Europees Parlement verhoogt begroting met bijna 20 procent: meer banen, minder migratie en betere grenscontroles

Het voorstel dat het parlement woensdagmiddag met een grote meerderheid zal goedkeuren staat haaks op de Nederlandse wens om de groei van de EU-begroting tot een minimum te beperken. Volgens premier Rutte kan een kleinere EU (na vertrek van Groot-Brittannië) toe met een kleiner budget. Nederland krijgt weinig steun voor deze opvatting maar bij het opstellen van de Europese meerjarenbegroting heeft elk land een veto.

160 miljard extra

De huidige EU-meerjarenbegroting (2014-2020) bedraagt 1087 miljard euro, ongeveer 1 procent van het bruto nationaal inkomen van de 28 EU-landen. Het parlement wil het plafond voor het nieuwe budget (2021-2027) verhogen naar 1,3 procent van het gezamenlijke inkomen van de resterende 27 lidstaten. Dat komt neer op ruim 160 miljard extra uitgaven. Als de lidstaten hun bijdragen aan de EU niet verhogen, eist het parlement nieuwe Europese belastingen of heffingen om het budget te financieren.

Volgens de opstellers van de voorstellen - de Poolse christendemocraat Olbrycht en zijn Spaanse socialistische collega Thomas - is het plafond van 1,3 procent 'niets bijzonders'. Alle grote partijen in het parlement deelden dinsdag die opvatting. Alleen de conservatieven en eurosceptici vinden dat begroting omlaag moet. Europees Commissaris Oettinger (Begroting) noemde de 1,3 procent 'ambitieus'. De Commissie komt begin mei met haar begrotingsvoorstel, maar dat zal niet boven de 1,2 procent uitstijgen.

Door nu al cijfers en plannen op tafel te leggen, zet het parlement - dat moet instemmen met de begroting - druk op de Commissie en de lidstaten. Volgens het parlement mag de Brexit geen excuus zijn om de EU-begroting te snoeien. Er zijn nieuwe taken (beveiliging buitengrenzen, tegengaan migratie, opbouw Europese defensie, klimaatmaatregelen) die juist extra geld vergen.

Landbouwuitgaven

Het parlement wenst evenmin te bezuinigingen op de landbouwuitgaven en de subsidies voor de armere regio's, samen goed voor bijna driekwart van het EU-budget. De EU moet daarom op zoek naar nieuwe inkomsten. Het parlement vraagt de Commissie plannen uit te werken voor een Europese belasting voor internetgiganten, op financiële transacties, vliegtickets en plastic tasjes, alsook om ideeën hoe een deel van de winstbelasting naar de Europese begroting kan gaan.

Het parlement zet altijd het hoogst in bij de onderhandelingen over de Europese meerjarenbegroting. Normaliter houden de lidstaten - die de uitgaven betalen - de hand op de knip. Tijdens een discussie vorige week over de begroting pleitten echter alleen Nederland, Zweden, Denemarken en Oostenrijk voor een zuinige lijn. Alle andere landen willen meer geld voor Europa. De partijen kwamen niet nader tot elkaar. 'Het was een debat tussen doven', zei een van de betrokkenen na afloop.

GroenLinks-europarlementariër Eickhout vreest dat door de onwil van Rutte (geen extra geld) en het parlement (geen hervormingen), de EU straks zit opgescheept met een ouderwetse begroting. 'Minder van hetzelfde', aldus Eickhout. Oettinger toonde zich laconieker. De begroting is volgens hem een menukaart, waar lidstaten en parlement uit moeten kiezen. De Commissie presenteert uiteindelijk de rekening.