Europa opent de aanval op nepnieuws: "Niets doen is geen optie"
De Europese Commissie wil een EU-brede aanpak van de verspreiding van nepnieuws via het internet. Een gedragscode voor onlineplatforms zoals Facebook, Twitter en Google en een Europees netwerk van betrouwbare factcheckers moeten misleidende en valse informatie tegengaan.
"Niets doen is geen optie", stelt de Europese Commissie in haar voorstel over het bestrijden van 'desinformatie' dat ze vandaag presenteert. Volgens Brussel ondermijnt nepnieuws de democratie en de samenleving. Acht op de tien jongeren zien het verschil tussen nep- en echt nieuws niet, blijkt uit EU-onderzoek. Een kwart van de berichtgeving op Twitter over de Duitse parlementsverkiezingen van 2017 was 'junk news', volgens de OESO. Bij de Franse presidentsverkiezingen was dat een derde, bij de verkiezing van Trump in de VS de helft.
De Commissie waarschuwt voor de "ongekende schaal en precisie" waarmee misleidende informatie en leugens worden verspreid, zeker als persoonlijke data worden misbruikt voor campagnes. Debatten over de klimaatverandering, de migratie, de veiligheid, het terrorisme en de gezondheidszorg (vaccinaties) worden systematisch vervuild door nepnieuws. Zowel binnenlandse als buitenlandse personen en organisaties maken zich schuldig aan deze manipulatie, aldus de Commissie.
Nepnieuws is volgens de Commissie "aantoonbaar valse of misleidende informatie" die wordt verspreid vanwege economisch gewin of om bewust de burgers te bedriegen en de samenleving te schaden. EU-diplomaten tonen zich niettemin sceptisch. Zij vragen zich af wie bepaalt wat 'vals en misleidend' is en vrezen ongewenste druk op de vrije nieuwsvoorziening.
Om de burger te beschermen wil de Commissie samen met de sector (providers, platforms), overheden en consumentenorganisaties een gedragscode voor informatie op het internet opstellen. Tot nog toe is de sector veel te laks, vindt de Commissie. De code moet al in juli klaar zijn en moet sociale media als Twitter en Facebook ertoe aanzetten aan te geven waar hun informatie vandaan komt, wie ervoor betaalt, wie er adverteert en wat via robots wordt verspreid. Valse accounts dienen te worden verwijderd en gebruikers moeten snel kunnen zien hoe betrouwbaar de verkregen informatie is.
EU-diplomaten vrezen voor ongewenste druk op de vrije nieuwsvoorziening
Traditionele media
Voor dat laatste bepleit de Commissie een Europees netwerk van factcheckers dat zelf nieuws onderzoekt en standaarden ontwikkelt voor nationale feitencheckers. De sociale media moeten zich strikt aan de nieuwe Europese privacywetgeving houden. De Commissie dreigt met bindende regels als de gedragscode te weinig effect heeft.
De Commissie moedigt de ontwikkeling aan van lesprogramma's voor scholieren over het herkennen van nepnieuws. Verder komt er EU-geld voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën die misleidende verhalen op het internet kunnen opsporen. De Commissie benadrukt de rol van kranten, radio en tv bij het verspreiden van betrouwbare informatie en wijst erop dat staatssteun voor deze traditionele media soms is toegestaan.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
