De teloorgang van de radio
Mark Coenen is adviseur en opleidingshoofd van de Hasseltse hogeschool PXL, en columnist van De Morgen.
De teloorgang van de radio, we mogen daar niet doof voor zijn, is niet begonnen bij de opkomst van Spotify maar bij de invoering van het perfide softwareprogramma Selector, ergens in de jaren 90. Ik kan het weten want ik was er bij.
Zo’n programma stelt, gebaseerd op een beperkt aantal songs en een playlist, via een geheimzinnig algoritme de programma’s van de radiostations samen.
Tot dan had de samensteller de vrije hand, of het scheelde niet veel.
De Kinks
Walter Grootaers, die in die tijd losse samensteller was voor Studio Brussel, maakte élke week hetzelfde programma. Enige verandering die hij doorvoerde was eens een ander nummer van de Kinks programmeren.
En dan nog alleen maar in de onpare weken.
Hautekiet programmeerde altijd iets van Donald Fagen. Of Weather Report, daar wil ik van af zijn.
Een radioprogramma was een combinatie van een speeltuin en een ballenbad voor samensteller en presentator, die graag hun geweldige muziekkennis etaleerden. Tot men er horendol en tureluurs van werd.
De beslissing om het talent van de samensteller te vervangen door een hoop bits en bytes werd niet licht genomen.
Een radioprogramma was een combinatie van een speeltuin en een ballenbad voor samensteller en presentator
Samen met de toenmalige directie gingen wij op expeditie naar Nederland, waar men ook cursussen gaf in het bestieren van het systeem. Busje naar Hilversum, logeren bij Adje Roland.
Na twee dagen oefenen zei algemeen directeur Frans Ieven, hoogste in rang: doén.
Het jaar daarna schafte hij Opera en Belcanto af, het signatuurprogramma van Radio 1, en ging ook Radio 1 met een playlist en een platenrobot werken.
De profilering van de radio’s was definitief begonnen. Het kot was te klein. En toen moest de eenentwintigste eeuw nog beginnen.
Dezelfde pap
De vrees van zowat iedereen was dat elke zender ongeveer dezelfde pap ging uitzenden in primetime, werd werkelijkheid bij de komst Q, in 2002. Zeker Donna en Q graaiden in die tijd uit hetzelfde bakje der populaire popsongs die na een paar weken helemaal gaar gekookt door Selector in de vergeetput der hits werden opgenomen.
Toch bleven de mensen luisteren. 90 percent van de Vlamingen luistert naar verluidt nog altijd naar de radio. 90 percent!
Een milde glimlach krult zich om mijn mondhoeken.
De meting van de luistercijfers is na al die jaren nog niet veel betrouwbaarder dan een peiling zes maanden voor de verkiezingen. In Venezuela. Die meting gebeurt in Vlaanderen nog altijd via een dagboekje: de luisteraar vult manueel in naar welke zender en hoe lang hij daarnaar geluisterd heeft. In beschaafdere landen gebruikt men een elektronische methode, die écht registreert hoe lang mensen luisteren.
De meting van de luistercijfers is na al die jaren nog niet veel betrouwbaarder dan een peiling zes maanden voor de verkiezingen. In Venezuela
VRT heeft dat een tijd uitgeprobeerd: toen bleek dat onder meer de luisterduur – en dus ook de daaraan gekoppelde commerciële tarieven – plots met 30 procent naar beneden ging, was het snel gedaan met al dat nieuwerwets gedoe. Terug naar potlood en papier en rap, sprak Bert De Graeve kwaad. De charme van de radio: een onopvallend medium dat er altijd is. Vriend aan huis. Troosteres der eenzamen.
Aaah, de koele rust van Klara! De nerveuze tjingeltjangel van Studio Brussel, die gekke Peter Van de Veire, Peter Verhulst op Radio 2! Saskia Schoeters of hoe heet ze alweer! Als men op makkelijke wijze op de hoogte wilde blijven van de actualiteit met een muziekje erbij is er slechts één adres. Zeker in de wagen heeft het medium nog fantastische troeven. Hondstrouwe informatie brakende kompaan in de eeuwigdurende file op weg naar werk. Een ander massamedium dat toelaat tegelijk andere activiteiten te ondernemen: het bestaat niet.
Into Queen en The Beatles
Voor alle andere media heb je handen of ogen nodig: niet zo voor de radio. Het zal de jongste generatie wel aan hun reet roesten.
Mijn jongste zoon is helemaal into Queen en The Beatles maar ontdekte die groepen niet via de radio maar via YouTube. Net zoals al zijn andere favoriete hiphopbands. Niet Studio Brussel maar YouTube is zijn enige gids . De rest ript hij van Spotify.
Binnenkort gaan de FM-zenders op de schop. Frats van Sven Gatz.
De kans dat mijn zoon een DAB+-toestel koopt is kleiner dan de kans dat Panama wereldkampioen wordt. En nu gaat die Hautekiet ook nog met pensioen. Ze kunnen het wel schudden, daar aan de Reyerslaan.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
