Direct naar artikelinhoud
Portret

"Marc Coucke heeft geen vrienden, maar investeringen"

Marc CouckeBeeld ID

Hij was al Club-supporter, sponsor van twee wielerploegen en passionario van KV Oostende. Vandaag neemt Marc Coucke RSC Anderlecht over. Een impulsaankoop gedreven door revanche, én een ultieme poging om mee te tellen in de sport.

“Coucke is een entertainer en een verleider, maar ook een topschaker, denkt supersnel en ongelooflijk ver vooruit.” De sms kwam van een zakenrelatie. De vraag was: wie is Marc Coucke?

“Coucke is een rekenaar en een winnaar met een enorm gevoel voor timing. Zo heb ik ooit de praeses­verkiezing van de farmacie aan de UGent van hem verloren en ik dacht nog zo dat ik ging winnen.” Aldus Filip Demyttenaere, vanaf 1983 eerst studiegenoot van Marc Coucke en vanaf 1990 negentien jaar werknemer bij Omega Pharma en medeaandeelhouder. “Ik schrok ook toen ik het hoorde van Anderlecht, maar van mij ga je geen kwaad woord horen over Marc. Investeerders en collega’s van het eerste uur zoals ik hebben veel aan hem te danken.”

Rallyen met oldtimers deed hij recent nog, maar schaken was de eerste sport van Coucke. Op z’n 16de was hij kampioen van België. Coucke daarover in 2014 tegen ondergetekende: “Eigenlijk ben ik overal en altijd schaker. Eerst in de beursgang, dan weg van de beurs, vervolgens bij de overnames en de groeistrategie. Ben ik altijd juist? Neen, ik was fout toen ik in Enfinity investeerde en de zonnepanelenbusiness in elkaar klapte. You win some, you lose some.”

Er zijn wel meer mislukkingen in het sprookje van de ondernemer Coucke, die eind 2014 door de verkoop van Omega Pharma aan Perrigo (voor 3,6 miljard euro, inclusief schulden) ineens euromiljardair werd. Een sticker die zogezegd gsm-straling ging tegenhouden, bezorgde hem in 2011 tijdelijk de reputatie van kwakzalver. Een collega bij Omega Pharma uit die tijd: “Om de beurs tevreden te stellen, moest hij aan het eind van 2010 nog een gat dichtrijden en we hebben dat product gepromoot dat het geen naam had. In mei raakte bekend dat het niks deed, en moesten we alles terugnemen. Maar ondertussen waren de ­cijfers wel gepimpt.”

'Marc Coucke is een rekenaar en een winnaar met een enorm gevoel voor timing'
Filip Demyttenaere oud-studiegenoot

Later zocht hij nog wel eens de rand van het toelaatbare op, zoals bij zijn ogenschijnlijk onbaatzuchtige inzet voor het darmkankeronderzoek. Ludwig Verduyn van de site derijkstebelgen.be wees als eerste op een belangenvermenging. 

“Marc Coucke is een fervent promotor van dr. Luc Colemont, de kruisvaarder van darmkankerpreventie. Nieuw daarbij is dat de Fecotest, een diagnostische zelftest, vrij te koop is in de apotheek. De Fecotest wordt gemaakt en verkocht door Pharco Innovations, opgericht door Marc Couckes holding Alychlo in oktober 2015.”

Dubbele liefde

Ondernemen is risico nemen en ondernemen zit hem in het bloed. Zoals in 1995, toen de zonnecrème Bergasol negatief in het nieuws kwam. Een apotheker: “Coucke had ook zonnecrème, maar dat was een moeilijk verhaal. Toen niemand nog Bergasol wilde omdat het zogezegd gevaarlijke producten bevatte, kregen wij bezoek van hun vertegenwoordigers met een aanbieding: wij nemen al uw Bergasol terug en u neemt voor elke Bergasol vier van onze producten. Op slag zaten de apotheken met een grote stock zonnecrème. Coucke verkocht zijn stock Bergasol in het buitenland. Finaal kocht hij Bergasol dan maar zelf.”

KV Oostende was ook een risico, maar anders, eerder een irrationele jeugdliefde. Coucke trok als kind met zijn ouders elk weekend naar Oostende en bracht hele namiddagen door bij de plaatselijke clubs AS en VG. In 1993 zat hij al een tijdje in het bestuur, samen met zijn latere opvolger Peter Callant, en in 1998 werd hij met Bodysol shirtsponsor van de fusieclub KV Oostende.

Zoals nu met KVO en RSCA, had hij ook toen twee voetballiefdes. Er was al KVO én hij trad ook toe tot de business community van Club Brugge. Later zetelde hij in de raad van bestuur van de vzw Club Brugge.

“Dat Coucke het bij Club Brugge nooit verder heeft geschopt dan de eretribune, komt omdat Bart Verhaeghe eerst was”, zegt een medestander in die vzw. “In 2012 had hij nog schulden. Zijn we drie jaar later, dan koopt Coucke en niet Verhaeghe zich bij Club naar binnen. En dan staat het stadion er al, want Marc kan mensen ­samenbrengen en enthousiasmeren.”

Het omgekeerde is ook waar: spreek hem niet tegen als hij er vol voor gaat en stel geen vervelende vragen of je krijgt alle mogelijke verwensingen naar je kop. Desgevallend ook de pen die hij toevallig vast heeft. Zijn personeel weet dat in hun kleine grote baas een eeuwige positivo schuilt, maar evengoed een kolerieke controlefreak.

'In de voetbalzaken is hij het die beslist, niet zijn sportief manager Luc Devroe. Daarom neemt hij hem mee naar Anderlecht: Devroe ­luistert'
Anonieme voetbalmakelaar

Een van zijn uitspraken is dat winst de finaliteit moet zijn van ondernemen, maar in februari 2016 zei hij in deze krant dat winst maken “lastig wordt in het voetbal”. Dat bewees hij omstandig met KV Oostende, een ploeg die zoveel verlies maakte (meer dan 15 miljoen euro nettoschuld) en tegelijk de Belgische voetbalmarkt verziekte met hoge salarissen en transfersommen dat de hogere voetbalinstanties vorige zomer inderhaast een Financial Fair Play-reglement voor België opstelden.

Een voetbalmakelaar die te maken had met Coucke: “In de voetbalzaken is hij het die beslist, niet zijn sportief manager Luc Devroe. Daarom neemt hij hem mee naar Anderlecht: Devroe ­luistert.”

“Hij doet soms gekke dingen. Neem nu Adam Marušić, in 2016 weggehaald bij KV Kortrijk voor de neus van Gent. Hij gaf hem zomaar een salaris van 650.000 euro, 200.000 euro meer dan Gent. Sommige spelers dragen hem op handen. Tot ze niet doen wat hij wil en dan vliegen ze naar de B-kern.”

Marc Coucke als CEO van Omega Pharma in 2006.Beeld ID

“Yves Vanderhaeghe (de vorige trainer van KVO die hij ontsloeg, HV) kreeg dwingende adviezen over welke spelers hij moest opstellen. Zinho Gano, Nicolas Lombaerts… als hij vond dat ze moesten spelen, dan volgde er een sms, of meer dan één, en speelden ze.”

Concurrerende ploegen

Een bekende quote van Coucke: “In voetbal ben je drie minuten eigenaar van een club en iedereen spreekt je aan met ‘voorzitter’. In de koers mag je nog alle ploegen bezitten, als je niet hebt gekoerst, tel je niet mee.”

Toen Patrick Lefevere in 2000 bij hem kwam aankloppen om wielersponsor te worden, liet hij de kelk aan zich voorbijgaan. Lefevere: “Hij zei: ‘Later, als we groter zijn.’ In 2002 heeft hij mij dan zelf opgebeld. ‘Hoe zie je je nieuwe ploeg? Met wie? Ik bel je ’s nachts na onze volgende raad van bestuur.’ Om 3u30 ging de telefoon. ‘’t Is hier Marc Coucke, Patrick, wij doen mee.’”

Quick Step-Davitamon-Latexco was geboren. Twee jaar zou Quick Step hoofdsponsor worden, daarna twee jaar Davitamon. Toen bleek dat een sponsorverhoging nodig was, weigerde Coucke.

Lefevere: “Hij wilde niet mee, maar tegelijk wilde hij wel de tweede Belgische licentie voor de Pro Tour, samen met Lotto. Hij wilde dus twee concurrerende ploegen sponsoren: één met Davitamon en een andere met een ander merk uit zijn stal. Dat was ethisch op het randje of erover, en Quick Step heeft daar een stokje voor gestoken. Er kwam een proces van dat wij hebben gewonnen.”

'In het begin waarschuwde hij me. Hij zei: ‘Patrick, ik ben een kleine etter. Als ik me te veel bemoei, moet je mij dat zeggen'
Patrick Lefevere

In 2005 en 2006 bemoeide Coucke zich bij Lotto-Davitamon met alles waar hij zich met Lefevere als teammanager niet mee mocht bemoeien. “Ik doe de salarisonderhandelingen met de renners omdat ik daar het meeste van afweet.”

In 2007 kwam dan dat andere merk op de truien: Predictor-Lotto, een avontuur dat duurde tot de leiding van Lotto Coucke eruit werkte. Weer kwam er juridische heibel van.

In 2011 liep Lefevere zijn vroegere sponsor nog maar eens tegen het lijf en ze besloten opnieuw in zee te gaan. Omega Pharma-Quick Step vanaf 2012, in 2015 omgedoopt in Etixx-Quick Step, waren erg succesvolle teams.

Lefevere: “In het begin van onze samenwerking had hij mij gewaarschuwd. Hij zei: ‘Patrick, ik ben een kleine etter. Als ik mij te veel bemoei, moet je mij dat zeggen.’ Dat viel best mee. Hij had vooral visie. ‘Geef Tom Boonen een lang contract’, zei hij. Dat was zo’n goed advies.”

“De tweede keer als sponsor had hij net Omega Pharma van de beurs gehaald en vloog als een razende de wereld rond. Eén keer per maand zaten we samen. Op een dag zei hij: ‘Voor mij is dit niet leuk. Ik heb hier niks te zeggen.’ Er klonk wat frustratie in wat hij zei.”

Het drama Etixx

Eind 2014 verkocht Coucke Omega Pharma aan het Amerikaanse Perrigo. De Etixx-sponsoring van de wielerploeg zou in 2016 stoppen, een jaar te vroeg. Het management – of beter mismanagament – van het sportvoedingsbedrijf Etixx is opzienbarend in zijn megalomanie. Etixx was in 2009 opgestart door de familie Gerard. In België werd Etixx exclusief verkocht via de apotheken, toevallig ook de favoriete afzetmarkt van Coucke en Omega Pharma voor hun voorschriftvrije ­producten.

De omzet van Etixx bedroeg eind 2012 een ­respectabele 1,2 miljoen euro, inclusief ploegensponsoring. Coucke kende Etixx en had hun ­businessmodel een paar jaar eerder nog als een kansloze missie bestempeld. Eind 2012 deed hij de Gerards een niet te weigeren aanbieding. Coucke was een over the counter-gamma rijker.

Een Etixx-personeelslid van het eerste uur: “Coucke riep meteen dat hij tegen 2020 100 miljoen omzet zou draaien. Het buitenland moest worden veroverd. Er werd gesponsord dat het een lust was. Tevergeefs, alleen in Spanje (Contador was daar het uithangbord, HV) hebben we wat verkocht.”

In Engeland ging Etixx de concurrentie aan met gigant Powerbar van de Nestlé Groep en het Britse SiS. Er werd 650.000 pond uitgetrokken voor promotie. De verkoop bedroeg op zijn top 65.000 pond in één jaar. Etixx was synoniem voor waanzin. De top verdiende gigantische salarissen en de CEO verwende zijn maîtresse-ploegleidster met een mooi sponsorcontract, tot de twee in onmin kwamen en de zaak vorig jaar voor de rechter zijn beslag kreeg.

Het personeel van Coucke weet dat in hun kleine grote baas een eeuwige positivo schuilt, maar evengoed een kolerieke controlefreak

“Er werd ook een Etixx-vipbus besteld. Ze zouden gaan rondrijden in de Tour, de Giro en alle grote wedstrijden, wat natuurlijk niet kon want daar waren ze geen sponsor. Dat ding kostte 300.000 euro, maar het heeft meer dan een half jaar stilgestaan omdat ze niemand hadden met het juiste rijbewijs om ermee te rijden.”

In 2015, bij de verkoop van Omega Pharma aan Perrigo, bedroeg de zwaar gepimpte omzet 5,7 miljoen euro. Daarvan ging 1,1 miljoen naar sponsoring van wielerploegen, de helft in cash en de helft in producten. De 4,5 miljoen euro cash voor de naamsponsoring van Etixx-Quick Step van Lefevere was voor ‘corporate’, dus voor Omega Pharma. De sponsoring door Etixx bedroeg evenveel als de verkoop. Geen wonder dat Perrigo Etixx meteen afstootte. Marc Coucke, net een goed miljard rijker, kocht begin 2016 Etixx terug van de overnemer die hem achtervolgt met een miljardenclaim.

"Hij is een ontsnappingskoning", zegt een Coucke-kenner."En een ­nijdige Coucke is op z’n best."Beeld ID

"Die trek ik een kloot af"

Na Anderlecht te hebben gekocht eind 2017, ­verkocht Coucke begin dit jaar KV Oostende aan Peter Callant van het gelijknamig verzekeringskantoor, bij wie wordt getwijfeld of hij de nodige miljoenen op tafel kan leggen. Vreemd trouwens dat uitgerekend de verzekeringsmakelaar die vorige zomer nog de wacht werd aangezegd op KVO, en daar niet om kon lachen, daar nu ineens terugkeert als voorzitter. Een vriendendienst om een andere koper te vinden, zo wordt vermoed.

Een voormalig medewerker van Coucke: “Marc heeft geen vrienden, maar investeringen. Al komt zijn relatie met Bart Versluys (ontwikkelaar van appartementen en bouwer/mede-eigenaar van het stadion van Oostende, HV) misschien wel in de buurt van vriendschap. Marc heeft tenslotte zijn leven gered toen Bart een jetski-ongeval kreeg.”

Bij Anderlecht kijken ze uit naar de nieuwe mecenas. Ze vragen zich ook nog steeds af waarom hij hen heeft gekocht. Wil hij een grote entertainmentgroep maken en daarmee op termijn naar de beurs? De dierentuin Pairi Daiza past daar in, net als het avonturenpark in Durbuy, maar ook Royal Sporting Club Anderlecht en nog andere recente acquisities zoals die 70 procent in SnowWorld, het bedrijf achter de grootste indoorskipistes ter wereld. In december kocht Coucke meteen de skipiste in Neerpede, naast het oefencomplex van Anderlecht.

Een andere optie is een grondige sanering van RSCA, de enige echt nationale voetbalclub, en een snelle verkoop aan het buitenland. Een medestander van Coucke die hem goed kan inschatten, denkt dat het dossier-Anderlecht een impulsaankoop was, een vereffening van oude Knokse rekeningen.

“Hij hoorde wie in poleposition stond en hij dacht: die trek ik een kloot af.” ‘Die’ slaat op Paul Gheysens, topman van Ghelamco en kandidaat-bouwer van grote complexen en stadions. Gheysens bezat al Antwerp FC, maar wilde ineens ook Anderlecht.

Tussen Gheysens en het duo Coucke-Versluys, zakenpartners in de Versluys Bouwgroep, botert het niet meer sinds Gheysens het exclusieve One Carlton-project van Versluys in Knokke heeft geboycot. Gheysens kocht in alle stilte twee van de af te breken appartementen aan het Albert­plein en ging daarna dwarsliggen. Gheysens had eerder al Joris Ide (vennoot van Coucke in de overname van Anderlecht) tegen zich in het harnas gejaagd in de strijd om een boerenhof in de Knokse polders. Gheysens sloot de gronden van Joris Ide volledig in door alles daaromheen aan te kopen.

Bij Anderlecht kijken ze uit naar de nieuwe mecenas. Ze vragen zich ook nog steeds af waarom hij hen heeft gekocht

Ten slotte is er ook nog Barbara De Saedeleer, jarenlang de financiële rechterhand van Coucke bij Omega Pharma die mee in zijn nieuwe vennootschap Alychlo stapte. Door insiders wordt zij als de zwakke flank van Coucke bestempeld in de zaak die Perrigo tegen Coucke heeft aangespannen. Zoals bekend menen die te zijn bedrogen en vorderen ze 1,9 miljard euro van Coucke en Waterland, de vorige hoofdaandeel­houders.

Net als Coucke kreeg ook De Saedeleer geen vrijstelling van haar verantwoordelijkheid als bestuurder van Perrigo. Die molensteen om de nek zou haar volgens insiders vorig jaar in augustus hebben aangezet om de banden met Coucke te verbreken. Coucke was boos toen ze ­vertrok. Hij werd pas echt razend toen ze weer boven water kwam als chief investment and operations officer bij Ghelamco van Paul Gheysens en ineens ook bestuurder werd bij diens Antwerp FC.

Het zijn erg discutabele beweegredenen om een club over te nemen, maar een Coucke-kenner denkt dat dit ook een voordeel kan zijn. “Coucke is een ontsnappingskoning. Die claim van Perrigo zal nooit het geblokkeerd bedrag van 248 miljoen overstijgen en dan is hij op zijn gemak. Een ­nijdige Coucke is op z’n best. Gheysens was hij te vlug af zoals eerder Bart Verhaeghe hem te vlug af was bij Club Brugge. Die twee zijn nog niet klaar met de revanchard Coucke.”