Waarom de N-VA plots Brussel wil veroveren

Brussel wordt het nieuwe strijdtoneel bij de komende gemeenteraadsverkiezingen. Minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) laat volop zijn belangstelling blijken voor het mandaat van minister-president van het Brusselse gewest, en de twee liberale zusterpartijen, MR en Open VLD zetten volop in op de Brusselse burgemeesterssjerp.

De tweetalige liberale lijst van de stad Brussel werd voorgesteld onder auspiciën van premier Charles Michel (MR) en Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten. Omdat het “natuurlijk gewoon belangrijk is”, laat ze op Twitter weten. Er wordt dus volop ingezet op de stad Brussel.

De meeste Vlaamse partijen hebben intussen wel aan den lijve ondervonden dat ze op eigen kracht weinig kans maken op verkozenen. Vandaar dat de meeste Vlaamse politici in Brussel een plaats krijgen op de lijst van de Franstalige zusterpartij. Dat geldt niet alleen voor de liberalen van Open VLD, maar ook voor de christendemocraten van  de CD&V, en voor de groenen. In het verleden gold dat ook voor de Vlaamse socialisten, maar nadat de SP.A uit het Brusselse college stapte, komt de SP.A nu alleen op.

De keuze tussen "alleen of samen met de Franstalige zusterpartij" zorgt steevast voor felle interne discussies, maar uiteindelijk maakt dat niet veel uit want in de strijd om de sjerp in Brussel doen de Vlamingen niet echt mee. Die strijd wordt gevoerd tussen de liberalen van de MR (met Open VLD op de lijst) versus de PS.

Maar Brussel is meer dan de stad Brussel. Dat heeft de N-VA gisteren duidelijk gemaakt tijdens de voorstelling van de N-VA-lijsten. De partij komt met lijsten op in elf van de 19 gemeenten van de hoofdstad (Anderlecht, Brussel-Stad, Evere, Ganshoren, Jette, Koekelberg, Oudergem, Schaarbeek, Sint-Agatha-Berchem, Sint-Jans-Molenbeek en Ukkel).

De voorstelling gebeurde door staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken, en dat is niet toevallig. In de loop van de afgelopen maanden is vaak gebleken dat de aanpak van de veiligheidsdossiers door minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon én de dossiers van Asiel en Migratie door Theo Francken óók gesmaakt werd aan Franstalige zijde.

Even ontstaat er zelfs opwinding bij de Franstalige politieke partijen in Brussel. Op een bepaald moment behaalt de N-VA in een peiling van de krant Le Soir een score van 6% op Brussels niveau.

De partij werd daarmee groter dan de CDH. De verklaring voor die goede score was dat ook Franstalige kiezers zich zouden kunnen inbeelden, omwille van de standpunten over veiligheid én asiel en migratie op de N-VA te stemmen.

Vooral bij de MR, de Franstalige regeringspartij, bestond die vrees omdat men aanvoelde dat vooral haar kiezers wel eens aangetrokken zouden kunnen zijn door het beleid van de N-VA, en de boegbeelden die dat beleid belichamen, Jan Jambon en Theo Francken. Maar het besef dat het "maar" een peiling is met een grote foutenmarge, deed de opwinding even snel dalen. Toch is het idee blijven hangen.

De N-VA trekt in Brussel dus op eigen kracht naar de kiezer (de N-VA heeft ook geen zusterpartij) , waarbij ze zowel een Vlaamse als een Franstalige campagne wil voeren. Op de brochure die de partij verspreidt, staan die twee nationale boegbeelden, Jambon en Francken, met de bedoeling ook de Franstalige kiezers aan te spreken.

Bovendien wil de N-VA opnieuw aantonen dat een Parti Socialiste in het bestuur puinhopen achterlaat. Dat was destijds de insteek van de lokale campagne van 2012 die door de oppositie tegen Elio Di Rupo het lokale karakter oversteeg. De N-VA pakte toen uit met een overkoepelende slogan: “De Kracht van de Verandering”. Die campagne wil de N-VA nu dunnetjes overdoen in een fel door schandalen geplaagd Brussel. 

Brussel is de enige plek waar de N-VA de bestuursstijl van de PS nog aan de kaak kán stellen. In Wallonië heeft de N-VA natuurlijk geen kiezers te winnen. En op het Belgische niveau moet de N-VA in de eerste plaats haar eigen beleid evalueren (niet zo evident in een week waarin duidelijk wordt dat het begrotingsevenwicht pas wordt gehaald in 2020 of waarin de N-VA bij de regenten van de Nationale Bank een zuivere erfopvolging van het geslacht Frère moet dulden).

Alleen in Brussel kan een anti-PS-strategie nog lonen. Subtiel gebeurt het niet. Gisteren zaten twee nieuwbakken lijsttrekkers van de N-VA in duidingsprogramma’s, Gilles Verstraeten uit Anderlecht, in "Terzake", en Cieltje Van Achter uit Schaarbeek, in "De afspraak". 

Het woord dat het vaakst werd gebruikt tijdens de twee programma’s was “lakisme”, en dat werd elke keer in één adem uitgesproken met de letters PS, als een mantra dat moest blijven hangen. Het mocht niet aan de aandacht van de kijker ontsnappen dat de N-VA wil teren op de "puinhopen" van de PS in Brussel.

De PS ziet die strategie ook aankomen. Met Philippe Close, de opvolger van Yvan Mayeur als burgemeester in de stad Brussel, heeft de PS voor de vlucht vooruit gekozen. Close is de man die zelf in de Anneessenswijk woont, de wijk die het zo hard te verduren kreeg tijdens de rellen in het centrum na de voetbalwedstrijd, enkele maanden geleden. Close neemt veiligheid dan ook ter harte.

Hij is de man die de jongeren, die hem lastig vallen tijdens een live gesprek in "Terzake", meteen tot de orde roept. Afgelopen week gaven de burgemeester en de minister van Veiligheid Jan Jambon een gezamenlijk interview in de krant De Standaard. En toegegeven, over de aanpak van de veiligheidsproblemen klinken de twee opvallend eensgezind.

Close geeft aan waarom hij als PS’er wél inzet op veiligheid. “Wie beslist zich tegen de maatschappij te keren, moeten we eraan herinneren wat de norm is. Dat is fundamenteel voor het samenleven in deze stad. Anders raken we er niet.” Het had een uitspraak van Jan Jambon zelf kunnen zijn.

De vraag is of met een PS’er als Philippe Close de N-VA veel Franstalige kiezers in Brussel over de taalgrens zal trekken.

Bovendien pleit ook de MR –als lid van de federale regering die het beleid uitvoert- voor een stevige aanpak van de veiligheidsdossiers.

Maar aan de horizon doemen natuurlijk ook de verkiezingen van 2019 op. En daar kan een partij als de N-VA (op voorwaarde dat ze groot genoeg wordt aan Vlaamse zijde) de regeringsvorming van de gewestregering bemoeilijken of zelfs blokkeren.

De delen van de Brusselse regering worden eerst gevormd aan elke kant van de taalgrens, om vervolgens in elkaar te worden geschoven. Wanneer de N-VA groot genoeg is, wordt het moeilijk om zonder haar het Vlaamse deel van de Brusselse regering te vormen. En vervolgens moeten alle Franstalige partijen, die nu gezegd hebben dat ze nooit in een regering zullen stappen met de N-VA (alleen Didier Reynders maakte daar geen bezwaar tegen), kijken wat ze in die situatie zullen doen.

En dat zou wel eens de échte horizon van de N-VA kunnen zijn. Van de ‘puinhopen’ van de PS naar een communautaire blokkering in Brussel, en vandaar naar een grote onderhandelingsronde over de toekomst van het land. Het moet een droomscenario zijn voor de N-VA.