Direct naar artikelinhoud
Standpunt

Voor al wie nog begaan is met het Belgische staatshuishouden is dit een dag van treurnis

Bart Eeckhout.Beeld Eva Beeusaert

Bart Eeckhout is opiniërend hoofdredacteur. 

De vakbonden zijn blij dat ze zo’n 60.000 mensen hebben weten te mobiliseren tegen het pensioenbeleid. De regering is blij omdat de betoging haar geenszins onder druk zet.

Het is in beide gevallen vreugde om een dode mus. In werkelijkheid is dit een dag van treurnis voor al wie nog begaan is met het Belgische staatshuishouden.

Treurig is het om te zien hoe de vakbonden defensief vasthouden aan een situatie die ook voor hun eigen achterban enkel onbehagen en precair lage wettelijke pensioenen biedt. Er zitten best wel wat verstandige mensen in de vakbeweging. Zij kennen de statistieken met lage werkzaamheidsgraad, korte loopbaantijd en hoog overheidsbeslag. Geloven zij werkelijk dat het wel goed komt met meer van hetzelfde? We denken het niet.

Even treurig is het om al die getalenteerde, weldenkende jongelui te zien die op een syndicale actiedag tijdens hun (dure) arbeidstijd als in een pavlovreflex naar sociale media grijpen om wat neerbuigend te schertsen over mensen in een minder geprivilegieerde positie. Haha hihi hoho: arbeiders drinken bier uit een blikje! Op de trein! Misschien was dat gestamp naar onder ooit grappig, maar intussen zijn we toch alweer een jaartje of zeventig verder met de beschaving.

Slabakken

Ook al treurig is het om te zien hoe de regering zo achteloos een dossier heeft verkwanseld dat prioritair is voor de bevolking die ze hoort te dienen. Als er één domein is waarop deze federale regering keihard afgerekend mag worden dan is het wel dat van slabakkende pensioenhervorming.

Bij aanvang van de regeerperiode lag de bal nochtans op de stip voor een open doel. Een even pluralistisch als gezagvolle expertencommissie leverde een indrukwekkende blauwdruk af voor een hervorming. De regering, met pensioenminister Daniel Bacquelaine (MR) op kop, besloot de bal keihard in de tribunes te trappen.

Hoe dik moeten de glazen van de Wetstraatstolp wel zijn dat deze regering niet schijnt te beseffen hoeveel onzekerheid ze met haar stop-and-go-pensioenbeleid in de samenleving heeft geïnjecteerd?

Dat gebeurde met zoveel stuitend nonchalante communicatiedrift dat je je afvraagt of er onkunde dan wel onwil in het spel is. Hoe dik moeten de glazen van de Wetstraatstolp wel zijn dat deze regering niet schijnt te beseffen hoeveel onzekerheid ze met haar stop-and-go-pensioenbeleid in de samenleving heeft geïnjecteerd?

De plannen van de experten boden nochtans een unieke kans om de hele bevolking te mobiliseren voor de noodzaak van een diepgaande maar vertrouwenwekkende verandering. De regering verkoos van meet af het zorgvuldig opgebouwde kaartenhuis om te gooien. Ze bruuskeerde met de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd een maatregel die veeleer symbolisch dan effectief is. Een riskante maatregel bovendien, omdat hij de vooruitzichten flatteert, alsof er niks meer gedaan moet worden.

Koterij

Natuurlijk moet er hervormd worden, en liefst snel. Dat er langer gewerkt zal moeten worden, staat voorop. Dat bepaalde privileges in overheidssectoren onhoudbaar worden eveneens. De horizon van een toekomst met betaalbare maar robuuste wettelijke pensioenen werd evenwel vertroebeld. Door de verkramptheid bij de sociale partners in hun loopgraven. En door een regering die het primaat van de politiek verwart met de obsessie om autoritair bewind te voeren.

Wie de helderheid en nuance van het expertenplan uit 2014 vergelijkt met het regeringsgebroddel vandaag, staat het huilen nader dan het lachen. Alsof wij, naar het evenbeeld van onze ruimtelijke rommel, enkel tot een beleid van koterij in staat zijn.

Dat is wat ons allen treurig moet stemmen vandaag. Welhaast iedereen beseft de prioritaire noodzaak van een pensioenstelsel dat robuust overeind blijft in een nieuwe tijd. Er wás een momentum, er was een gezaghebbend plan, er was tijd, er was een meerderheid. Als het zelfs dan niet lukt om te hervormen, wanneer dan nog wel?

Software

Dat besef noopt tot een sombere, fundamentelere analyse. Er zit iets mis in de software van dit land. Het traditionele idee dat vele muizenstapjes samen een reuzenpas maken, is verzand. De stapjes gaan alle kanten op. De vooruitgang is te pover, de tijd verstrijkt. 

Als zelfs de pensioenhervorming in het dak blijft steken, wie gelooft dan dat dit land ooit de bocht maakt naar een ander energiebeleid? Een ander ruimtelijk beleid? Een ander mobiliteitsbeleid? Een ander fiscaal beleid?

Dit welvarende, ondernemende land zou zoveel beter kunnen. Maar dan moeten wij, u en ik, het wel zelf een beetje willen.

Zolang we we zelf blijven dansen op het stilaan voorspelbare ritme van identitaire steekvlammetjes, kunnen we niet verwachten dat onze bewindvoerders wel de tactieken van de dagjespolitiek ontstijgen. Het wordt tijd dat ook wij gaan beseffen dat er nijpender kwesties zijn dan een schepen die geen hand krijgt van een medeburger.

Dit welvarende, ondernemende land zou zoveel beter kunnen. Maar dan moeten wij, u en ik, het wel zelf een beetje willen