Scheepvaart zwaar verstoord door nieuwe acties: "Reputatie Antwerpse haven ernstig bedreigd"

De zeeloodsen legden gisterenavond het werk al neer, in de loop van de nacht en vanochtend sloten alle andere loodsen en bijhorende diensten zich bij hen aan. Driekwart van het scheepvaartverkeer ligt stil, de totale vertraging loopt op tot 300 uren. 

Ook de binnenvaart in Vlaanderen is zwaar verstoord. In totaal worden zeventien sluizen niet bediend. Tientallen binnenvaartschepen liggen te wachten, zo wordt bevestigd bij De Vlaamse Waterweg, onder meer in Evergem, Wijnegem en Genk. Het volledige Albertkanaal wordt niet bediend, met uitzondering van de sluis van Olen. Gemiddeld passeren er dagelijks zo'n honderd schepen aan elke sluis van het Albertkanaal.

Ook het binnenvaartverkeer op het kanaal Brugge-Zeebrugge, Gent-Oostende, Brussel-Schelde, Ieper-IJzer, Nieuwpoort-Duinkerke, Bocholt-Herentals, het Lokanaal en op de Zuid-Willemsvaart ondervindt hinder doordat sluizen niet bediend worden.

Hoelang de acties zullen duren, is niet bekend. Bij De Vlaamse Waterweg houdt men alvast rekening met stremming van het scheepvaartverkeer tot 18 uur vanavond, aldus Stinissen.

In de haven van Antwerpen is de actie hard voelbaar. "Rond 8 uur lagen er ongeveer 40 schepen stil door de acties, goed voor in totaal 300 uren vertraging", zegt Nathalie Van Impe van het Havenbedrijf. "Driekwart van het scheepvaartverkeer wordt geloodst door Belgische loodsen, die trafiek is volledig geblokkeerd. De schepen die door Nederlandse loodsen begeleid worden, varen nog wel, maar ook die trafiek zal stilvallen wanneer er geen plaats meer is om aan te leggen."

Van Impe verwacht dat de hinder in de loop van vandaag nog sterk zal oplopen. Er worden al schepen omgeleid naar andere havens.

Ook hinder in haven Zeebrugge

De actie heeft ook gevolgen voor het scheepvaartverkeer in de haven van Zeebrugge. De problemen blijven daar wel vrij beperkt.

Op dit moment kunnen drie schepen niet afvaren, eentje kan de haven niet binnenvaren en het cruiseschip Balmoral werd afgelopen nacht al afgeleid naar Amsterdam. De verwachte impact bij een volledige staking zal oplopen tot vijf uitgaande schepen.

Toch is er nog altijd activiteit. Zeebrugge heeft vele schepen die bemand zijn door een kapitein die zonder loods aan boord de haven mag in- en uitvaren. Het gaat om de schepen van P&O, CldN en UECC, die tal van diensten hebben op Zeebrugge. Bijgevolg kan ongeveer de helft van de scheepvaart in de achterhaven feilloos bediend worden, en in de voorhaven zelfs 80 procent van het havenverkeer. 

Ambtenarenstatuut

De staking is een reactie op de voorgestelde wijziging van het ambtenarenstatuut door Vlaams minister Liesbeth Homans (N-VA). Eerder kondigden de vakbonden al een algemene Vlaamse staking op vrijdag aan. Dan zou de volledige Vlaamse overheid in staking gaan, waardoor onder meer Jongerenwelzijn, Kind & Gezin, en VDAB zouden platliggen. 

Op 24 september staat een officiële onderhandeling tussen de vakbonden en de Vlaamse regering gepland, maar daar willen de vakbonden niet op wachten. "Deze regering onderhandelt niet", zegt Ilse Remy van ACV. "We weten uit vorige onderhandelingen dat er niet geluisterd wordt naar onze bekommernissen. Het respect van de overheid voor haar werknemers is bijzonder klein."

Als de vakbonden instemmen met officiële onderhandelingen op de 24ste, begint een termijn van 30 dagen, waarna er een akkoord moet zijn. De vakbonden willen daarom eerst informele gesprekken met minister Homans voeren. "Daar dringen wij al sinds begin juli op aan, maar zonder reactie van de minister", zegt Remy.

De bonden pikken het verwijt van Homans niet dat ze de werknemers en bedrijven gijzelen. "We hebben al haar begin juni verwittigd dat de mensen verbolgen zijn over haar plannen om het Vlaams ambtenarenstatuut af te breken. Ze had twee maanden de tijd om die plannen bij te sturen, maar heeft dat geweigerd", zegt Callaerts. "Wie niet horen wil, moet voelen".

Lees verder onder de foto

Homans: "Onbegrijpelijk"

"Wat de vakbonden nu doen, is ongezien en getuigt allesbehalve van verantwoordelijkheidszin", reageerde Homans gisteren. 

"De acties die onaangekondigd door de vakbonden gestart zijn, vind ik onbegrijpelijk. Ik heb altijd gezegd op elk moment van de dag open te staan voor een gesprek, en heb zelfs begin juli aan de vakbonden aangeboden de onderhandelingen al op te starten, maar dat paste blijkbaar niet in de agenda van de vakbonden. Wie enige verantwoordelijkheidszin heeft, schuift aan tafel in plaats van de Vlaamse economie plat te leggen en talloze werknemers en bedrijven te gijzelen", besloot Homans. 

De minister heeft de ambtenarenvakbonden intussen uitgenodigd voor een overleg vanmiddag. "We zijn altijd bereid geweest om de onderhandelingen vroeger aan te vatten. Daarom heeft de minister de vakbonden uitgenodigd om vanmiddag aan tafel te gaan zitten", aldus de woordvoerder van Homans. 

De socialistische vakbond ACOD bevestigt een uitnodiging te hebben ontvangen van de minister. Het gaat om een informeel gesprek. "We gaan luisteren naar wat de minister te vertellen heeft. Maar we stoppen enkel met de acties als de minister haar volledige voorstel voor de statuutwijziging van tafel veegt", zegt ACOD-secretaris Jan Van Wesemael.

Werkgeverskoepel

Werkgeverskoepel Alfaport-Voka is verbijsterd over de "nieuwe gijzeling" van de Antwerpse haven door de vakbonden. "Een kleine groep speelt hier met de broodwinning van iedereen die in de haven werkt", reageert directeur Stephan Vanfraechem.

De werkgeverskoepel uit het Antwerpse havengebied heeft weinig begrip over de stakingsactie van de nautische diensten. "Opnieuw is de Antwerpse haven, de economische motor van dit land, het strijdtoneel van een sociaal conflict waar de havenbedrijven niets mee te maken hebben", zegt Vanfraechem.

De economische schade van de actie loopt volgens Alfaport in de tienduizenden euro's per havenbedrijf, en voor de grote bedrijven een veelvoud daarvan. "Maar de indirecte economische schade is minstens even belangrijk", zegt Vanfraechem. "Er moet ernstig nagedacht worden over de reputatieschade voor de haven, want door de vele acties van de afgelopen weken en jaren wordt die reputatie ernstig bedreigd. Als de dienstverlening niet kan worden gegarandeerd, zullen potentiële investeerders daar rekening mee houden."

Volgens Vanfraechem liggen er op dit ogenblik meerdere strategisch belangrijke investeringsdossiers op tafel. De actie heeft daar ongetwijfeld een impact op.

"Investeerders kijken steeds naar wie de betrouwbare partners zijn", zegt Vanfraechem nog. "We kunnen alleen maar concluderen dat in de afgelopen twee of drie jaar, de nautische diensten dat niet zijn geweest." 

Staatssecretaris De Backer

Ook staatssecretaris voor de Noordzee Philippe De Backer (Open Vld) is niet te spreken over de staking. Hij noemt de acties "onverantwoord" en "onaanvaardbaar". "Het beschermen van de eigen belangen van een kleine groep mag nooit het algemeen welzijn bedreigen", aldus De Backer, die ook wijst op de veiligheidsrisico's.

"De vakbonden gijzelen vandaag de havens in ons land. Ik roep iedereen op deze acties te stoppen", aldus De Backer. "Oplossingen vind je rond de tafel, niet door de kostwinning van duizenden mensen en de reputatie van honderden bedrijven op de helling te zetten. De Antwerpse haven alleen al zorgt voor 143.000 jobs en voor 19 miljard euro toegevoegde economische waarde."

Volgens De Backer zetten de acties ook de reputatie van België als maritieme natie op het spel. De Open Vld-staatssecretaris wijst ook op de mogelijke veiligheidsrisico's. "Deze morgen lag de ankerplaats op zee al vol, omdat schepen niet naar onze Belgische havens kunnen. Zo wordt het alleen maar drukker en onveiliger op zee. Sommige schepen worden voorlopig afgeleid naar andere havens."

De Backer dringt aan op een snelle oplossing en herhaalt zijn pleidooi voor een minimale dienstverlening voor de loodsen en sluiswachters.