Wanneer iemand een opleiding volgt op kosten van zijn werkgever, kunnen beiden een scholingsbeding sluiten. Daarin verbindt de werknemer die de opleiding volgt zich ertoe een deel van de kosten terug te betalen als hij elders gaat werken.

Open VLD wil de vele voorwaarden die aan zo’n scholingsbeding zijn gekoppeld, significant versoepelen. Zo moet de overeenkomst ook kunnen voor lagerbetaalde werknemers. Voor werkgevers die hun werknemers opleiden in knelpunt­beroepen willen de liberalen nog een stuk verder gaan.

Voor die knelpuntberoepen zou volgens het voorstel de compensatie kunnen oplopen tot de helft van hun jaarloon. Het beding zou voor hen ook een niet-concurrentieclausule kunnen bevatten, die hen verbiedt om gedurende een periode die gelijk is aan de duur van de gekregen opleiding bij een concurrent aan de slag te gaan, indien ze daar de competenties gebruiken die opgedaan zijn tijdens de opleiding.

Niet enkel de vakbonden, maar ook coalitiepartners CD&V en N-VA uitten kritiek op het voorstel. ‘Ik vrees een averechts effect: wie wil zulke bedingen tekenen?’, vroeg N-VA-Kamerlid Wim Van der Donckt. ‘De sancties zijn buiten proportie’, vond CD&V’er Stefaan Vercamer.

Egbert Lachaert, indiener van het wetsvoorstel, reageert op de kritiek.

Geeft het wetsvoorstel niet alleen de werkgever extra bescherming?

‘Allerminst. Het voorstel is ook een goede zaak voor werknemers. Een faire deal moet ontstaan tussen hen en hun werkgever. Op dit moment is er een groot tekort aan technisch geschoolde mensen, terwijl personeel via opleidingen omgeschoold kan worden.’

‘Door het scholingsbeding open te trekken voor lagerbetaalde functies worden bedrijven aangemoedigd hun werknemers die scholing te geven. Dat maakt de werknemers klaar voor de toekomst. Want net die lagerbetaalde functies dreigen verloren te gaan door automatisering en robotisering.’

‘Als we niets doen, gaan we naar nog meer herstructureringen of zelfs sluitingen. Werknemers moeten proactief herschoold worden in beroepen die toekomst hebben.’

Voor knelpuntberoepen wil u verder gaan.

‘Als een werkgever iemand met een langdurige cursus opleidt in een knelpuntberoep, moet die daar een zekere return on investment voor krijgen. Het niet-concurrentiebeding maakt dat de werknemer ten minste gedurende een even lange periode als de opleiding zelf, niet naar een concurrent trekt.’

‘Het beding zou enkel gelden wanneer je bij je nieuwe job de kennis gebruikt die je tijdens de voorgaande opleiding hebt opgedaan, niet als het om een andere functie gaat. Maar wanneer iemand een opleiding tot lasser krijgt, zou die inderdaad niet meteen elders als lasser aan de slag kunnen gaan.’

Wie een knelpuntberoep uitoefent, kan tot de helft van zijn jaarloon verliezen aan terugbetaling. Critici vrezen dat niemand zo’n beding zal willen tekenen.

‘Ik begrijp de kritiek over de vergoedingen. Zes maanden loon is natuurlijk veel geld. Maar een afschrikkend effect is nodig om de bescherming te garanderen. Voor mij is het vooral belangrijk dat de werknemer na de opleiding nog een tijd aan boord blijft. Over de vergoedingen kunnen we met de partners van de meerderheid discussiëren.’

Moeten we dit lezen als een charmeoffensief naar uw klassieke, liberale achterban in de aanloop naar de verkiezingen?

‘Nee, dit is een gebalanceerd voorstel. Vier jaar geleden, toen we het regeerakkoord maakten, zag de arbeidsmarkt er nog helemaal anders uit. Vandaar de timing.’

Wat zijn de volgende stappen die u met het wetsvoorstel zal ondernemen?

‘Het scholingsbeding moet herbekeken worden, daar is bijna iedereen het over eens. Ik hoop dat hiermee het debat eindelijk geopend kan worden. Dit is een goede basis voor een discussie.’