Jolig jeugdtheater: ‘Je moet ongemakkelijke dingen hardop durven uit te spreken’

© Mirjam Devriendt
Els Van Steenberghe
Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Kristien De Proost en Youri Dirkx van het Brusselse collectief Tristero spelen Niks, hun versie van Janne Tellers omstreden jeugdboek Niets (2000), waarin een jongen twijfelt aan de zin van het leven.

Julie hadden duidelijk zin in een opbeurend stuk.

Youri Dirkx: Er zit wel degelijk een optimistische laag in het boek, hoor. De donkerte én de absurde humor spatten van de pagina’s. Het hoofdpersonage is Pierre Anthon. Hij vindt het zinloos om naar school te gaan omdat het leven zinloos is. Dus gaat hij in een pruimenboom zitten en bekogelt hij wie wel nog naar school gaat met pruimen.

Kristien De Proost: Zijn klasgenoten willen Anthon van het tegendeel overtuigen en maken een berg van betekenis met dingen die voor hen waardevol zijn: stripboeken, schoenen, muziek, noem maar op. Dan escaleert het. Auteur Janne Teller kiest nauwgezet de soms gruwelijke dingen die op de berg belanden. Ze laat je nadenken over materialisme, religie en identiteit. Het personage Ursula, bijvoorbeeld, onderscheidt zich van de rest door haar blauwe vlechten. Ook die vlechten moet ze op de berg leggen.

Dirkx: Van dan af wordt ze ‘Ursula zonder de Blauwe Vlechten’ genoemd. Dat is wreed, en tegelijk ontwapenend komisch.

Theater hoeft toch niet altijd hoopvol te zijn of antwoorden te geven?

Jullie collectief, Tristero, noemt zich een ‘grappig en intelligent’ gezelschap. Hoe grappig wordt Niks?

Dirkx: Wij staan erom bekend dat we nooit doen wat er verwacht wordt. Dat we met twee acteurs en veel spullen een resem personages spelen – Teller voert behalve de klasgenoten ook enkele ouders op – zal sowieso geestige taferelen opleveren. Hoe donker dit verhaal ook is.

De Nwe Tijd ensceneerde het boek vorig seizoen al in Het Paleis.

De Proost: Daarom heet óns stuk Niks, want hun creatie heette al Niets. Dat twee gezelschappen dit boek kiezen als uitgangspunt voor hun eerste jeugdtheaterstuk toont de behoefte om in deze individualistische tijd, waarin we vooral aan Google raad vragen, ongemakkelijke dingen hardop uit te spreken.

Anthon zegt wat iedereen weleens denkt: ‘Heeft het leven wel zin?’ Als jongeren zich dat afvragen, slaan sommigen aan het dichten. Zoals Youri en ik, lang geleden. Volwassenen duwen die vraag vaak weg, maar ze blijft natuurlijk bestaan. Teller eindigt haar boek met: ‘En ik weet dat je niet met betekenis moet spotten. Nietwaar, Pierre Anthon? Nietwaar?’ Die ‘Nietwaar?’ is de vraag waarop elk mens een leven lang kan sjieken.

Dirkx: Pagina na pagina stapelen de twijfels en filosofische vragen zich op. Teller laat je nadenken, wij hopen dat je de zaal puzzled verlaat, met een wat verweesde blik in de ogen.

De Proost: En een open blik, ook. De donkerte is getoond. Het is uitgesproken, ga nu maar rustig een pint drinken met vrienden. Dat louterende is de oerfunctie van het theater. Theater hoeft toch niet altijd hoopvol te zijn of antwoorden te geven? Het mag zo donker zijn dat je nadien als vanzelf de hoop herkent.

Is jullie stuk ‘draaglijker’ dan het boek?

Dirkx: Misschien. In een theater deel je de emoties met elkaar. Dat helpt.

De Proost: Als ik me slecht voel, stel ik me voor dat ik maar een speldenkop in het heelal ben. Dat geeft mij op een of andere manier meer kracht en vrijheid. Gewoon bestaan is best oké. Trouwens, dit is voorlopig mijn laatste voorstelling. Ik ren al te lang weg van wat ik wil doen: mijn boek schrijven. Schrijven is mijn eerste liefde. Theater maken voelt steeds meer als weglopen van het schrijven. Na Niks, dat eigenlijk gaat over alles, loop ik niet langer weg. Dat wordt niet eenvoudig, maar wat maakt dat eigenlijk uit? Niks, en alles.

Niks van Tristero en BRONKS gaat op 23/02 in première in het Brusselse jeugdtheaterhuis BRONKS en reist tot 26 april door Vlaanderen. Vanaf 14 jaar. Info: www.tristero.be en www.bronks.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content