Belgische parlement zwicht voor zware druk Rwandees regime

De organisatie van (vooral) Belgische-Rwandese jongeren Jambo vzw had afgelopen najaar het wetsvoorstel van Gilles Foret (MR) aangegrepen om een conferentie te organiseren over de voors en tegens van een wet op ‘het negationisme van de genocide op de Tutsi’s in Rwanda in 1994’. Jambo staat al jarenlang bekend als een kritische organisatie voor het regime in Rwanda, waar sinds de machtsovername door het Rwandees Patriottisch Front nog meer dan ooit tevoren een zware repressie heerst en elke kritische stem onderdrukt wordt.

Zoals het hoort had Jambo een ‘peter’ (of ’meter’) gezocht en gevonden bij de parlementairen, in dit geval Olivier Maingain (Défi, het vroegere FDF). Het concept van de conferentie (een tegensprekelijk debat met academici en politici), de geloofsbrieven van de organisatie én de bevestigde deelname van de indiener van het bewuste wetsvoorstel Gilles Foret, werden overgemaakt aan de bevoegde diensten van de Kamer. Waarna de ‘conferentie van (fractie)voorzitters’, voorgezeten door Kamervoorzitter Siegfried Bracke, zich over het dossier boog en de aanvraag unaniem goedkeurde. Op 8 december (2017) kreeg Jambo het akkoord binnen en de concrete voorbereiding kon beginnen.

De organisatie nodigde meteen consequent de meest uiteenlopende meningen uit, zowel op academisch als op politiek niveau, zowel Belgisch als Rwandees. De eerste toezeggingen kwamen binnen en met MR-Kamerlid Gilles Foret, de indiener van het wetsvoorstel, werden alvast de laatste details besproken van zijn openingsreferaat. Hij bleef bijzonder enthousiast over het hele initiatief ... maar dat zou niet lang meer duren.

Want dan besliste het regime van Paul Kagame (foto boven) in het verre Kigali dat een dergelijk open en vrij debat over de opportuniteit en uitvoerbaarheid van een negationisme-wet over de Rwandese genocide, zelfs in België, onaanvaardbaar is. De Rwandese ambassade in Brussel krijgt de opdracht om het hele initiatief te torpederen. De organisaties van genocide-slachtoffers die aangeschreven waren om deel te nemen krijgen de opdracht om te weigeren of gewoon niet te reageren. Ook de indiener van het wetsvoorstel én de ‘peter’ van de conferentie krijgen signalen uit de regime-gezinde Rwandese milieus dat Jambo een organisatie is ‘die de genocide ontkent’ waarmee onmogelijk kan samengewerkt worden.

Op 9 februari schakelt de Rwandese ambassade het lobbywerk in een hogere versnelling met een persbericht waarin Jambo ronduit een ‘negationistische organisatie’ genoemd wordt, die dus de genocide op de Tutsi’s in Rwanda zou ontkennen. Tegelijk stelt de ambassade dat het ongeoorloofd is dat een dergelijke organisatie toestemming zou krijgen om een conferentie te organiseren in het Belgische parlement. (Die toestemming was intussen al twee maanden eerder officieel gegeven.)

De ambassade haalt flarden aan uit publicaties van Jambo die al maandenlang op de website staan en waarin overigens nergens de genocide op de Tutsi’s ontkend wordt. Wel legt de kritische organisatie onder meer uit dat in Rwanda zelf een dergelijke negationisme-wet misbruikt wordt om elke kritiek op het regime te onderdrukken en lange gevangenisstraffen te geven aan politieke activisten. (Een kritiek die ruim gedeeld wordt door mensenrechtenorganisaties en academici.) Jambo vindt ook dat àlle doden van de Rwandese tragedie gerespecteerd moeten worden, zowel in 1994 als ervoor en erna, en haalt daarbij onderzoeken van de Verenigde Naties aan die stellen dat in 1996-1997 in Congo mogelijk een genocide gepleegd werd op … Rwandese Hutu-vluchtelingen, door het huidige regime in Kigali. Wellicht is die kritiek de echte reden waarom Rwanda dergelijke stemmen het zwijgen wil opleggen.

Uiteindelijk bezwijken de twee betrokken parlementairen (Olivier Maingain, Défi, en Gilles Foret, MR), én de ‘conferentie van (fractie)voorzitters’ van de Kamer onder die Rwandese druk. Ondanks het akkoord van ruim twee maanden geleden door diezelfde conferentie die toen al beschikte over alle informatie over de vzw Jambo en de geplande inhoud van de conferentie. Volgens regimegezinde bronnen in Kigali dreigde het Rwandese regime zelfs met een diplomatieke rel als deze conferentie zou doorgaan.

In de praktijk komt het erop neer dat het Rwandese regime erin geslaagd is om zijn eigen politiek van repressie en onderdrukking van de vrije meningsuiting binnen te brengen in … het Belgische parlement. En dat is niet de eerste keer.

Bijna een jaar geleden werd twee leden van Jambo en VRT-journalist Peter Verlinden de toegang geweigerd tot het parlement van de Waals-Brusselse Federatie toen daar een conferentie georganiseerd werd door een regimegezinde Rwandese organisatie. En ook op propaganda-initiatieven zoals ‘Rwanda Day’ zijn alleen ‘bevriende’ journalisten en sympathisanten van het regime welkom.

Op deze manier slaagt de Rwandese overheid, één van de bevoorrechte partners van de Belgische ontwikkelingssamenwerking, erin om zelfs in België elke dialoog tussen de verschillende stemmen in het Rwandese dossier onmogelijk te maken.