De Venezolanen ontvluchten het paradijs

De maatregelen zijn complex omwille van de onduidelijkheid rond de echte waarde van de nationale munt. De internationale waarde van de Bolívar Fuerte wordt al lang gedicteerd door de zwarte markt omdat de overheid kunstmatige controle uitoefent op de wisselkoers. Maar de interne waarde is ook verstoord door hyperinflatie. Nog complexer wordt het als men rekening moet houden met de Petro, een cryptocurrency à la Bitcoin, die door de Venezolaanse overheid werd gelanceerd en wiens waarde verbonden is aan de internationale prijs van een vat olie. Logisch, als je bedenkt dat Venezuela nog altijd over de grootste bewezen oliereserve ter wereld beschikt.

De meest besproken maatregel is de stijging van het minimumloon met 3500%. Bewust van het feit dat bedrijven die loonsopslag niet kunnen volgen, stelde de overheid zich garant voor de betaling ervan. Maar Venezuela kampt nu al met schulden en achterstellingen, zowel nationaal als internationaal, dus de vraag is of de regering deze belofte kan nakomen. De Bolivar Fuerte zal voortaan Bolivar Soberano heten om het aantal nullen op de facturen te reduceren, en zal verankerd worden aan de Petro. De wisselkoers van de Bolívar Soberano komt goed overeen met de waarde van de dollar op de zwarte markt. Die zwarte markt werd tot nu toe door de regering afgedaan als een tactiek van de VS in het kader van een economische oorlog.

De meeste analisten verstaan dit als een onrechtstreekse dollarisering van de economie. De bevrijding van de prijs van de dollar betekent - in een land met een beschadigd productie-apparaat dat zo goed als alles importeert – dat men nu te maken zal hebben met een meer reële inflatie, die volgens voorspellingen van het IMF het miljoen (u leest het goed!) procent kan bereiken in 2018.

Venezolanen spreken van een zwarte vrijdag en hebben een bezorgd weekend achter de rug, om het zacht uit te drukken.

Het nieuws dat buitenlandse media bereikt, heeft vooral te maken met migratie. Een groep Venezolanen werd onlangs weggejaagd uit een Braziliaanse stad aan de grens met Venezuela en hun tentenkampen werden in brand gestoken. Zo reageerden woedende Brazilianen op criminele feiten die door een aantal Venezolanen zouden zijn gepleegd. Brazilië beperkte naar aanleiding van dergelijke incidenten begin augustus de instroom van Venezolanen in het land, maar opende kort daarna om humanitaire redenen opnieuw de grens.

Ecuador zal voortaan een paspoort vragen aan Venezolanen die tot nu toe het land binnen konden met enkel hun identiteitskaart. De VS kondigde aan dat een militair schip naar de Colombiaanse kust zou worden gestuurd om de medische crisis gerelateerd aan de komst van Venezolanen in hun buurland aan te pakken. Zelfs Nederland houdt de situatie nauwlettend in het oog, gezien Curaçao op een aantal kilometers van de Venezolaanse kust ligt en er bootvluchtelingen aanspoelen.

Begin augustus vond er een onduidelijke moordpoging plaats op president Maduro. De aanslag blijkt geen verband te houden met de economische maatregelen noch met de migratiecijfers. Behalve de aanhouding van een aantal oppositieleiders, heeft de aanslag geen andere gevolgen gehad.

De versnipperde oppositie heeft al een staking aangekondig, maar speelt tegenwoordig nauwelijks een rol in het land. Niemand verwacht van hen een relevant antwoord op de recentste ontwikkelingen, terwijl regeringsgezinde Venezolanen een uitbreiding van de maatregelen eisen om ook de stijging van prijzen tegen te houden.

Venezolanen ontvluchten in grote getale het paradijs. De grens met Brazilië ligt in een streek met adembenemende natuur: oeroude tafelbergen, torenhoge watervallen, een ongelooflijke biodiversiteit, beschermd door haar status als nationaal park. En dat is een jammere metafoor voor de contradictie waarin het land verkeert.

Venezuela is namelijk ondanks haar natuurlijke rijkdom al jarenlang een land in vrije val. Criminaliteit, falende elementaire diensten zoals water of elektriciteit, gebrekkige gezondheidszorg, schaarste aan medicijnen en basisproducten, hyperinflatie voor de producten die er wel zijn: het dagelijks leven is onvoorspelbaar geworden voor de meeste Venezolanen. Daarbij moet men nog rekening houden met de braindrain en de migratie van mensen die juist voor het herstel van het land zouden kunnen zorgen.

De waarschuwingen waren talrijk. Al jaren weet men dat het wanbeheer van het land tot een dergelijk rampscenario zou leiden, maar Venezuela werd gesteund door ideologische bondgenoten uit de hele wereld en de rest gebruikte Venezuela enkel om die Venezolaanse bondgenoten aan te vallen. De wereld stond erbij en keek ernaar.

Nu vertelt de internationale berichtgeving vooral wat de wereld aanbelangt: dat de Venezolanen migreren en voor problemen zorgen. Daar reageert de wereld nu op. Grenzen zullen strenger worden bewaakt, in het beste geval zullen humanitaire maatregelen worden genomen. Maar wat er werkelijk in het land gebeurt, de oorzaken van de migratie, daar ligt niemand van wakker.