Vrouwelijke geïnterneerden worden afgeluisterd in instelling Zelzate

Het bezoek van de Zorginspectie kwam er naar aanleiding van een bericht in de krant 'De Morgen' in april. Toen raakte bekend dat het aantal afzonderingen in de gesloten afdeling enorm hoog ligt. Vorig jaar ging het om 831 afzonderingen of meer dan twee per dag, en dat op een populatie van 19 vrouwen. Ook beweerden bronnen dat er in de private ruimte - waar patiënten samenzitten met hun familie, ombudspersoon of advocaat - niet alleen cameratoezicht is, maar ook geluidsopnames worden gemaakt.

Hoofdgeneesheer Jan De Varé heeft die berichten altijd ontkend, maar volgens het nieuwe verslag van de Zorginspectie, dat 'De Morgen' kon inkijken, klopt de info wél. De zorgverleners met wie de inspecteurs spraken, bevestigen dat steeds geluidsopnames worden gemaakt in de bezoekersruimte "omwille van de veiligheid". "De audio, en ook de camera, worden alleen uitgezet op vraag van een advocaat en indien er geen veiligheidsrisico bestaat. Dit is een nieuw element dat niet eerder werd vastgesteld", staat in het verslag van de Zorginspectie. "Dat zou een schending van de mensenrechten zijn, wat niet getolereerd kan worden in een erkende zorgvoorziening."

In een reactie zegt de directie van Levanta dat er voor de veiligheid van zowel patiënten als werknemers auditief en visueel toezicht is, in de bezoekerszaal en in de gangen. Op het directiecomité van 4 september zal het inspectieverslag aan bod komen.

De Liga voor de Mensenrechten spreekt van een inbreuk op de wet op de patiëntenrechten, ook al gaat het om vrouwen die criminele feiten hebben gepleegd. "Dit druist in tegen alle regels en is een bijzonder zware schending van de privacy van de patiënten én van de bezoekers."

Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) heeft het rapport inmiddels doorgenomen en geeft haar administratie nu al de opdracht om te overleggen met de directie van het centrum. Er zal worden gevraagd de knelpunten "spoedig bij te sturen". De Block houdt er wel aan om het personeel te bedanken voor het kwaliteitsvolle werk. "Zorg kunnen bieden in een forensisch psychiatrisch centrum is een grote stap voorwaarts voor deze vrouwen die in de gevangenis niet op hun plaats zaten."

Zorginspectie en het Agentschap Zorg en Gezondheid melden dat er een juridisch onderzoek gestart wordt naar het al dan niet legaal zijn van de afluisterpraktijken. Zorg en Gezondheid zal de komende weken op basis van de vaststellingen van de Zorginspectie een verbeterplan opleggen aan de voorziening, waarin termijnen bepaald zijn waarbinnen de vastgestelde problemen verholpen moeten worden.

Voor een structurele oplossing zijn er meer duidelijke richtlijnen in de maak over hoe een forensische zorgvoorziening het evenwicht kan vinden tussen vrijheidsbeperkende maatregelen, patiëntenrechten en de behandeling van hun specifieke doelgroep van forensische (opgesloten) patiënten. "Hiervoor is een groep van experts samengesteld die tegen eind dit jaar een kader met eisen zal uitwerken", klinkt het.