‘Een herinvoering van de dienstplicht? Dat wordt georganiseerde verspilling van belastinggeld!’ Roger Housen, oud-kolonel en woordvoerder bij de militaire vakbond ACMP, windt er geen doekjes om. De dienstplicht is in 1992 afgeschaft en wat hem betreft, hoeft die nooit terug te komen. ‘Dit is echt niet de manier om het leger te versterken. Een opleiding vergt bijna anderhalf jaar. En daarna moet je die mensen dan opnieuw laten gaan? Een beroepsmilitair kiest vrijwillig voor een carrière in het leger, met alles wat daarbij komt. Die is bereid zijn leven te riskeren. Dat is iets heel anders dan een dienstplichtige die het leger in moet.’

Zelfs wanneer het bedoeld is als maatregel om jongeren discipline bij te brengen – een van Macrons motieven – ziet Housen er geen heil in. ‘Het leger is geen jeugdzorgcentrum. Het is niet de taak van het Belgische leger om stenengooiers of jonge vandalen opnieuw in het gareel te brengen.’ Generaal Marc Thys, de commandant van de landcomponent, de legerpoot met veruit het hoogste aantal personeelsleden, zegt dat de dienstplicht op dit moment ‘niet op tafel ligt’.

Pensioengolf

Toch zal Defensie de komende jaren iets uit de helm moeten toveren om de aantallen op peil te houden. Op zijn nieuwjaarsreceptie rekende Chef Defensie (CHOD) Marc Compernol al voor dat er de komende vier jaar 7.400 vacatures ingevuld moeten worden. Alexander Mattelaer, directeur Europese zaken aan het Egmont Instituut en docent internationale politiek (VUB), vreest zelfs dat er nog veel meer nodig zijn.

In een Egmont-dossier dat volgende week gepubliceerd wordt, legt hij de vinger op de wonde. ‘Het grote onevenwicht in de leeftijdspiramide zal tot een eind in de jaren 2020 de achilleshiel van het Belgische leger zijn.’ Slechts een derde van de militairen is jonger dan veertig. Een ander derde is ouder dan vijftig. ‘Er is dringend meer instroom van jong, gemotiveerd personeel nodig’, schrijft Mattelaer.Volgens de Strategische Visie van minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) moet Defensie krimpen van de huidige 30.000 militairen naar 25.000. ‘Maar met de pensioengolf die er zit aan te komen, dreigen we los door die ondergrens te gaan,’ zegt Mattelaer, ‘met alle veiligheidsgevolgen van dien.’

Skeletstructuur

Defensie kreunde nu al onder de druk van operatie Vigilant Guardian, waarbij duizenden militairen in de straten patrouilleerden. ‘Maar zoveel troepen ontplooien voor homeland-operaties, wordt de komende jaren onmogelijk als de landcomponent blijft krimpen’, aldus Mattelaer. ‘Een groter leger kost geld, zeker. Maar het is moeilijk in te denken hoe de geplande skeletstructuur nog het hoofd kan bieden aan conflicten.’

Wat te doen? Het leger zet al hard in op rekrutering met een grote wervingscampagne en CHOD Compernol maande zijn troepen aan om het merk en de militaire trots meer uit te dragen. Ook de groep reservisten wordt uitgebreid. En, zegt Mattelaer, ‘Je zou zelfs kunnen nadenken onder welke omstandigheden een 21ste-eeuwse versie van de dienstplicht mogelijk is. Dit is niet iets om overhaast in te vliegen, maar erover nadenken kan geen kwaad.’