Britse staat grijpt in na anarchie in geprivatiseerde gevangenis in Birmingham
De Britse overheid heeft het beheer van een grote gevangenis uit handen genomen van beveiligingsfirma G4S na berichten over geweld en drugsgebruik. In enkele vleugels van Her Majesty’s Prison Birmingham bleek het angstige personeel de controle te hebben verloren. Over zes maanden moet de orde hersteld zijn. Door de problemen worden er vraagtekens gezet bij de privatisering van de gevangenissen.
De inspectie schrok tijdens een bezoek aan de 169 jaar oude mannengevangenis in de wijk Winson Green, die al bekend stond als de meest gewelddadige in het land. Drie op de tien gevangenen gebruikten er drugs, zoals de inspecteurs in sommige gevallen met eigen ogen konden aanschouwen. Gewelddadigen bleken er vrij spel te hebben. Agressie en intimidatie van medegevangenen, vooral zedendelinquenten, bleven ongestraft. Urine en uitwerpselen werden door de luikjes geworpen, zodat sommigen hun cel niet uit durfden.
Bewakers waren als de dood en sloten zich bij voorkeur op in hun kantoortjes. Het oordeel over Winson Green, waar de conservatieve publicist Theodor Dalrymple als psychiater heeft gewerkt, was vernietigend. Inspecteur Peter Clarke beweerde dat "de stroperigheid waarmee G4S het contract naleeft en uitvoert, ertoe heeft geleid dat een van de toonaangevende gevangenissen van het land in een crisissituatie is beland". Zijn baas, staatssecretaris van Justitie Rory Stewart, noemde de situatie "onacceptabel" en acht drastische maatregelen noodzakelijk.
Personeelsgebrek
Kop van Jut is het internationale beveiligingsbedrijf dat voor de Olympische Spelen van 2012 in het nieuws kwam omdat het had gefaald bij het werven van genoeg beveiligingspersoneel. Ook toen moest de overheid bijspringen. Een jaar eerder kreeg G4S het beheer over de gevangenis van Birmingham. In 2014 moest de beursgenoteerde onderneming een half miljoen pond uitgeven voor het vervangen van alle sloten, nadat een cipier een sleutelbos was verloren. Personeelsgebrek was vanaf de eerste dag de achilleshiel van het meerjarencontract.
Het is niet de enige geprivatiseerde gevangenis met problemen. Begin 2017 zond de BBC een documentaire uit over de gevangenis van Northumberland, gerund door Sodexo, waar volop drugs werden gebruikt en gevangenen bijkans de baas waren. Alarmsystemen bleken niet te werken. Afgelopen jaren zijn veertien Britse gevangenissen in privébeheer gekomen.
Overbevolking
Het beheer van Britse gevangenissen is geen eenvoudige klus. Een deel ervan is in de negentiende eeuw gebouwd. Dat van Leicester ziet eruit als een kasteel. Het voornaamste probleem is overbevolking, wat soms leidt tot gewelddadige opstanden. In 1990 raakten 147 personeelsleden en 47 gevangenen gewond bij muiterij in Strangeways, Manchester. Een gevangene kwam om het leven. Drie jaar eerder had popband The Smits de elpee Strangeways, here we come uitgebracht. Voorman Morrisey noemde het een "Victoriaanse monstruositeit met 88 gevangenen per cel".
Twee jaar geleden kwam minister van Justitie Michael Gove met ambitieuze hervormingsplannen. Victoriaanse gevangenissen zouden worden verkocht aan projectontwikkelaars die er appartementen van zouden maken. Op bedrijventerreinen wilde hij nieuwe supergevangenissen neerzetten. Niet in de vorm van het traditionele panopticum, het fameuze idee van de Engelse filosoof Jeremy Bentham, maar als torenflats, een soort equivalent van de koeienflats in Nederland. Enkele maanden later was deze visionaire politicus druk met Brexit en verloor hij zijn ministerschap.
Voor de minister van Financiën is het uitbesteden van het gevangenisbeheer een aantrekkelijke manier om geld te besparen
Drones
De combinatie van gedateerde gevangenissen en uitbesteding is een lastige gebleken. Voor de minister van Financiën is het uitbesteden van het gevangenisbeheer een aantrekkelijke manier om geld te besparen. Bedrijven als G4S, die minder te duchten hebben van vakbonden, zijn inderdaad goedkoper. De eerste kostenpost waarop bezuinigd wordt, is doorgaans het personeel. Ervaring heeft geleerd dat het leidt tot een verhoogde werkdruk en, daarmee samenhangend, een groot verloop. Van het in de gaten houden, laat staan begeleiden van gevangenen komt weinig.
Extra probleem is dat criminelen steeds handiger manieren vinden om drugs, mobiele telefoons en zelfs wapens binnen te smokkelen. Drones spelen daarbij een vitale rol. Toevallig had bewindsman Stewart eind vorige week een tien-stappenplan beloofd voor het verbeteren van gevangenissen die door de staat worden beheerd. Volgens hem bewijzen de problemen in Birmingham niet dat privatisering van deze overheidstaak slecht is. Hij wees erop dat G4S elders wel goed werk verricht. De Labour-oppositie wil een einde maken aan het uitbesteden en privatiseren.
