Hoeveel vluchtelingen en migranten zitten er op eilanden voor Australische kust? Enkele feiten op een rij

Eind 2012 besloot de Australische regering om vluchtelingen die per boot de oversteek waagden, bij aankomst meteen terug te sturen of onder te brengen in kampen op twee eilanden een eind bij de Australische kust vandaan: Nauru en Manus Island, een onderdeel van Papoea-Nieuw-Guinea. Daar werden zogeheten Regional Processing Centers (RPC) opgericht. Uit rapporten van de Verenigde Naties en organisaties als Amnesty International bleek dat de levensomstandigheden in die gesloten centra schrijnend waren. 

In 2016 oordeelde het Hooggerechtshof van Papoea-Nieuw-Guinea dat het op die manier opsluiten van asielzoekers onwettig was. De Australische regering besloot daarop om het Regional Processing Center op Manus Island te sluiten, wat op 31 oktober vorig jaar ook gebeurde. Tegelijk besloot de regering om na de sluiting van het RPC op Manus Island geen informatie meer vrij te geven over de aantallen gestrande vluchtelingen en migranten die nog op het eiland verbleven. Vandaar dat er zich volgens de officiële gegevens van de Australische overheid geen asielzoekers of migranten meer bevinden op Manus Island.

Na de sluiting van het Regional Processing Center zijn de aanwezige asielzoekers en vluchtelingen echter niet plots verdwenen, maar overgebracht naar drie zogenoemde transitcentra. Uit een factsheet van UNHCR, het Hoog Commisariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties, van juli 2018 leren we dat er zich in die transitcentra op Manus Island nog ongeveer 580 achterblijvers bevinden. In heel Papoea-Nieuw-Guinea gaat het volgens UNHCR om zo'n 750 mensen. Volgens hetzelfde rapport laat de infrastructuur in de transitcentra ook serieus te wensen over.

Op Nauru is het Regional Processing Center van de Australische overheid wel nog actief en daar zijn er dus wel nog officiële cijfers. Volgens de laatste beschikbare cijfers verbleven er eind augustus nog 173 mensen in het RPC op Nauru. Maar ook daar verblijven er volgens verschillende bronnen nog heel wat vluchtelingen en migranten buiten het RPC. Uit een regionaal rapport van UNHCR van 14 september verblijven er op Nauru en Papoea-Nieuw-Guinea samen nog ruim 1.300 mensen, waaronder ook heel wat vrouwen en kinderen, in "gevangenisachtige omstandigheden".

Zeker is dus dat er zich op Nauru en Manus Island nog honderden gestrande vluchtelingen en migranten bevinden. Vaak in precaire omstandigheden.

Vorige maand schreef de voorzitter van de Australian Medical Association (AMA), die de artsen en geneeskundestudenten van het land vertegenwoordigt, een brief aan de eerste minister van Australië met de vraag om de immigratiepolitiek op de eilanden te herzien, omdat "uit verschillende rapporten blijkt dat er een gezondheidscrisis dreigt".

Er zijn dan ook berichten over zelfmoordpogingen door soms erg jonge kinderen, kinderen die al geruime tijd weigeren te eten en begin deze maand nog het bericht over een 12-jarig meisje dat zichzelf in brand had proberen te steken. De woordvoerder van AMA bevestigde aan onze redactie dat de situatie dramatisch is en dat het probleem zich op beide eilanden voordoet.

De conclusie is dan ook duidelijk: zowel op Nauru als op Manus Island bevinden zich nog honderden vluchtelingen en migranten, die daar in de loop van de voorbije jaren door de Australische grenswachten zijn afgezet.