Last van de buxusmot? Denk eens "out of the buxus"

Dezer dagen regent het weer tips om uw buxus te beschermen tegen de buxusmot. Zowat heel Vlaanderen wordt gekoloniseerd door de rups van deze nachtvlinder, die wel meer dan één groen blaadje lust van uw zorgvuldig gesnoeide haag. Wie nooit meer te maken wil hebben met dorre kaalgevreten struiken, kan drastisch ingrijpen en zijn buxus verwijderen. Natuurverenigingen zien wel wat in deze bestrijdingsmethode, want ze zijn geen fan van de buxus.

Je kan de buxusmot - of eigenlijk de rups waaruit de mot voortkomt - op verschillende manieren aanpakken. Wie genoeg geduld op kan brengen, heeft misschien tijd om elke rups manueel te verwijderen. Wie geen zin heeft om uren op de knieën te zitten en rupsen te rapen, kan zijn toevlucht nemen tot chemische bestrijdingsmiddelen, maar die zijn schadelijk voor het milieu - niet het minst voor de vogels die de bespoten rupsen in dit seizoen massaal voeren aan hun jongen. 

Biologische bestrijdingsmiddelen dan maar? Goed idee, bijvoorbeeld een bacteriepreparaat (met de bacillus thuringiensis), maar deze middelen zijn niet vrij te koop. Alleen professionele tuinaannemers mogen ze gebruiken. 

Je kan bezig blijven

De buxusrupsen plagen ons twee keer per jaar -  op dit ogenblik voltrekt zich de eerste golf, in het najaar zien we de tweede generatie rupsen. In de winter is er een derde cyclus eitje-rups-pop-vlinder, maar die rupsen zijn maar enkele millimeter groot, ze overwinteren in de struik en laten het bladgroen met rust. Om de buxus vol en groen te houden, zou je de rupsen dus een paar keer per jaar te lijf moeten gaan. 

Denk eens 'out of the buxus'

Heel wat mensen gaan over tot de drastische aanpak en verwijderen de buxus uit hun tuin. Bij Natuurpunt vinden ze dat geen slecht idee. "De buxus betekent niet veel voor onze biodiversiteit", zegt Wim Veraghtert. "Er leven bijna geen insecten op, hij vormt ook geen bessen voor vogels of bloemen waarin nectar te vinden is. De structuur van de struik is ook zo dicht dat een merel er niet in kan nestelen."

Weg met de buxus, leve de gemengde haag

Er zijn tal van inheemse alternatieven die mooie, biodiverse hagen vormen - liguster, meidoorn, sporkehout of veldesdoorn bijvoorbeeld. Perkjes met strak gesnoeide buxus kan je vervangen door bloemrijkere aanplantingen met verbena, lavendel of marjolein, tot grote vreugde van vlinders, hommels en bijen. "Met een voedselrijke tuin doe je veel meer voor vogels en vlinders dan met nestkastjes", zegt Wim Veraghtert.

De Vlaming houdt van zijn buxusbol of kegel

Maar niet iedereen is de mening van Natuurpunt toegedaan. Op de website www.SOSbuxusmot.be vind je ook tips om van de buxusmot af te geraken. Het is een samenwerkingsverband van onderzoekers, buxuskwekers en siertelers die met steun van de Vlaamse overheid onderzoek doen naar de buxusmot.

Marleen Van der Velden van de Landelijke Gilden staat in voor de communicatie van SOSbuxusmot. "Wij pleiten in de eerste plaats voor het behoud van de struik. Gisteren heb ik in een kwartier een dertigtal rupsen uit de buxusbollen in mijn tuin gehaald. Die klus heb ik er graag voor over. Eén bol heb ik gekregen toen ik getrouwd ben, die doe je niet graag weg. Heel veel mensen zijn gehecht aan de strak gesnoeide bollen of kegels in hun tuin." 

Geef de vlinders geen kans

Voor wie toch beslist om de buxus te verwijderen, heeft Van der Velden een belangrijke tip: "Doe het nu, voor de rupsen vlinder worden en eitjes gaan leggen. En gooi de struik niet zomaar op de composthoop of bij het groenafval in het containerpark maar pak hem goed in zodat de rupsen niet kunnen ontsnappen".

De buxusmot heeft bijna heel Vlaanderen veroverd

De buxusmot is nog niet zo lang bij ons, in 2010 waren er de eerste meldingen in Vlaanderen en de laatste jaren is hij in sneltempo opgerukt, alleen delen van West-Vlaanderen zijn nog vrij van de buxusmot, maar volgens Wim Veraghtert zal dat over enkele jaren ook niet meer het geval zijn. 

Lees verder onder de kaart (https://waarnemingen.be - Natuurpunt)

Mottige motten?

De buxusmot is een invasieve exotische nachtvlindersoort die per ongeluk vanuit Azië is ingevoerd en nu in Europa een plaag is geworden.

Leo Janssen

Het is begrijpelijk dat deze nachtvlinder niet geliefd is, wegens de schade die de rupsen aanrichten, maar waarom hebben alle 2.000 soorten motten zo'n slechte naam? Wim Veraghtert neemt het voor hen op: "Nachtvlinders zijn voedsel voor vleermuizen, aan de rupsen waar ze uit komen, doen allerlei vogels zich tegoed. En ze zijn best mooi, ze zijn zeker niet allemaal bruin of grijs maar ook vaak groen, oranje of rood. De meeste motten leven buiten - ze kunnen wel per ongeluk binnenwaaien - en zijn absoluut onschadelijk". 

"Enkele kleine soorten (nog geen halve centimeter) zoals de Indische meelmot, de bruine huismot of klerenmotjes, kan je wel in huis tegenkomen, bijvoorbeeld in textiel of in voeding. Maar veel last hebben we er tegenwoordig niet meer van, want ze houden niet van synthetische kleren en door de centrale verwarming is het binnen te droog. Je moet je pas zorgen maken als je in huis een groep van twintig of dertig van die motjes aantreft. Maar het is dus helemaal niet nodig om op elke mot te meppen, zoals de meisjes van  K3 oproepen."

Meest gelezen