De abortuswetgeving, hoe zit dat in België?
Het Ierse volk heeft gestemd over de afschaffing van het achtste amendement bij de Ierse Grondwet. Dat amendement stelt het leven van een ongeboren kind gelijk met dat van de moeder. Het verbiedt abortus onder alle omstandigheden, behalve als het leven van de moeder in ernstig gevaar is. Maar hoe zit dat nu precies in België met de abortuswetgeving?
Abortus is in België wettelijk geregeld sinds 1990. Een vrouw kan onder bepaalde voorwaarden kiezen voor een zwangerschapsonderbreking. Zo mag de zwangerschap niet langer duren dan twaalf weken, moet de vrouw zes dagen wachten na consultatie van de arts vooraleer de ingreep kan plaatsvinden, en moet er sprake zijn van een ‘noodsituatie’.
Wat dat inhoudt, specificeert de wet niet. De vrouw kan dit volledig zelf invullen. Enkele voorbeelden? Ze voelt zich bijvoorbeeld te jong, heeft geen kinderwens of vindt dat haar gezin compleet is. Daarnaast kan een vrouw ook ná twaalf weken zwangerschap kiezen voor abortus als haar gezondheid in gevaar is of als het kind een ernstige afwijking zal hebben bij geboorte.
Steeds meer stemmen om abortus uit strafwetboek te halen: "Niet meer van deze tijd"
In 2011 werden er 19.578 zwangerschapsonderbrekingen uitgevoerd. Recentere cijfers over het aantal abortussen in ons land zijn er niet. Dat komt omdat de Evaluatiecommissie, die toeziet op de praktijk, sinds 2012 niet meer samengekomen is. De leden moeten voldoen aan bepaalde quota voor taal, functie en geslacht. Daardoor lukt het niet om het vereiste aantal kandidaten te vinden.
Recent gaan er - vooral in het zuiden van het land - stemmen op om abortus uit het strafwetboek te schrappen. Momenteel is abortus immers strafbaar, tenzij er aan de voorwaarden hierboven voldaan werd. Verschillende politieke partijen, organisaties en academici vinden het tijd om abortus te depenaliseren en zo het stigma dat erop rust, te verkleinen. "Dit is echt niet meer van deze tijd", klinkt het bij Monica De Coninck (SP.A). Luna, de Unie van Nederlandstalige abortuscentra, pleit al sinds 2015 voor het depenaliseren van abortus. Dit jaar dienden SP.A, PS, Ecolo-Groen, Open Vld, Défi en PTB-PVDA wetsvoorstellen in om abortus te verschuiven naar de wet op de patiëntenrechten.
Wat staat er in die voorstellen? Allemaal willen ze af van de verplichte bedenktijd van zes dagen. Die is te lang volgens de partijen. Daarnaast moet ook het begrip ‘noodsituatie’ op de schop. Dat begrip wordt in de praktijk namelijk al ruim ingevuld en is hierdoor inhoudsloos en overbodig. Frankrijk schrapte deze term al in 2014 uit haar abortuswet.
Principekwestie?
Toch is het niet zeker dat de wetswijziging er komt. Voor N-VA is het geen prioriteit, CD&V is tegen. Bovendien lijkt depenalisering van abortus vooral een principekwestie te zijn. Abortus zou dan gezien worden als een medische ingreep in plaats van een strafbaar feit dat slechts legaal is onder bepaalde voorwaarden. Maar voor de rechten van de vrouw zou dit in de praktijk geen verschil maken.
Ierland kent vandaag de uitslag van het abortusreferendum. België had in 1990 ook een apart soort ingreep nodig om abortus gelegaliseerd te krijgen. Koning Boudewijn verklaarde zich toen om persoonlijke redenen in de onmogelijkheid om te regeren, waarop de ministerraad de wet kon bekrachtigen "in naam van het Belgische volk". Afwachten nu naar wat het Ierse volk doet.