"Door jouw rol van Rita heb ik het aangedurfd mijn echtgenoot te verlaten"
"Ik vroeg mijn moeder waarom ze aan het huilen was. Ze zei: "Er moeten toch betere liedjes zijn om te zingen dan dit?" Wel dat is de reden waarom ik teruggekomen ben. Want dat probeer ik te doen: een beter lied zingen!" En dus ging kapster Rita, van wie vooral verwacht werd dat ze kinderen zou baren, literatuur studeren. Haar professor, Frank Bryant, die vooral geïnteresseerd was in de fles, raakte danig gecharmeerd door haar positieve 'vibe'. 35 jaar geleden zorgde nieuwkomer Julie Walters voor een frisse wind in de bioscoopzalen in de intussen tot filmklassieker uitgegroeide "Educating Rita".
De rol leverde haar aan de zijde van Michael Caine een Oscarnominatie op. Maar nog belangrijker: ze won een Bafta, de belangrijkste filmprijs in Groot-Brittannië, haar geboorteland. Voor de filmrol van Rita kon de toen 33-jarige Walters alvast terugvallen op haar theaterervaring in het gelijknamige stuk.
Julie Walters: "Ik identificeerde me met de rol van Rita op het moment dat ik het toneelscript las. Ik was zelf afkomstig uit een arbeidersklasse en door een acteeropleiding te volgen zette ik me op de sociale ladder een stapje hoger. Dus ik begreep Rita onmiddellijk. Maar dat betekent niet dat ik haar kon neerzetten zoals ikzelf wilde. Ik wist niet of ik daarin zou slagen." (The Guardian, februari 2015)
"Op de avond van de première was ik doodsbang. Mark Kingston (die in de theaterversie de rol speelde van Frank, nvdr) en ikzelf hielden voortdurend elkaars hand vast en we namen beiden valium."
"Maar het lukte. Ik herinner me dat, toen ik mijn eerste zinnen moest uitspreken, het publiek begon te lachen. Na de voorstelling is de hele ploeg het succes gaan vieren in een pub tegenover de theaterzaal. We zijn daar allemaal zat geworden."
"De regisseur wilde mij voor de filmrol van Rita. Maar op dat moment had ik nauwelijks in films meegespeeld, hooguit in een paar tv-producties. Er zou ook een grote vedette aangetrokken worden. Er was sprake van Paul Newman en Dolly Parton. Toen ik hoorde dat Michael Caine voor de rol van Frank gekozen was, heb ik onmiddellijk "Ja" gezegd. Hij was zo lief, zo mild tegenover mij."
"Ik herinner me nog dat Michael vond dat er tijdens de opnames veel woede in mij zat. Gelijk had hij. Ik had het gevoel dat ik een last meedroeg. Dat gevoel dat je weet dat je uit een arbeidersklasse komt en dat je verder studeert met allemaal studenten van de middenklasse rondom je." (BBC Four, juni 2015)
"Toen ik studeerde had ik een vriendje uit de middenklasse. Ik herinner mij dat toen ik bij hem thuis op bezoek ging, het daar rook naar verse koffie. En er was een wasmachine die draaide. Ongelooflijk. Ik had het gevoel dat ik moest kiezen, ofwel de arbeidersklasse ofwel de middenklasse." (The Guardian)
"Zoveel jaren later zijn er nog vrouwen die me tegenhouden en zeggen: "Door je rol van Rita heb ik het aangedurfd mijn echtgenoot te verlaten."" (The Telegraph, mei 2014)
"Nu kunnen vrouwen eigen keuzes maken, maar ten tijde van Rita stonden die beslissingen nog in hun kinderschoenen. Toen moest er nog een hele weg afgelegd worden. Maar het basisbeginsel -opvoeding betekent keuzemogelijkheid-, dat is er nog altijd, waar ook ter wereld. Niet alleen voor vrouwen, maar voor iedereen." (The Guardian)
De rol leverde haar in 1984 een Bafta op. Walters: "Ze bleven mijn glas maar vol wijn schenken. Ik zat daar met een aantal mensen aan tafel die ik helemaal niet kende. En dus dronk ik meer dan lief voor me was. Toen mijn naam afgeroepen werd, kon ik nog nauwelijks op mijn benen staan. Ik herinner me dat het vooral erg grappig was dat ik 'dankjewel' maar bleef herhalen. Toen ze me daarna zochten voor een 'meet and greet' met prinses Anne, konden ze me niet vinden. Ik lag effectief ladderzat onder een tafel." (The Telegraph)
"Na het succes van "Educating Rita" veranderde mijn leven enorm. Iedereen wilde dat ik een vaste stek in Los Angeles ging zoeken. Maar dat was geen optie voor mij. Ik kreeg voortdurend scripts toegestuurd, maar de rollen waren zo vaag omschreven dat je ze op welke manier dan ook kon invullen. Nee, dat was niets voor mij." (The Telegraph)
"Ze verstikten je met scripts, en je kan niet geloven wat voor rommel daartussen zat. Mocht ik op die rommel ingegaan zijn, dan zou ik niet met mij hebben kunnen leven. Het was alsof ze niet wisten welke richting ze met mij als actrice wilden uitgaan. Ik weet niet waarom, maar het was nu eenmaal zo. Meryl Streep kreeg toen alle rollen die een actrice wilde spelen. Waarom zouden ze daarvoor een Britse actrice vragen?" (Boek "Julie Walters: seriously funny", 2003)
"Wat mij betreft zaten de beste scriptschrijvers hier, in Groot-Brittannië. Dus heb ik weinig moeite gehad om aan de verleiding van Hollywood te weerstaan. Het interessantste werk was nu eenmaal hier." (Digital Spy, december 2014)
Walters zou daarna een rijk gevulde filmcarrière opbouwen met rollen in onder meer "Billy Elliot", "Calender girls", "Mama Mia!" en diverse Harry Potter-films. Die carrière begon dus 35 jaar geleden met "Educating Rita", waarin Susan haar naam veranderde in Rita, omdat ze "een beter lied wilde zingen":