Waarom moeten miljardairs zoals Bezos en Musk zo nodig de mens ontstijgen?
De een bouwt aan een gigantische klok in een berg die 10.000 jaar moet tikken, de ander schiet een wagen de ruimte in. Het lijken wel sprookjesverhalen die technologieondernemers als Jeff Bezos en Elon Musk moeten helpen de gewone sterveling te ontstijgen.
De plannen van Tesla- en SpaceX-baas Elon Musk kennen we ondertussen. Hij wil niet alleen voor het eerst naar Mars vliegen, hij wil er ook meteen de basis leggen voor een menselijke kolonie. Musk is er nu eenmaal van overtuigd dat de mensheid op lange termijn maar twee fundamentele opties heeft: of voor eeuwig op aarde blijven en uiteindelijk uitgeroeid worden of de ruimte verkennen en daar kolonies bouwen.
Terwijl die andere miljardenondernemer Jeff Bezos van Amazon ook tonnen geld investeert in zijn ruimtevaartproject Blue Origin, pakte hij deze week uit met een ander hobbyproject. Een reusachtige klok die 10.000 jaar moet tikken zonder dat komende generaties daar al te veel onderhoudswerk aan hebben.
De redenering achter de investering? Pure symboolwaarde.
Bezos legt het op de website van het megalomane project zelf uit: "De technologisch geavanceerde mens zal niet alleen wonderen verwezenlijken, hij zal ook samenlevingsproblemen op grote schaal veroorzaken. Daarom is het nodig dat we een langetermijnvisie op de toekomst ontwikkelen."
'De technologisch geavanceerde mens zal niet alleen wonderen verwezenlijken, hij zal ook samenlevingsproblemen op grote schaal veroorzaken'
Voor alle duidelijkheid: het idee van de eeuwig tikkende klok komt niet van de Amazon-baas zelf. Hij investeerde ongeveer 34 miljoen euro in het idee van de internetpionier Danny Hillis. Die richtte in 1996 de Long Now Foundation om de mensheid te leren verder vooruit te kijken. De Clock of the Long Now, zoals de klok heet, is een monument voor dat nederige, maar dure idee.
Een met de kosmos
Om het oorspronkelijke idee achter de klok beter te begrijpen, moeten we naar de medeoprichter van Long Now Foundation kijken: Stewart Brand. Hij wordt door velen de opperhippie van Silicon Valley genoemd, die in de jaren zestig mee de basis heeft gelegd voor de technologiehub die het vandaag is. En de drang naar technologieoptimisme die daarbij hoort.
Toen de drug LSD nog niet verboden was en de mens er net in geslaagd was om voor het eerst een voet op de maan te zetten, groeide er in Silicon Valley een hippiecultuur, waar bazen van technologiereuzen vandaag nog graag naar verwijzen.
Bazen van technologiereuzen verwijzen vandaag nog graag naar de hippiecultuur in Silicon Valley van de jaren 60
"Die hippies wilden mensen verbinden en één worden met de kosmos", zegt wiskundefilosoof Jean Paul Van Bendegem. Hij heeft zelf nog een editie van Whole Earth Catalog in zijn boekenkast staan. In dat magazine wilde Stewart Brand aan mensen tonen dat ze een klein radertje zijn in een veel groter geheel. Op de cover van het magazine staat een foto van de aarde die gemaakt werd door de NASA om de nietigheid van de mens te illustreren.
Goochelarij
Dat net een figuur als Jeff Bezos de wereld dat relativeringsvermogen wil bijbrengen, stemt de wiskundefilosoof triest. "Je kunt het wat vergelijken met wat er met de Sovjet-Unie is gebeurd. De theorie van Karl Marx beloofde veel goeds, maar wat Lenin en Trotski er in de praktijk van hebben gemaakt, heeft niks meer met communisme te maken."
Lees: Jeff Bezos kaapt het idee uit eigenbelang. Je zou kunnen zeggen dat we niet al te zwaar moeten tillen aan de werelddominantie van zijn bedrijf Amazon, want ook dat is maar nietig in vergelijking met een klok die 10.000 jaar tikt.
'Iedereen is zodanig in de ban van de illusies die dergelijke figuren creëren dat we vergeten kijken naar wat er echt gebeurt: technologiebedrijven worden met de dag machtiger en we juichen hen nog toe ook'
Technologiefilosoof van de Erasmushogeschool Ben Caudron noemt de stunts van Elon Musk en Jeff Bezos pure goochelarij. "Iedereen is zodanig in de ban van de illusies die dergelijke figuren creëren, dat we vergeten kijken naar wat er echt gebeurt: technologiebedrijven worden met de dag machtiger en we juichen hen nog toe ook."
Als Elon Musk en Jeff Bezos zo inzitten met de mensheid, zouden ze volgens Caudron hun vele miljoenen beter kunnen spenderen aan wetenschappelijk onderzoek om oplossingen te zoeken voor de klimaatuitdagingen die steeds groter worden.