Waarom Lara Croft de hotpants heeft opgeborgen

Fans van het eerste uur zullen wellicht even schrikken als ze morgen de nieuwe Tomb Raider-film in de bioscoop zien. De Lara Croft die wordt neergezet door Zweedse actrice Alicia Vikander lijkt nog in weinig op de cyberbabe die in 1996 voor het eerst in het videospel opdook. Weg is de puntige, dubbele D-cup en de kenmerkende hotpants. De avontuurlijke archeologe vecht en stunt in een comfortabele hoodie en cargobroek. 

Een duidelijk verschil met de vorige twee Tomb Raider-verfilmingen, toen nog met Angelina Jolie als de verpersoonlijking van de virtuele actieheldin. Jolie verzette zich in 2001 eerst tegen het dragen van de krappe, "héél oncomfortabele" shorts in de openingsscène, maar moest uiteindelijk het onderspit delven "omdat iedereen Lara nu eenmaal zo kende". In de tweede Tomb Raider, The Cradle of Life, draafde ze, naast meer bedekte outfits, onder meer op in bikini en in een aanspannende zilveren wetsuit.

Borstcorrectie

Dat haar opvolgster de hotpants heeft ingewisseld voor een iets ruimer vallende cargobroek is een weldoordachte keuze, dixit Vikander. "Lara is nog steeds sexy, Maar er is een verschil tussen sexy en overgeseksualiseerd", zei ze deze week in een interview met VTM. Bovendien ligt dit portret op het witte doek in de lijn van de evolutie die de actieheldin in de games doormaakte. 

Voor feministen is Lara Croft al 22 jaar een paradoxaal figuur. Toegejuicht als langverwachte vrouwelijke protagonist in een actiegame. Afgekraakt omdat ze met haar kleine hotpants en gigantische boezem duidelijk meer voor hormonale tienerjongens in het leven was geroepen dan als rolmodel voor vrouwelijke gamers. 

Maar een herlancering van het videospel in 2013 toonde het digitale sekssymbool  in een meer menselijke en aangeklede gedaante. Met een drastische borstcorrectie. Omdat de makers eindelijk doorhadden dat de actieheldin met zo'n onrealistische wespentaille en dunne armen eerder zou kreunen onder haar grote borsten dan dat ze alle tegenstanders moeiteloos wegveegde? Of omdat de gamewereld steeds meer vrouwelijke spelers kent?

Als we het Amerikaanse tijdschrift Vanity Fair mogen geloven, gaat het niet om een vestimentair fait divers, maar maakt Lara Croft deel uit van een bredere trend. Ook op het witte doek ondergaan hoe langer hoe meer actieheldinnen een opmerkelijke transformatie. Niet alleen dragen ze vaker als hoofdrolspeelster het hele verhaal. Ze doen dat ook in outfits die vanuit strijdersoogpunt een stuk geschikter zijn. 

'Meteen dood'

Rey, de echte heldin in de nieuwe Star Wars-films, is mogelijk het markantste voorbeeld. Haar beige lompen ogen naar Hollywood-normen verrassend onglamoureus en onsexy. Maar voor iemand die op een woestijnplaneet enkel weet te overleven door illegaal en dus ongezien te plunderen en eventuele tegenstanders meteen moet kunnen uitschakelen, zijn ze verdraaid handig. Toegegeven, ook prinses Leia en prinses Amidala moesten qua moed en vechtkunsten niet onderdoen voor de mannen, maar zij moesten respectievelijk wel nog even een gouden bikini en witte spandexoutfit aan. Niet geweldig beschermend in gevechten, zo bleek in Amidala's geval: één aanvaring met een geklauwd monster en de bodysuit werd herleid tot een topje met blote buik.

Cara Delevingne, die zelf weinig om het lijf had als slechte superheld in Suicide Squad, sprak zich een paar jaar geleden al uit tegen de "seksistische kostuums" van vrouwelijke superhelden. "Ze zijn overwegend naakt of in bikini. Niemand zou zo kunnen vechten. Of ze zouden meteen dood zijn." 

Ook andere criticasters wezen in het verleden al op enkele hardnekkig terugkerende kenmerken van het "vrouwelijke krijgersharnas" in films. Kregen de Batmans en Irons Mans van deze wereld amper penetreerbare omhulsels aangemeten, dan moesten hun vrouwelijke tegenhangers het vaak stellen met stof waar messen als boter doorheen gingen, bh-achtige topjes, belachelijk weinig steun ter hoogte van de borsten en outfits die net de vitale organen open en bloot lieten. 

Om diezelfde reden werd in 2004 al de draak gestoken met het Catwoman-kostuum van Halle Berry: een leren niemendal met gewaagd decolleté en naakte buik. 

Kortgerokt

Dan liever het gevaar tegemoet in de gepantserde kleren van de vrouwen in Black Panther, of in de camouflageproof overall die actrice Natalie Portman draagt in de nieuwe Netflix-hype Annihilation. Ook Wonder Woman toont dat sexy en slim perfect hand in hand kunnen gaan. Gal Gadot en haar collega-amazones trekken net als de vroegere Wonder Woman nog steeds kortgerokt ten strijde, maar ze hebben tenminste een borstplaat en arm-, knie- en hoofdbeschermers. Iets waar de schaarsgeklede amazones in de Justice League-film van Zack Snyder in 2017 alleen maar van konden dromen. Op Twitter werd alvast fijntjes opgemerkt dat Wonder Woman door een vrouw (Patty Jenkins) werd geregisseerd, en Justice League door een man. "#Toeval?"

Wellicht wel. Want bij eerder genoemde voorbeelden waar de vrouwen wel een strijdwaardige outfit kregen kwamen er ook mannelijke regisseurs en kostuumverantwoordelijken aan te pas. Wel aannemelijk is dat de steeds luider wordende oproepen voor meer gelijkwaardigheid in Hollywood ook bij de grote filmbonzen een luisterend oor vinden. Al was het maar om zich te beschermen tegen kritiek en tegenvallende bezoekerscijfers. 

Al blijft sexy in het geval van de vrouwelijke actieheldin nog steeds het codewoord. Alicia Vikander kreeg als Lara Croft dan wel geen hotpants, aan het topje en de opgevulde bh viel niet te ontsnappen. "Het weinige dat ik had, werd naar boven gepusht", vertelde ze in Vogue. Al kon ze daar perfect mee leven. Dat de film, naast haarzelf, amper vrouwen telt, in welke outfit dan ook, vond ze een stuk bedroevender.