Voormalig secretaris-generaal van de VN en Nobelprijswinnaar Kofi Annan is overleden

Kofi Annan was van 1997 tot en met 2006 secretaris-generaal van de VN. Onder zijn leiderschap legde de VN sterk de focus op het bewaren van de vrede in internationale conflicten, de strijd tegen armoede en tegen aids.

In 2001 kreeg Annan, samen met de Verenigde Naties, de Nobelprijs voor de Vrede. De voorbije jaren trad hij enkele keren op als bemiddelaar in conflicten, onder meer in Kenia.

Annan begint zijn carriere bij de VN in 1962. Daarvoor had hij economie en management in de VS gestudeerd, en internationale betrekkingen in Genève. De Ghanees klimt gestaag op in de VN-bureaucratie. Annan wordt assistent-secretaris-generaal en in 1994 hoofd vredesoperaties. Op 1 januari 1997 volgt Annan Boutros Boutrosgali op als secretaris-generaal van de VN.

Annan staat voor een moelijke opdracht, de internationale organisatie stevent af op een bankroet. Annan wil de VN grondig hervormen. Zo moeten op het hoofdkwartier in New York 1000 van de 6000 banen sneuvelen.

Annan oogst alom lof voor zijn bekwaamheid als topdiplomaat. Hij zet zich in voor de vluchtelingenproblematiek in Afrika, zonder daarbij de rijke westerse wereld voor het hoofd te stoten.

Maar Annan krijgt ook een aantal teleurstellingen te verwerken. Zo mislukt een aantal vredesmissies. In 2001 wordt Annan opnieuw verkozen voor een tweede termijn als secretairs-generaal. Kort daarna krijgt Annan de Nobelprijs voor de Vrede als erkenning voor zijn werk, ook omdat hij de VN een nieuwe dynamiek heeft gegeven.

Annan bespeelt de media als geen ander: hij praat met rockster Bono over de kwijtschelding van de schulden van de Derde Wereld. In Sarajevo gaat hij zelf de zes miljardste mens op aarde begroeten.

Maar Annan wordt ook beschuldigd van corruptie en wanbeleid in het kader van het olie-voor-voedselprogramma voor Irak. Er verdwijnt 10 miljard dollar. Annans zoon Kojo Annan speelt een centrale rol bij die zaak. Uiteindelijk pleit een onafhankelijk onderzoek Annan vrij.

In de aanloop naar de oorlog in Irak wil Annan de VN-wapeninspectuers hun werk laten doen. Zo reist hij in 1998 af naar Bagdad, waar hij van Saddam Hoessein de toezegging krijgt dat de wapeninspecteurs weer welkom zijn. Het blijkt een loze belofte. Zijn missie in Irak valt niet in goede aarde in Washington. Maar hij laat de wereld zien dat hij geen loopjongen van de VS is.

Annan zegt dat de beslissing om uiteindelijk toch tot oorlog over te gaan, alleen kan genomen worden door de VN-Veiligheidsraad. Maar op 20 maart 2003 begint de Amerikaanse inval in Irak. In zijn afscheidsinterview zegt Annan dat de Iraki's beter af waren onder de dictatuur van Saddam Hoessein.

Na zijn twee termijnen als secretaris-generaal nam Annan in opdracht van de VN en de Arabische Liga nog even de rol op van speciaal gezant voor Syrië, in een zoektocht naar een uitweg voor het bloedige conflict dat ook vandaag nog voortduurt.

Hij besloot echter enkele maanden later om zijn mandaat niet te verlengen. Annan hekelde daarbij de verdeeldheid binnen de internationale gemeenschap en het feit dat hij niet "alle steun kreeg die de zaak verdiende".