'Razzia': een stad binnenstebuiten gekeerd

Casablanca blijft tot de verbeelding spreken. En dan hebben we het niet alleen over de iconische Hollywoodfilm met Ingrid Bergman en Humphrey Bogart, maar ook over de Marokkaanse havenstad zelf. Voor Europeanen en westerlingen ademt het een exotische aantrekkingskracht, voor locals is het een vrijhaven in een voorts behoorlijk gesloten samenleving. Het is die laatste kant die vooral wordt belicht in Razzia, de nieuwe film van Nabil Ayouch. De regisseur veroorzaakte een kleine drie jaar geleden deining met Much Loved, een film over Marokkaanse prostituees die zó vijandig werd onthaald dat hoofdrolspeelster Loubna Abidar op straat werd aangevallen en het land ontvluchtte.

Wie een film als Razzia bekijkt, ziet nochtans een eerder ingehouden portret van de onderdrukte vrijbuiters in Casablanca. Voorop staat Salima (Maryam Touzani), een kortgerokte, niet-gesluierde vrouw die zich steeds meer gevangen voelt in een samenleving die commentaar heeft op haar westerse kledij en houding. Ze wordt geïnspireerd door de vrijgevochten Yto (Nezha Tebbai), een oudere vrouw uit een afgelegen dorpje in de bergen, waar de kinderen worden onderwezen door Abdallah (Amine Ennaji), die de Arabische voorschriften aan zijn laars lapt tijdens zijn lessen. We leren ook Joe (de Belgische acteur Arieh Worthalter) kennen, een jood die een restaurantje uitbaat, maar tussen de amicale babbels met zijn klanten door moet vechten tegen de eenzaamheid.

In het eerste uur volgt Razzia vooral die personages, en dat loont: vooral Ennaji intrigeert met een ingetogen, zwijgzame prestatie. Je voelt de frustraties, die hij nooit uitspreekt, onderhuids opborrelen. Worthalter weet dan weer perfect het evenwicht te vinden tussen zijn joviale, vlotte karakter en zijn onontkoombare rol van buitenstaander.

Wirwar

Jammer genoeg worden die personages in de tweede helft nauwelijks verder uitgediept. Ayouch kiest ervoor om, een uur ver in zijn film, een handvol nieuwe personages te introduceren, zoals de Freddie Mercury-imitator Hakim (Abdelilah Rachid) en de onzekere tiener Inés (Dounia Binebine). Die nieuwe spelers krijgen amper de tijd om boven de karikatuur uit te stijgen, en in de slotakte loopt Razzia dan ook vast in een wirwar aan verhaallijnen en onverschillige personages. En Queens 'I Want to Break Free' op de soundtrack zetten is een ingreep die niet meteen van subtiliteit getuigt.

Zonde, want qua sfeeropbouw zit Razzia wel snor: door zijn eigen verhaal voortdurend te spiegelen aan dat van Casablanca, legt Ayouch subtiel de spanningen bloot tussen de oosterse en de westerse invloeden in de stad, een van de krachtlijnen van zijn film. Hij bouwt zijn verhaal ook op met naturalistische, bijna documentaire beelden, die gaandeweg worden ingeruild voor meer stilistische ingrepen die Razzia van een dromerige én dreigende sfeer voorzien. Gaandeweg wordt zo ook de titel duidelijk: tegen een achtergrond van straatprotesten verwordt Casablanca tot een stad die zichzelf ondersteboven haalt en binnenstebuiten keert.

Het is een krachtig thema, dat best wat krachtigere protagonisten had verdiend. Ayouch is een getalenteerd regisseur, maar omdat hij zijn publiek te weinig laat meeleven met de personages, raakt Razzia vaker het hoofd dan het hart.

Vanaf 25 april in de bioscoop.