NAVO: Hoeveel betalen de Amerikanen dan?

De Verenigde Staten spelen een erg belangrijke rol in de NAVO. Zoals Trump zelf graag benadrukt, draagt de VS beduidend meer bij dan de andere leden. Recente statistieken tonen aan dat de bijdragen van Washington goed zijn voor bijna 70% van de uitgaven van de NAVO. In 2017 gaf de VS bijna 600 miljard euro uit aan militaire defensie. Dat komt overeen met 3,6% van het bbp, het grootste budget ooit dat het Pentagon aan defensie besteed heeft. Het is wel zo dat de VS meer militaire bondgenootschappen heeft dan de NAVO alleen, zoals met Zuid-Korea en Japan. Het is namelijk de enige militaire wereldmacht die ook echt wereldwijd actief is. 

De VS kiest voor een strategische ommezwaai op vlak van defensie. Tientallen jaren viseerde het land vooral islamitische militanten. Nu doet ze meer: ze wil opgewassen zijn tegen China en Rusland, maar zich ook opnieuw focussen op het aanslepende conflict in Afghanistan. Ook op een mogelijke nucleaire oorlog in Korea wil de VS zich voorbereiden. De competitie met China en Rusland lijkt voor Trump dus belangrijker dan de strijd tegen terrorisme. De Amerikaanse president wil boven alles de veiligheid van de Amerikanen garanderen.

Hoewel Trump veel feller uit de hoek komt dan zijn voorganger Obama, is er toch geen sprake van een historische verandering in het defensiebudget. Obama was ook al lang gefrustreerd door het gebrek aan voldoende financiële steun van de andere NAVO-leden. Volgens de Amerikaanse veiligheidsexpert Byron Callan verschilt het militaire beleid van Trump zelfs weinig van dat van Obama.

Een aantal opvallende beweringen van Trump naar aanloop van en tijdens de NAVO-top zelf zijn dan ook overdreven. Woensdag kondigde Trump aan dat de VS in 2018 4,2% van het bbp zal besteden aan defensie, wat meer is dan de NAVO beweert, namelijk 3,5%. Het zou zelfs om een lichte daling gaan ten opzichte van vorig jaar, toen was het 3,57%. Tijdens het NAVO-ontbijt woensdagochtend had Trump het vooral op Duitsland gemunt, dat maar iets meer dan 1% van het bbp zou uitgeven aan defensie.

Maar Duitsland is van plan om dit jaar 1,21% van bbp uit te geven aan defensie. Het gaat om een lichte stijging ten opzichte van vorig jaar en het land wil 1,5% uitgeven tegen 2025. Hoewel dat al een scherpe stijging zou zijn, voldoet Duitsland dan nog altijd niet aan de afspraak van 2%. De Duitse bondskanselier Merkel reageert wel hard op de beschuldigingen van Trump: "Duitsland doet veel voor de NAVO. We zijn de tweede grootste donor van troepen en de meeste van onze militaire capaciteiten zetten wij in voor de NAVO".

België hoort ook bij de NAVO-landen die het niet zo goed doen volgens Trump. Vorig jaar verminderde ons land zijn defensiebudget nog met 0,73%, waardoor het totale percentage van ons bbp dat besteed wordt aan defensie 0,93% is. Het bedraagt dus net niet de helft van de 2% die nu vastligt in het slotakkoord. Een groot deel van dit bedrag zal België besteden aan zijn gevechtsvliegtuigen en marineschepen.

Naast de VS halen maar vier NAVO-landen nu al 2%: het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Estland en Polen. Maar ook Letland, Litouwen en Roemenië zullen dit jaar nog het streefdoel halen, en nog twaalf andere landen zijn volgens de NAVO goed op weg. Voor Griekenland vormt Turkije de belangrijkste reden om een hoog defensiebudget aan te houden. De Baltische staten maar ook Polen kijken dan weer angstig richting Rusland.

Gemiddeld spenderen NAVO-landen (zonder de VS) 1,45% van hun bbp aan defensie, inclusief groeiers zoals Roemenië. Het is maar sinds drie jaar dat dit percentage terug stijgt, na een jarenlange daling door de economische crisis van 2008. NAVO-secretaris Jens Stoltenberg is dan ook optimistisch over deze zogenaamde trendbreuk. Nog nooit steeg het defensiebudget zo hard sinds het einde van de Koude Oorlog.