Wat is er mis met Turkije en met zijn munt, de lira?
De Turkse lira is de laatste weken in vrije val en de economie dreigt een harde landing mee te maken. Nochtans heeft het land het voorbije anderhalve decennium een forse economische groei gekend.
Eerst de cijfers: de Turkse lira (of pond) heeft sinds begin dit jaar al meer dan 42% van zijn waarde verloren. De inflatie piekt op meer dan 15% en de rente op Turks staatspapier op tien jaar heeft de alarmdrempel van 20% overschreden.
Dat weegt nu vandaag ook op de Europese financiële markten. Nu is Turkije weliswaar geen EU-lidstaat, maar heeft het wel een associatieverdrag met de Unie en het land is economisch en financieel erg verweven met Europa. Zo zit een groot deel van de overheidsschuld van Turkije bij Europese instellingen en dan worden vooral BNP Paribas, de Italiaanse bank UniCredit en de Spaanse tegenhanger BBVA genoemd.
De voorbije 15 jaar kon Turkije nochtans indrukwekkende groeicijfers voorleggen en werd het land zelfs vergeleken met die andere industriële gigant China. Het financiële persagentschap Bloomberg merkt echter een groot verschil op: zo werd de Turkse expansie vooral gedreven door schulden in het buitenland.
Wankelt de troon van Erdogan?
Die schuldenlast was geen probleem zolang de intrestvoeten historisch laag stonden, maar nu die geleidelijk opgetrokken worden en beleggers hun kapitaal verschuiven van de groeimarkten (Turkije,...) naar de ontwikkelde economieën (EU, VS etc.) zitten veel landen plots in de tang.
Met de duikvlucht van de Turkse munt en dito overheidspapier en een piekende inflatie dreigt de gewone Turk plots meer te moeten gaan betalen voor import en komen Turkse bedrijven die veel geleend hebben in buitenlandse munten in de problemen. Ook energie zoals ingevoerde olie wordt plots veel duurder.
Nu zou de centrale bank die inflatie kunnen beheersen via een verhoging van intrestvoeten, wat in april ook gebeurd is, maar die blijft te beperkt. Dat komt omdat de centrale bank onder controle staat van president Tayyip Erdogan die koste wat het kost de intrestvoeten laag wil houden om de groei op te krikken, ook in de huidige omstandigheden en dat tegen alle economisch advies in.
Sinds hij in 2002 aan de macht is gekomen, heeft Erdogan veel van zijn populariteit te danken aan die groei en aan de steun van de lagere en de middenklasse. Als die groei nu plots tot stilstand komt en "happy days" voorbij zijn, zou dat de tot voor kort zo machtige positie van Erdogan kunnen ondergraven.
In de wurggreep van de VS?
Daar komt bij dat Turkije mogelijk binnenkort om steun zal moeten gaan vragen bij het Internationaal Muntfonds (IMF). Eerder was Argentinië al die weg opgegaan en mogelijk zou ook de nieuwe regering in Pakistan daar niet omheen kunnen, om min of meer dezelfde redenen als Turkije.
Bovendien heeft Turkije de voorbije jaren traditionele bondgenoten van zich vervreemd. Zo zijn er de ruzies met de Europese Unie over de vluchtelingen en het monddood maken van de Turkse media en oppositie. Na de mislukte staatsgreep van midden 2016 is ook de relatie met de Verenigde Staten verzuurd en is Erdogan goede vriendjes geworden met zijn Russische collega Vladimir Poetin. Dat Turkije als NAVO-lidstaat gekozen heeft voor Russische luchtafweer in plaats van Amerikaanse, is in Washington slecht gevallen.
Recent heeft Washington echter economische sancties opgelegd aan Turkije omdat in dat land een Amerikaanse geestelijke in de cel zit. Als u dan weet dat de VS eerder een grote klauw dan een vinger in de pap heeft bij het IMF, dan was die zet van Erdogan niet erg verstandig, zeker nu niet nu er "magere jaren" in het verschiet zijn. Openlijk is Erdogan echter nog altijd strijdvaardig: "Zij hebben dollars, wij hebben Allah", klonk het gisteren op een meeting, maar die laatste verstrekt wel geen noodkredieten.
VIDEO: bekijk hieronder de reportage uit "Het journaal"
