Schaap offeren maakt plaats voor donatie

© Jimmy Kets

De stad Gent stopt met het organiseren van slachtfaciliteiten voor het Offerfeest. De belangstelling is te gering geworden, nu onverdoofd slachten wettelijk onmogelijk wordt.

Ruben Mooijman

Welgeteld 106 inschrijvingen heeft de vzw IN-Gent ontvangen voor een onverdoofde schapenslachting op het ­Offerfeest, dat vandaag gevierd wordt. Een afname met 37 procent vergeleken met het voorgaande jaar. De dalende trend doet zich al jaren voor. ‘Dit is de laatste keer dat we het organiseren’, zegt coördinator Arent Meirhaeghe. Volgend jaar zal onverdoofd slachten wettelijk onmogelijk worden. De nieuwe wetgeving daarover gaat op 1 januari 2019 in.

In Antwerpen is de belangstelling voor onverdoofd slachten groter. Dit jaar heeft zich een duizendtal mensen aangemeld, zegt Michael Lescroart, de woordvoerder van schepen van Diversiteit Fons Duchateau (N-VA). ‘Beduidend minder dan vorig jaar’, stelt ook hij vast. ‘Dat heeft ook wel te maken met de timing. Veel mensen zijn nog op vakantie in Turkije of Marokko, en vieren het Offerfeest daar.’ In Genk, waar vorig jaar nog onverdoofd geslacht kon worden maar dit jaar ­alleen verdoofd, ging het aantal aanvragen zelfs van 600 naar 120. ‘Ooit waren het er 1.800’, zegt burgemeester Wim Dries (CD&V).

Alternatief: donatie of ritueel geslacht schapenvlees

De controverse rond het onverdoofd slachten heeft ertoe geleid dat meer en meer moslims een financiële donatie doen voor een offer elders in de wereld, zegt Mustafa Aytar (SP.A), schepen van Welzijn in Houthalen-Helchteren. Ook die gemeente neemt geen initiatief meer voor het Offerfeest. ‘We hebben twee jaar lang samen met Beringen een tijdelijke slachtvloer georganiseerd, maar we zijn daarmee gestopt.’ De Raad van State besliste eerder dit jaar dat onverdoofd slachten alleen in duurzame slachtinrichtingen is toegestaan. Dit jaar zijn er drie tijdelijke slachtvloeren, onder meer in Genk, waar een vorm van verdoving wordt toegepast die compatibel is met de religieuze voorschriften.

‘De moslimgemeenschap is de welles-nietesspelletjes rond het onverdoofd slachten wat beu’, zegt Aytar. ‘Nu het onverdoofd slachten aan banden wordt gelegd, wordt er vaker gedoneerd.’ Met het geld van een donatie kan een schaap of een rund in een ontwikkelingsland worden geslacht, zodat het basisidee van het Offerfeest toch behouden blijft. Ook het aankopen van ritueel geslacht schapenvlees in een islamitische slagerij is een alternatief voor het slachten van een eigen schaap.

Meirhaeghe: ‘Schenkingen zitten duidelijk in de lift. We publiceren een folder in verschillende talen, met een lijst van ­donatiemogelijkheden’. Het gaat dan om organisaties zoals Islamic Relief of Diyanet, de religieuze koepel van de Turkse overheid. Het geld wordt ingezameld via de bij Diyanet aangesloten moskeeën. Op de website van Diyanet België wordt een gift van 125 euro aanbevolen. Ook de Brusselse ngo Karama Solidarity, aangesloten bij Islamic Relief, voert promotie rond het Offerfeest. Giften variëren van 60 euro voor een offer in Niger of Tsjaad tot 250 euro voor Syrië.

In het buitenland

Verwacht wordt dat de belangstelling voor het offeren van een schaap de komende jaren nog verder zal dalen. Onverdoofd slachten wordt dan helemaal onmogelijk, ook in erkende slachthuizen. Bovendien schuift het Offerfeest elk jaar een dag of tien naar voren op de kalender, zodat het nog jarenlang midden in de vakantieperiode zal vallen en veel moslims niet in het land zijn. ‘In Turkije beleef je het Offerfeest toch anders’, zegt Aytar, die er zelf op vakantie is.