Weer een nieuwe Rembrandt: fantastische ontdekking of fake news?
De Nederlandse kunsthandelaar Jan Six zegt dat hij opnieuw een onbekende Rembrandt heeft ontdekt. Dat zou al 4 jaar geleden zijn gebeurd, maar nu brengt hij het nieuws naar buiten. Het gaat om de bekende bijbelse scène "Laat de kinderen tot mij komen". Eerder dit jaar kwam Six al met "Portret van een jonge man" van Rembrandt voor de proppen. Toen stelden enkele Rembrandt-deskundigen zich al vragen en die klinken nu nog luider. De ontdekking van Rembrandts komt handelaar en auteur Six wel erg goed uit.
Voorjaar 2014. Een veilinghuis in Keulen biedt "Laat de kinderen tot mij komen" van een anonieme 17de-eeuwse Hollandse meester aan. Weinig later komt Jan Six het doek kwansuis bekijken. Bovenaan het schilderij meent hij het gezicht van de jonge Rembrandt te herkennen. Ook de moeder van de kunstenaar zou op het tafereel staan. Six heeft iets met Rembrandt van Rijn (1606-1669), de meester schilderde het portet van een van zijn oudvaders, en dat werk hangt in zijn woning.
Van 15.000 naar anderhalf miljoen euro
Het veilinghuis schatte het schilderij eerst op 15.000 euro. Maar toen een Amerikaanse kunsthandelaar het tienvoudige bood, wekte dat de aandacht. De handelaar uit New York zag ook de hand van Rembrandt. Jan Six liet het canvas in het geheim bestuderen en restaureren. Die restauratie is nog bijlange niet af.
De gezaghebbende Rembrandt-deskundige Ernst van de Wetering had eerst twijfels, vooral door de vele overschilderingen. Maar intussen raakte hij ook overtuigd dat het om een heuse jonge Rembrandt gaat.
Boem! Paukenslag!
Jan Six (40) was van plan om met het doek in het openbaar te treden tijdens de grote tentoonstelling over de jonge Rembrandt volgend jaar november in Leiden. Maar naar eigen zeggen dwingen de geruchten over de mogelijke vondst hem ertoe om nu al met de revelatie naar buiten te komen. Six wilde allicht een artikel in NRC Handelsblad voor zijn, waarin een andere handelaar Six een bedrieger noemt.
Met "Laat de kinderen tot mij komen" wil Six graag zijn avontuur met "Portret van een jongeman" herhalen. Eerder dit jaar kon hij een investeerder overhalen om dit enig mooie doek te kopen. Over de ontdekking schreef hij een boek, dat een bestseller werd, en de auteur in het wereldnieuws catapulteerde. Lees daaromtrent het artikel hiernaast.
Een win-winsituatie
Voor "Laat de kinderen tot mij komen" paste Six dezelfde tactiek toe. Hij vond een investeerder die het doek kocht voor anderhalf miljoen, 100 keer meer dan de schatting van het Keulense veilinghuis. Six leverde de kennis. Bij verkoop van het gerestaureerde doek, maar dat is niet voor meteen, zullen de twee de winst delen.
Volgens Six was Rembrandt maar 20 toen hij het populaire verhaal uit het Marcus-evangelie schilderde. Hij had zich net gevestigd als zelfstandig kunstenaar en was nog vrij onbekend. Compositie en kleurgebruik zijn ook verre van perfect. Maar hij plaatste wel zichzelf en zijn moeder tussen de menigte die Christus omstuwt. In de loop der tijden is er veel geknoeid aan het werk.
Laat de goedgelovigen tot Jan Six komen
De kwestie van de twee aankopen heeft intussen tot een vete geleid tussen Jan Six en een concullega, kunsthandelaar Sander Bijl. Vreemd, de twee zijn zowat even oud en lookalikes... Bijl beschuldigt Six in NRC Handelsblad van bedrog, dubbelspel en gebroken afspraken bij de aankoop bij Christie's Londen van "Portret van een jonge man".
Six geeft intussen toe dat hij in zijn boek over de verwerving van "Portret van een jongeman" her en der de waarheid wat geweld heeft aangedaan. Voorts laat hij 15 deskundigen aan het woord die de toewijzing aan Rembrandt steunen. Maar er zijn ook sceptische stemmen, en niet van de minsten, die laat Six niet aan het woord.
Over naar het evangelie
"Laat de kinderen tot mij komen", mogelijk dus door Rembrandt van Rijn, is duidelijk gebaseerd op het evangelieverhaal in Marcus 10, 13-16. Ook Lucas en Matteus hebben het voorval beschreven, maar in een soberder versie.
Op "Rembrandts" doek zien we Jezus omgeven door kinderen, ouders, grootouders en apostelen. Een zuigeling rukt zich los van de (prachtige) moederborst om zich tot Jezus te wenden. Centraal staat vreemd genoeg een naakt kind, op de rug gezien. Al met al blijkt Christus niet al te veel belangstelling voor het jonge grut te hebben.
Ze brachten kinderen bij Hem
met de bedoeling dat Hij hen zou aanraken.
Maar de leerlingen wezen hen terecht.
Toen Jezus dat zag, werd Hij verontwaardigd:
‘Laat die kinderen bij Me komen, en houd hen niet tegen,
want van zulke kinderen is het koninkrijk van God.
Ik verzeker jullie,
wie het koninkrijk van God niet aanneemt als een kind,
komt er beslist niet in.’
Hij omarmde hen en zegende hen, terwijl Hij hen de
handen oplegde.
– Willibrordvertaling 1995