Vlaanderen recycleert slechts twee derde van metalen verpakkingen
In Vlaanderen recycleren we net geen twee derde, 65,64 procent, van de metalen verpakkingen. Uit een onderzoek van studenten van de KU Leuven blijkt dat de helft van de verkochte metalen verpakkingen ingezameld wordt via de pmd-zak, en dat nog een zesde uit de assen van verbrandingsovens wordt gehaald. De cijfers zijn verrassend, want tot nog toe hanteerde Fost Plus cijfers van 100 procent. Wat er met het overige derde gebeurt, is niet duidelijk.
We zamelen in Vlaanderen ongeveer de helft van de metalen verpakkingen, zoals conservenblikken, drankblikjes en koekendozen, die op de markt worden gebracht, in via de pmd-zak, zoals de bedoeling is.
Een flink deel van de metalen verpakkingen belandt toch nog in de restafvalzak, wordt in straatvuilnisbakken gegooid, of komt langs de kant van de weg of elders terecht als zwerfvuil. Die metalen verpakkingen belanden dan in de afvalverbrandingsinstallaties, en uit de overgebleven verbrandingsassen recupereert men de waardevolle metalen voor verdere recyclage.
Om een correcte berekening te maken van het metalen verpakkingsafval in deze assen, voerden de studenten een sorteerexperiment uit in een verbrandingsinstallatie. Hierdoor konden ze de hoeveelheid metalen verpakkingen in de bodemassen en de effectieve recyclagegraad bepalen.
Het onderzoek gaf aan dat er in het beste geval slechts 3.727 ton metalen verpakkingen in de bodemassen aanwezig was, en dat de effectieve recyclagegraad van metalen verpakkingen maximum 64,83 procent zou kunnen zijn. Indien ze nog corrigeerden voor aluminiumverliezen tijdens het verbrandingsproces, kwamen ze aan 4.092 ton en een recyclagegraad van 65,64 procent, net geen twee derde dus.
Ruim een derde van de metalen verpakkingen recycleren we dus niet, en het is niet duidelijk waar die terechtkomen.
Ook voor ons waren die cijfers vrij verrassend, in die zin dat er toch wel een opmerkelijke hoeveelheid is waarvan we niet onmiddellijk weten waar die terechtkomt.
Verrassend
Christof Delatter, de coördinator voor het afvalbeleid van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, noemt de cijfers verrassend. "Ook voor ons waren die cijfers vrij verrassend, in die zin dat er toch wel een opmerkelijke hoeveelheid is waarvan we niet onmiddellijk weten waar die terechtkomt", zo zei hij aan VRT NWS.
"Een beetje tot onze verbazing zien we dat de som van wat we inzamelen via de blauwe zak, en van wat uiteindelijk nog uit de asse van de verbrandingsinstallaties wordt gerecupereerd, 65 procent is. En dan is een beetje de vraag: "Waar is dat andere derde naar toe?".
"Wij hebben er ook geen antwoord op, we zijn ook verrast door de omvang van het cijfer, en wij hebben ook geen verklaring waar dat andere derde naar toe is."
Meer dan 100 procent recyclage?
In Vlaanderen wordt er vaak gesproken over meer dan 100 procent recyclage van metalen verpakkingen. Dit komt doordat Fost Plus, de organisatie die instaat voor de promotie, sortering en selectieve inzameling van huishoudelijk verpakkingsafval, wettelijk gezien een bepaald deel van het schroot uit assen van verbrandingsinstallaties mag meetellen, los van de vraag of dat schroot nu afkomstig is van verpakkingen of niet.
Zo mocht in 2015 bijvoorbeeld 18.933 ton metalen uit het schroot van afvalverbrandingsinstallaties meegeteld worden als gerecycleerd verpakkingsafval. In werkelijkheid bestaat dat tonnage slechts voor minder dan een vierde uit verpakkingsafval, en recycleren we bijgevolg maar 65,64 procent van de metalen verpakkingen.
Statiegeld
De studie zal ongetwijfeld geciteerd worden in de discussie over het al dan niet invoeren van statiegeld op blikjes en petflessen.
Onlangs had Vlaams minister van Milieu Joke Schauvliege (CD&V) voorgesteld om daarop statiegeld in te voeren, maar de andere regeringspartijen, Open VLD en N-VA, verzetten zich daartegen.
Recover, de opdrachtgever voor de studie, hoopt dat de discussie zo veel mogelijk gebaseerd zal worden op cijfers. Het hoopt in de komende maanden nog meer objectieve gegevens te verzamelen over de recyclage van verpakkingsmateriaal in Vlaanderen, met de bedoeling om te kijken hoe die nog verbeterd kan worden.
Recover
De studie van de KUL-studenten gebeurde in opdracht van Recover, een samenwerkingsverband van de helft van alle Vlaamse gemeenten. Doel van Recover is mogelijke verbeteringen en alternatieven voor de huidige aanpak van verpakkingsafval te onderzoeken door een reeks studies te laten uitvoeren.
De nadruk ligt daarbij op een verhoogde en efficiëntere inzameling van verpakkingsafval, een betere dienstverlening voor de burger en minder verpakkingen in het zwerfvuil, zegt Recover. In het najaar zal Recover alle resultaten presenteren tijdens een congres in Antwerpen.
Het onderzoek van Recover wordt gecoördineerd door Interafval, het samenwerkingsverband van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), alle Vlaamse afvalintercommunales en andere lokale besturen die instaan voor lokaal afvalbeleid.