"Wie heeft het recht om te beslissen over iemands leven?"

"Ik wilde voor mezelf uitzoeken of ik dat kon. Weten dat iemand zulke verschrikkelijke daden heeft gepleegd en hem toch als mens bekijken." Zo omschrijft Elena Peeters de insteek van haar voorstelling. "Daarom vond ik het heel belangrijk om die daders zelf te bezoeken. Het is een groot verschil om brieven met iemand te schrijven of die persoon in levenden lijve te ontmoeten."

Voor haar nieuwe theatermonoloog, "Johnnyboy", schreef Elena Peeters een jaar lang brieven naar drie Amerikaanse misdadigers. Twee terdoodveroordeelden en een iemand met levenslang. Uiteindelijk ging ze haar correspondenten ook in hun zwaarbewaakte gevangenissen bezoeken.

De bezoeken aan haar pennenvrienden waren niet vanzelfsprekend. "Slechts twee keer per jaar kunnen ze twee nieuwe personen op hun bezoekerslijst zetten. Dat bezoek moet dan binnen het volgende half jaar gepland worden. De veiligheidsmaatregelen zijn er ook enorm, ik moest zelfs terugkeren omdat ik een bh met beugels droeg. Dat is blijkbaar een risico." 

"We kennen de bezoeken aan zo'n gevangenis uit de films: gewapend glas tussen de twee sprekers en dan praten in een telefoon. Dat was bij mij ook niet anders. Het grote verschil is dat je in die films nog daglicht kan zien, dat had je in die gevangenissen niet."

"Ik vond het belangrijk om niet alleen met terdoodveroordeelden te praten, maar ook met iemand die levenslang kreeg. Ik wilde weten wat het verschil in mentaliteit is. Die man die levenslang had was eerst ter dood veroordeeld, maar dat is later herzien naar een levenslange gevangenisstraf. Dat wordt gezien als een betere situatie, maar de man zei zelf: "I'd rather die."

"Die hele reis was wel een serieuze mindfuck. Het was een tocht vol contradicties. Ik had bijvoorbeeld een gesprek met een man die zijn drie kinderen vermoord had. Die man heeft een bipolaire stoornis en was er rotsvast van overtuigd dat zijn kinderen door demonen bezeten waren. Hij handelde uit liefde voor zijn kinderen, zoals elke normale vader zou doen. Pas achteraf begreep hij dat hij hen gedood had."

"Ik reisde door Amerika via couchsurfing. De gesprekken met gewone Amerikanen waren ook heel contradictorisch. Dat waren echt heel erg vriendelijke mensen, maar ze waren wel allemaal voorstander van de doodstraf. Daar gebruiken ze drie argumenten voor: het is goedkoper om iemand te doden dan iemand vast te houden. Ik heb het opgezocht en dat klopt niet. Daarnaast zien ze het als de wil van God en past het binnen de wet. "It's the law. They have crossed a line and the line is where the law says it is"."

"Ik heb mijn voorstelling zeker niet gemaakt met een bepaalde boodschap of moraal. Ik wil niet veroordelen, noch over die daders, noch over de doodstraf. Ik denk dat mijn monoloog zelf de boodschap is. Ik geef die anonieme mensen een gezicht. Zij leven afgesloten van de maatschappij, maar ik geef hen wel een stem."

"Daarnaast probeer ik vooral te tonen wat ik gezien heb. En breng ik ook mijn eigen twijfel in de voorstelling naar voren. Ik vraag me luidop af. Wie heeft het recht om te beslissen over iemand zijn leven? Ik weet niet of ik tot een antwoord kom."

"Johnnyboy" heeft vanavond zijn première in De Warande in Turnhout en gaat daarna op tournee tot 30 september.

Bekijk hieronder het volledige gesprek met Elena Peeters in "De afspraak":