Het Riziv en de Controledienst voor de ziekenfondsen (CDZ) beschikken over onvoldoende informatie om een doelmatige controle op de activiteiten van de ziekenfondsen te organiseren.’

Tot die opmerkelijke conclusie komt het Rekenhof, het offi­ciële controleorgaan van de overheid, in zijn meest recente audit. De audit is de laatste in een reeks van drie onderzoeken naar de werking van de ziekenfondsen, die het Rekenhof op vraag van het federaal parlement opstartte. De rode draad doorheen de drie studies is duidelijk: het gebrek aan beschikbare informatie maakt een grondige doorlichting van de ziekenfondsen de facto onmogelijk.

‘Weinig bruikbare’ infoVooral in de laatste studie is het Rekenhof scherp. Twee jaar geleden sloot minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open VLD) een Toekomstpact met de ziekenfondsen om hun werking te moderniseren. Maar volgens het rapport ‘bemoeilijkt het gebrek aan transparantie’ de omschakeling naar meer uniformiteit.

Naar aanleiding van datzelfde Toekomstpact brachten de ziekenfondsen hun eigen interne controles in kaart, maar die info blijkt volgens het Rekenhof ‘weinig bruikbaar’. Voor de toegang tot facturatie- en aanrekenings­gegevens werden dan weer ‘drempels ingebouwd’. Het gevolg, ­volgens de studie: ‘de controlediensten verzamelen de info momenteel vooral fragmentarisch’.

Ook in de eerste audit over de berekening van de administratiekosten van de ziekenfondsen had het Rekenhof het al over ‘een gebrek aan publiek beschikbare informatie’, waardoor het geen uitspraak kon doen over de ‘adequaatheid’ van het bedrag.

CM verrastIn zijn aanbevelingen dringt het Rekenhof nu aan op ‘een zo groot mogelijke toegang voor ­controlediensten, met de nodige aandacht voor de privacy’. Bevoegd minister De Block is zich naar eigen zeggen ‘bewust van het probleem’. ‘Ons Toekomstpact zet daar ook op in, maar het is duidelijk dat er nog een tandje mag bijgestoken worden.’

In dat pact beloofden de ziekenfondsen al om hun boekhouding transparanter en eenvormiger te maken tegen eind december 2018, maar voorlopig is het nog wachten op resultaat.

‘We zijn daar heel intensief op aan het werken, maar dat vergt ook tijd’, reageert Rik Dessein, financieel manager bij de Christelijke Mutualiteit. Hij is zelf wat verrast door de conclusies van het Rekenhof. ‘Uiteraard kan alles ­beter, maar we geven nu al een oceaan aan informatie aan de controlediensten. We vinden dat we al goed gecontroleerd worden en niet te vergeten: onze leden boordelen ons ook aan het einde van de rit.’

De grootste regeringspartij N-VA benadrukt intussen dat het tijd is voor een volledig nieuwe financiële start voor de ziekenfondsen. N-VA-Kamerlid Valerie Van Peel dringt aan op volledige transparantie. ‘Daarna kunnen we een onafhankelijke instantie laten uitzoeken wat een correcte financiering is.’