Geslacht politici bepaalt stemgedrag kiezers
Kiezers beschouwen vrouwelijke politici als linkser dan hun mannelijke collega's. Dat blijkt uit onderzoek van de UGent. De politieke impact van die ideologische stereotypen is niet te onderschatten. "Dit kan een electorale valkuil zijn voor vrouwelijke kandidaten."
Het geslacht van een politicus is een belangrijke factor bij het stemgedrag. Kiezers houden er immers bepaalde genderstereotypen op na. Dat blijkt uit onderzoek van Robin Devroe en Bram Wauters aan de UGent. Ze legden 2.361 respondenten verschillende stellingen voor van fictieve politieke kandidaten. De stellingen gingen over zes thema's: twee die over het algemeen als 'zacht' beschouwd worden (gezondheidszorg en onderwijs), twee 'harde' thema's (defensie en financiën) en twee genderneutrale thema's (toerisme en klimaat). De respondenten moesten de kandidaten een score geven voor hun competentie en voor hun ideologische positie (van links tot rechts). De partij van de kandidaat werd niet vermeld, en alle kandidaten namen een gelijkaardige centrumpositie in. Het enige wezenlijke verschil was het geslacht van de kandidaat.
Dat ene punt blijkt voor kiezers wel van groot belang. Wat competenties betreft vallen de verschillen mee. Mannen en vrouwen worden op de meeste thema's als ongeveer even competent aanzien. Er is enkel een significant verschil op het vlak van defensie, waar mannen duidelijk een hogere score krijgen. "Defensie wordt gelinkt aan het harde, competitieve, waar sterke leiderschapskwaliteiten voor nodig zijn. En dat wordt minder gelinkt aan vrouwen, die als zachter en zorgzamer gezien worden", legt Devroe uit. Die perceptie kan volgens haar nadelig uitdraaien voor vrouwelijke kandidaten wanneer veiligheidsthema's dominant zijn in de campagne.
'Linkse' perceptie
Opvallender zijn de verschillen in de ideologische positie van de kandidaten. Hoewel ze identieke standpunten innemen, worden vrouwelijke kandidaten op alle thema's – gezondheidszorg uitgezonderd – als linkser beschouwd dan mannen. Daarmee bevestigt de UGent eerder Amerikaans onderzoek. Toch is het voor Devroe een verrassende vaststelling. "In de Verenigde Staten zien we veel meer vrouwelijke politici bij de Democraten, die wat linkser zijn, dan bij de Republikeinen. Dat beïnvloedt het beeld. We hadden verwacht dat die genderstereotypen minder zouden spelen in Vlaanderen, omdat vrouwen bij ons evenredig verdeeld zijn over de partijen." (Centrum)rechtse partijen hebben evenveel vrouwelijke boegbeelden als linkse partijen. Denk maar aan Gwendolyn Rutten (Open Vld) of Liesbeth Homans (N-VA).
'We hadden verwacht dat die genderstereotypen minder zouden spelen in Vlaanderen, omdat vrouwen bij ons evenredig verdeeld zijn over de partijen'
Kiezers trekken dus, enkel op basis van geslacht, conclusies over de ideologische positionering en overtuigingen van kandidaten. De politieke impact van die ideologische stereotypen is niet te onderschatten. Die kunnen namelijk zorgen voor een vertekening bij kiezers, vooral dan ter rechterzijde, die minder geneigd zullen zijn om voor 'linkse' vrouwen te stemmen. "Dat kan een electorale valkuil zijn voor vrouwelijke kandidaten", meent Devroe. "Daarom is het belangrijk voor vrouwelijke kandidaten om strategisch te zijn in hun campagneboodschappen."