zo dwaas. Marine Le Pen (FN) in Frankrijk en Geert Wilders (PVV) in Nederland boeken al jaren succes door zich cultureel rechts en sociaal-economisch links te presenteren. Zo zegt Geert Wilders dat hij aan politiek doet voor ‘Henk en Ingrid’. Dat zijn volgens hem de gewone Nederlanders die hard werken, schrik hebben voor de massa-immigratie en bekommerd zijn om de betaalbaarheid van de zorg. Er valt dus wel iets te zeggen om die succesformule naar Vlaanderen te kopiëren. Zeker omdat in het verleden grote horden arbeiders de overstap maakten van de SP naar het Vlaams Blok.

Tegelijk laat dit laatste ook zien dat dit geen wonderoplossing is voor het slabakkende Vlaams Belang. In haar gloriedagen was de partij immers nog heel flou over haar sociaal-economische koers. Er rezen vaak twijfels over de vraag of de partij nu sociaal-economisch links of rechts was. Ondanks die onduidelijkheid stemden arbeiders toch massaal voor het Vlaams Blok. In theorie mag er dus misschien wel een markt zijn voor de combinatie van een hard migratiestandpunt en het benadrukken van een sterke sociale zekerheid, in de praktijk is er duidelijk meer nodig dan een programma om bij verkiezingen te scoren.

Als kiezers louter om inhoudelijke redenen voor een partij zouden stemmen, dan zouden wellicht ook de sociaal-liberalen van Spirit of het latere SLP meer geweest zijn dan de lilliputterpartijen die ze ooit waren. Hun programma’s, een combinatie van socialisme en liberalisme, leken in theorie zeer veel mensen te kunnen bekoren, maar in de praktijk sloeg het amper aan.

Dat komt onder andere omdat je ook kopstukken nodig hebt om bij verkiezingen potten te breken. Op lezingen zeg ik wel eens dat indien ik een partijvoorzitter zou zijn, ik liever een aantrekkelijk kopstuk in de rangen zou hebben dan een fantastisch uitgewerkt programma. Het is wat kort door de bocht, maar populaire kopstukken zijn wel degelijk een zegen voor een partij. In dat opzicht zit Vlaams Belang met een reuzegroot probleem. Met alle respect voor Tom Van Grieken, maar op een aantal goeie oneliners na, komt hij qua charisma geen duizend kilometer in de buurt van Le Pen of Wilders.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat inhoud totaal onbelangrijk is geworden. Met thema’s als sociale zekerheid en migratie kan je wel degelijk veel mensen beroeren. Op het eerste thema bezit het Vlaams Belang echter geen enkele geloofwaardigheid bij de kiezer en het tweede hebben ze laten stelen door N-VA. Het migratievraagstuk was jarenlang het kroonjuweel van elke Vlaams Belang-campagne, maar sinds een aantal jaar denk je bij migratie niet langer automatisch aan Vlaams Belang, maar aan Theo Francken en de N-VA.

Bart De Wever en de zijnen spelen het ook slim. In theorie zijn ze tegen het cordon sanitaire, maar in de praktijk hanteren ze er wel een. Ze willen immers niet besturen met een partij die Filip Dewinter aan boord houdt. Tegelijk nemen ze de thema’s van Vlaams Belang wel over. Dit is de zogenaamde strategie van isoleren en imiteren. Ook Mark Rutte (VVD) deed dat in de laatste Nederlandse verkiezingscampagne. Hij zou niet met Wilders besturen en lanceerde tegelijk de campagne ‘doe normaal of ga weg’. Gevolg, de gedoodverfde winnaar van de verkiezingen, Geert Wilders, werd met een pyrrusoverwinning naar huis gestuurd.

Neen, Vlaams Belang heeft meer nodig dan een ‘sociaal gelaat’ om haar toekomst veilig te stellen. Als u mij niet gelooft op basis van bovenstaande, dan misschien wel op basis van de verkiezingsuitslag van 2014. Ook toen profileerde de partij zich al sociaal-economisch links. Uit de vergelijking van de verkiezingsprogramma’s in 2014 bleek zelfs dat Vlaams Belang samen met Groen de meest sociale partij van allemaal was: ze wilden het minst besparen in de sociale zekerheid en fors investeren in de pensioenen. Ondanks die sociale koers werden ze gedecimeerd in zowel het federaal als Vlaams Parlement. Quod erat demonstrandum.

Nicolas Bouteca is Politicoloog aan de UGent.