Canvas zendt BBC-reeks “Civilisations” uit over kunst van de oertijd tot nu

"Civilisations" is een nieuwe epische serie over kunst, cultuur en menselijke beschaving in zes continenten, door de eeuwen heen. Er komen meer dan 500 kunstwerken in beeld uit 31 landen. De reeks gaat op zoek naar de waarde en de betekenis van kunst, beschaving en identiteit. In negen afleveringen wordt onderzocht hoe de menselijke creativiteit ontstond en hoe ze zich door de eeuwen heen ontwikkelde. We zien hoe kunstenaars uit diverse culturen de mens en de natuur in afbeeldingen vorm gaven, en hoe beschavingen elkaar daarbij beïnvloedden.

De kijker krijgt een zeldzame toegang tot kunstwerken die normaal verborgen blijven achter gesloten deuren: behalve prenten, schilderijen, beeldhouwwerken ook foto’s en adembenemende architectuur. En net als bij de oorspronkelijke reeks worden de nieuwste technische snufjes gebruikt om alles zo schitterend mogelijk in beeld te brengen, in kleur, uiteraard, maar nu ook in kristalheldere HD.

De oorspronkelijke reeks “Civilisation’” uit 1969 – overigens nog altijd erg populair op DVD – beperkte zich tot de periode van de Middeleeuwen tot nu, en ging enkel over Westerse kunst (en dan nog enkel gemaakt door mannen). Het was dan ook de persoonlijke visie van één man, Kenneth Clark, een eminent kunstkenner die al op jonge leeftijd verantwoordelijk was voor de koninklijke schilderijencollectie en 12 jaar directeur van de National Gallery in Londen was geweest. De reeks bereikte een miljoenenpubliek, vooral in de VS, en werd alom bejubeld.

De aanpak van de nieuwe reeks is veel breder. "Civilisations" - meervoud - gaat terug tot de prehistorie, beslaat zes continenten, en heeft drie presentatoren: Simon Schama, Mary Beard en David Olusoga.

Simon Schama – ook bij ons bekend als auteur en (kunst)historicus - neemt vijf afleveringen voor zijn rekening. Hij neemt ons mee van prehistorische rotstekeningen tot in het atelier van de hedendaagse kunstenaar Anselm Kiefer. We zien zijn handen beven als hij oog in oog staat met een Japans kunstwerk dat voor hem de perfectie benadert.

Mary Beard – de eminente Britse auteur en classica die we kennen van de Canvasreeks “Ultimate Rome”- gaat in de Griekse en Romeinse kunst na hoe de mens zichzelf ziet en wat het verband is tussen kunst en religie. Maar ze belicht ook hoogtepunten uit de Chinese, Indische en Mexicaanse cultuur. In Egypte klimt ze op een van de Kolossen van Memnon, iets waar ze haar halve leven naar uitgekeken heeft. Mary Beard presenteert twee afleveringen.

David Olusoga schopte de Britten twee jaar geleden een geweten toen hij in een documentaire onthulde hoeveel schadevergoeding de Britse regering destijds uitkeerde aan duizenden eigenaars van slaven, om de wet op de afschaffing van de slavernij acceptabel te maken. Hij zet zijn expertise over militaire geschiedenis en het Britse keizerrijk in om verbanden tussen verschillende culturen te onderzoeken. Hij reist onder meer naar Nigeria om de techniek achter de Bronzen Beelden van Benin te achterhalen. Ook hij presenteert twee afleveringen.

Canvas is er snel bij: we zullen de reeks al een maand na de Britten kunnen bekijken. De eerste Britse uitzending op BBC Two is op 1 maart, en de lancering  daar gaat gepaard met een grote reeks nevenprogramma’s op tv, radio en online. Er komt een app waarmee je kunstwerken met AR (Augmented Reality) in 3D kan bekijken, of er met X-stralen doorheen kan kijken (zodat je mummies in sarcofagen kan zien). Daarnaast is er een grote reeks evenementen gepland in 250 lokale Britse musea, die in tal van regionale radio- en tv-programma’s aan bod zullen komen. 

Voor de liefhebbers: de oorspronkelijke reeks “Civilisation” met Kenneth Clark is nog besteld door Sir David Attenborough, die we nu kennen als de maker van grensverleggende natuurdocumentaires zoals "Blue Planet II". Hij was destijds hoofd van BBC 2 en kreeg de opdracht om de zender en de nieuwe kleurentelevisie meer bekendheid te geven. Het was zijn beslissing om de 13-delige reeks met Kenneth Clark te programmeren – waarbij hij overigens flink zijn budget overschreed.

Sir David Attenborough – die nu 91 is – gaat trouwens zelf een nieuwe vijfdelige natuurdocumentairereeks presenteren. In "Dynasty" worden individuele dieren gevolgd, stuk voor stuk leiders die hun “familie” moeten beschermen op de moeilijkste momenten: leeuwen, jachthonden, chimpansees, tijgers en keizerspinguïns. De reeks zal in het najaar op de BBC te zien zijn.