Uit het UGent-onderzoek, dat in 2017 en 2018 is uitgevoerd, blijkt dat 48 procent van de leerlingen in het secundair aangeeft al gepest te zijn en 18 procent bekent zelf al iemand gepest te hebben. “Straffe cijfers, waar men niet naast kan kijken”, vindt Pieter Denayer van de organisatie Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten. “We vragen de Vlaamse overheid dan ook om een straf beleid.”

“Pesten blijft een onderschat probleem”, zegt voorzitter Gie Deboutte. “De menselijke en maatschappelijke kost loopt hoog op. Net daarom houden we een pleidooi om sterker in te zetten op preventie.” Als er gepest wordt, loopt er ook in de omgeving waar het gebeurt wat fout. “Scholen, sportclubs en jeugdorganisaties dragen een belangrijke verantwoordelijkheid. Ze verdienen extra steun om te kunnen doen wat nodig is”, klinkt het.

Angst

Ook opvallend: 39 procent van de jongeren is bereid zelf hulp te bieden, maar ze hebben angst om tussen te komen. De bijstander of getuige van pestgedrag kan een cruciale rol spelen om pesten te verminderen, maar die doet dat vandaag veelal niet bij een gebrek aan sensibilisering of aanmoediging. Pestdeskundigen stellen dat het stoppen of voorkomen van pesten en cyberpesten het best lukt door jongeren die toeschouwer zijn van (cyber)pesterijen bewust te maken van hun rol en verantwoordelijkheid.

Jongeren hameren vooral op het mentale leed dat (cyber)pesten teweeg brengt en wijzen op het ‘aanhoudende’ aspect ervan: pesten is een vorm van agressie die niet stopt, zelfs al geeft het slachtoffer aan dat het genoeg is geweest. Jongeren kennen de pijn van pesten en dringen aan op meer en permanente aandacht maar ook op acties om (cyber)pesten te voorkomen en te helpen terugdringen.

Uit de studie trekt het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten enkele beleidsaanbevelingen. Zo vraagt het om de oprichting van een ‘kenniscentrum grensoverschrijdend gedrag’. Wie met kinderen en jongeren omgaat zou tijdens zijn opleiding een basiscursus moeten krijgen met inzicht in pestgedrag en de mogelijke gevolgen ervan. Omdat de praktijk leert dat pestsituaties vaak escaleren , is er ook nood aan een centraal crisismeldpunt voor kinderen, jongeren, ouders, opvoeders, scholen, sportclubs en jeugdorganisaties. Daar krijgen ze dan hulp en advies bij ernstige, acute problemen.

Maar ook de gekende sensibilisatiecampagnes via klassieke en nieuwe media bewijzen hun nut, besluit het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten.

Crevits verrast

Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits reageert verrast op het onderzoek. “We zien in dit onderzoek dat 48 procent geconfronteerd wordt met pesten, dat hoge cijfer verrast ons”, zegt de minister. “Zeker in vergelijking met internationale studies zoals PISA, waaruit blijkt dat 18,5 procent van de 15-jarigen zegt in het afgelopen jaar gepest te zijn. We vragen dan ook verdere duiding aan de onderzoekers.”

Het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten vraagt op basis van de resultaten om alle Vlaamse leerkrachten, kinderverzorgers en opvoeders tijdens hun opleiding een basiscursus te geven met inzicht in pestgedrag en de mogelijke gevolgen ervan. “Elk geval van pesten is er een te veel”, beklemtoont Crevits. “Jongeren gaan vooral op zoek naar hulp bij iemand die ze kennen, iemand die ze kunnen vertrouwen.” De minister geeft aan dat vanaf volgend schooljaar elke school een leerlingenbegeleider moet aanstellen. Zo komt er in elke school een duidelijk aanspreekpunt. “Door ook zorg als erkenningsvoorwaarde voor elke school in te voeren, de steun aan Conflixers, Cavaria en het Netwerk Kies Kleur tegen Pesten, doen we al inspanningen in de strijd tegen pesten”, zegt de minister.

Crevits belooft overleg met de UGent-onderzoekers en wacht op de resultaten van het onderzoek “Geweld Geteld”, waarbij ook psychologisch, fysiek en seksueel geweld bij kinderen uit het 5de en 6de leerjaar wordt gemeten. “Ik wacht graag die cijfers af om een goed beeld te krijgen van de huidige situatie”, besluit Crevits.