Zomerse beestjes en hun beten, steken en prikken: dit is wat je kan doen

Zeg niet zomaar “wesp” tegen een bij of hommel. Hun lijfje is ook geel-zwart gestreept, maar in tegenstelling tot bijen en hommels onbehaard. En ze zijn licht ontvlambaar. 

In tegenstelling tot bijen en hommels durven wespen zomaar, zonder reden, in de aanval te gaan. Vooral vanaf het einde van de zomer en in de herfst gaan wespen overlast veroorzaken. De werksters in het nest hebben minder te doen, dus zoeken ze hun zoetigheid en hun werk elders.

Ondanks alle preventie worden we allemaal vroeg of laat wel gestoken. Pijnlijk, maar meestal blijft de last plaatselijk: roodheid, jeuk en een lichte zwelling.

• Spoel en koel onder stromend water of met in doeken gewikkeld ijs tegen de zwelling, jeuk en pijn
• Appel- of keukenazijn of citroensap (producten met een zuurbasis) kunnen het gif neutraliseren
• In de handel vind je zalfjes, meestal met lidocaïne en/of menthol. Ook aloë vera-gel zou verzachtend werken
• Als je gestoken wordt in je mond, tong, keel, nek is voorzichtigheid geboden. Door de plaatselijke zwelling kan je in ademnood raken. Zuig op ijs of koel de mond met koud water, raadpleeg een arts indien nodig.

Mooie lente- en zomerdagen die eindigen op een terras... En met jeukende muggenbeten. En helaas, het is heel moeilijk, zo niet onmogelijk om aan het gezoem en geprik van muggen te ontsnappen. We zullen tot nader order met muggenbeten moeten leren leven.

Ze zijn onschuldig, maar daarom niet minder irritant. Die jeuk! Dat komt door het speeksel dat de mug inspuit, dat bevat een antistollingsmiddel dat een licht allergische reactie veroorzaakt.

Krabben activeert de jeuk en de zwelling alleen maar. Veel muggenbeten merken we zelfs pas op nadat we ze per ongeluk aangeraakt hebben als we ons omkleden of wassen, of als we er in onze slaap onbewust aan prutsten. In eerste instantie kan je dus proberen om niet te krabben, hoe vervelend ook. Wat kan je nog doen?

• Koel de plaats van de beet onder de kraan of met een natte doek
• Dep met een wattenschijfje gedrenkt in (appel)azijn of citroensap, of leg er een citroenschijfje op, natuurlijke producten met een zuurbasis, die zouden het effect van de steek neutraliseren
• Wie ervoor openstaat, kan etherische olie proberen, puur of verdund met een beetje water: lavendel, citroen, citronella, citroenmelisse, tea tree, kamille… Volgens herboristen hebben ze een kalmerende en ontstekingsremmende werking. Hetzelfde wordt gezegd van aloë vera-gel
• In de handel zijn allerlei “na de beet”-zalfjes te koop, de meesten op basis van kamille en/of arnica (valkruid) en/of brandnetel of een van bovenstaande ingrediënten
• Als je te hard krabt, kan er een wondje, blaasje of blaartje ontstaan. Dat kan op zich geen kwaad, alleen moet je er dan op letten dat er geen bacteriën in kunnen terechtkomen
• Sommige mensen reageren allergisch op muggenbeten: de jeuk is veel erger, de bult veel groter, en de klachten trekken minder snel weg. Er kan ook plaatselijk oedeem ontstaan, een vochtophoping
• Zoveel last dat je naar de dokter moet? Hij of zij kan je na onderzoek een antihistaminicum of corticosteroïden voorschrijven.

De meeste kwallen aan onze kust zijn relatief ongevaarlijk. Aan de Noordzee vinden we vooral de haar- en de kompaskwal. In (sub)tropische zeeën zwemmen er giftigere en soms zelfs dodelijke exemplaren rond. Als je kwallen aanraakt, injecteren ze met de netelcellen op hun tentakels of lichaam hun gif in je lichaam. Ze bijten dus niet, ze steken. En dat kan zowel in het water als op het strand.

De ernst van de klachten hangt af van het soort en de hoeveelheid gif. En ook al zijn de kwallen bij ons ongevaarlijk, je kan wel last hebben. Meestal zijn de klachten lokaal: pijn, roodheid, jeuk, een branderig gevoel, zwelling of blaarvorming. Doorgaans is de ergste pijn na een halfuur voorbij, al kan je het nog wel een tijdje blijven voelen.

Meer info en tips op de websites van het Antigifcentrum en Rode Kruis-Vlaanderen

De laatste jaren duikt hij wel vaker op: de kleine pieterman (Trachinus vipera). Een op het eerste gezicht onopvallend visje van 10 tot 18 centimeter lang dat voorkomt in ondiepe wateren en zich ingraaft in de zandbodem.

Op zijn rugvin heeft hij stekels waarmee hij zeer venijnig kan prikken. Strandgangers worden meestal gestoken nadat ze er per ongeluk op trappen. De kleine pieterman is giftig, maar in het algemeen niet dodelijk.

Hoe sneller een steek behandeld wordt, hoe beter, anders kan de last heel lang aanhouden en soms nog verergeren

• In eerste instantie: zo snel mogelijk spoelen met of onderdompelen in zeewater of met warm water, zo warm mogelijk, minstens een kwartier. De warmte helpt om het gif te neutraliseren. Warmtecompressen of warme lucht van bijvoorbeeld een haardroger kan ook
• Eventuele restanten van stekels verwijderen en de steekwondjes ontsmetten
• Tegen de pijn mag je pijnstilling nemen. Na een tweetal uur zou de pijn op zijn minst draaglijk moeten zijn

Meer info en tips op de website van het Antigifcentrum