Marianne Thyssen, vrouw zonder vijanden

Integer en toch immens vastberaden, dat valt overal te horen over Europees commissaris Thyssen. Zij kondigde vanochtend aan dat ze na de verkiezingen van volgend jaar geen nieuw mandaat wil. Steunen wil ze de lijst nog wel, maar die trekken, dat zit er niet meer in. 

Weinig politici kunnen een kleine dertig jaar op de bovenste trappen van de nationale en internationale politiek staan, en toch zo weinig vijanden maken of kritiek oogsten. "Dat komt omdat ze hoge functies bekleedde zonder de échte chef te zijn", zegt politoloog Carl Devos (UGent). "Ze heeft geen rivalen omdat ze nooit een bedreiging vormde." 

Op zijn vrouwtjes

Dat ze relatief ongeschonden uit de politieke arena komt, komt door haar parcours en persoonlijkheid. In 2008 verliet ze het Europees Parlement voor het voorzitterschap van haar partij. Haast elke zeven weken kreeg ze daar een crisis op haar dak: binnen de regering, binnen de partij, binnen het kartel met N-VA, en vooral met de val van de ploeg van premier Yves Leterme over Fortis. Omdat diezelfde Leterme het niet wou, moest ze zich in 2010 profileren als kandidaat-premier. Ze zou dat 'op zijn vrouwtjes' doen. Na de verkiezingsnederlaag neemt ze ontslag en keert ze terug naar haar geliefde biotoop: het 'veilige' Europa.

Vier jaar later, in de herfst van 2014, wilden de tenoren van CD&V haar bedanken voor haar zelfopoffering. Haar opvolger Wouter Beke koos begin september voor Thyssen in Europa en niet voor Peeters in de Wetstraat 16. De emotie haalde het in die uren van de ratio. Omdat het Thyssen was, de vrouw die hem destijds bij het NCMV (nu Unizo) had binnengehaald, gunde Peeters haar het Europees commissariaat en gaf hij de droom voor het premierschap op. 

Zowel staatssecretaris Pieter De Crem (CD&V) als ex-premier Yves Leterme (CD&V) heeft die keuze later openlijk bekritiseerd. Ze menen dat CD&V daar een kans verkwanseld heeft en dat de kiezers aanvoelen dat de partij nu mossel, noch vis is. "We hebben daar een ferme beslissing genomen, maar er hangt een loodzware factuur aan", vat een hoge bron het sentiment van veel partijleden samen. 

Veel werk, weinig zichtbaarheid

De Belgische regering wachtte in die septemberdagen van 2014 bijzonder lang om haar kandidaat-commissaris in stelling te brengen. De belangrijkste posten, zoals concurrentiebeleid of internationale handel, bleven daardoor buiten bereik. Thyssen kreeg, met de uitdrukkelijke steun van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, uiteindelijk Werk en Sociale Zaken." Collega Bart Staes (Groen): "Ze kwam wat traag op gang, maar rond sociale dumping en detachering heeft ze grote successen geboekt. Daar heeft ze, verrassend, de kloof tussen Oost- en West-Europa weten overbruggen."

Zal dat werk de partij in 2019 meer stemmen opleveren? "Het is moeilijk om de boekhouding van een andere partij te maken," gaat Staes voort, "maar omdat ze geen lijsttrekker is, zal haar commissariaat geen grote bonus opleveren. Ze had de juiste aanpak, ze stond altijd boven de gevechten van de kakelende kippen en hanen, maar daar gaat haar partij maar weinig van kunnen profiteren." 

Vraag is natuurlijk of een prestigieuze post op Europees niveau überhaupt in het binnenland extra electoraal gewicht geeft. "Karel De Gucht of Karel Van Miert haalden tien keer meer rendement voor hun partij uit hun commissariaat dan Thyssen", oordeelt Devos. 

Waar CD&V nog op hoopte, is dat Thyssen een oplossing voor Arco zou kunnen forceren. "Dat wonder heeft ze niet kunnen verrichten", zegt een goedgeplaatste bron. "Had ze echt gewogen binnen de Europese Commissie, dan had ze Juncker hierover de arm wel kunnen omwringen."

Na Thyssen komt Peeters?

Op de vraag wie er de Europese lijsttrekker wordt in 2019, lezen alle CD&V'ers hun debatfiche af: "Daar wordt pas na de verkiezingen van 14 oktober over beslist." Bij de mensen die er toe doen, valt de naam van Kris Peeters wel tussen neus en lippen. Marianne Thyssen zal de lijst allicht duwen, wat betekent dat het lot van Peeters en Thyssen opnieuw met elkaar verbonden zou zijn, net zoals in 2014. Gunde hij haar toen het Europees commissariaat, dan zou zij hem nu kunnen helpen aan een Europese uitweg. "Op Twitter las ik die suggestie ook al", zegt Peeters zelf. "Alvast bedankt voor het carrièreadvies, maar dit is helemaal niet aan de orde. Eerst de gemeenteraadsverkiezingen."