Over & out voor Fish & Chips: de winkel die meer jeugdhuis was
Do you know where your teenager is at five o’ clock in the afternoon? Nu de ooit iconische Antwerpse concept store Fish & Chips definitief de deuren sluit, voelt het voor redactrice Katrin Swartenbroux alsof ook een deel van haar jeugd gebulldozerd wordt.
Wij stadskinderen hebben altijd zelf de gaten moeten dichten. In een kosmopolitisch bestaan is er niet veel meer dan stoeptegels en straathoeken, strenge afspraken en een leefwereld die eigenlijk veel te weids is om ooit je weg, laat staan jezelf in te kunnen vinden. Voor ons geen achtertuin om kampen in te bouwen, geen pleintje waar het veilig was om na valavond met je rollerblades te oefenen, geen speelnamiddagen met de kinderen van de straat. Ik wist met moeite welke kinderen er tot mijn straat behoorden omdat we allemaal uitgestrooid werden over het veelvoud aan scholen, scoutsgroepen en sportclubs die een grootstad te bieden heeft, laat staan dat we in een straat woonden die rustig genoeg was om in te kunnen spelen.
Toch was het pas later, wanneer ik oud genoeg geworden was om jeugdherinneringen op te kunnen halen, dat ik besefte dat mijn tienerjaren er helemaal anders hadden kunnen uitzien. Mijn tafelgenoten vielen uit bomen, ik viel uit de lucht. Ik heb immers nooit het gevoel gehad dat ik iets gemist heb.
MTV-mode
Ik ben getogen in het centrum van Antwerpen, in de frisse okselholte tussen het Sint-Andrieskwartier en het Zuid. Toen ik twaalf jaar werd en woensdagnamiddagen bij mijn grootouders in het mondaine Mortsel niet meer zo aanlokkelijk oogden, hadden Luc Leenders en Jan Vidts in de Kammenstraat net de winkel Fish & Chips geopend. Een reddingsboei, niet alleen voor het Antwerpse retaillandschap, maar ook voor mijn jeugd.
De gigantische geel-goud-roze gelakte storefront die de nummers 36-38 omspande werd, met zijn opvallende etalages en muurhoge ramen waaruit altijd muziek weerklonk, een uithangbord voor de straat, een blauwdruk voor latere Antwerpse concept stores als Your en Clinic. Naast de meest vooruitstrevende streetwear en extravagante kleding die door de kranten destijds als “MTV-mode” werd omschreven gaf het twee verdiepingen tellende pand ook thuis aan een kapperszaak, platenwinkel, dj-booth en een koffiebar. Vandaag doen zelfs mainstreamketens als Topshop het, in 1997 was het ongezien.
Voor de punkers was de alternatieve, maar commercieel ingestelde multibrandstore allicht een kleurrijke doorn in het oog. Sommigen vonden dat 'de Fish' het begin van het einde van het undergroundkarakter van de Kammenstraat betekende. Toch gaf de winkel de underground vaak een duwtje in de rug, door het werk van graffitikunstenaars en tattoo artists te exposeren, door (amateur)grafisch ontwerpers een platform te geven om hun werk kwijt te kunnen in de vorm van (gratis) posters en stickers en een ruim aanbod aan niet-populaire muziek als hardcore punk en jungle door de boxen te jagen. De eeuwig wisselende etalages, met sex dolls, bebloede plastic kinderlijkjes en af en toe levende paspoppen waaronder zelfs Walter Van Beirendonck schopten meer tegen de schenen dan piercings, tatoeages en het in de nineties gedateerd aanvoelende “fuck the police” ooit nog zouden doen.
In zijn hoogdagen was Fish & Chips een evidentie, een vaste waarde die altijd fris bleef aanvoelen, een vertrouwde plek waar altijd wel iets nieuws te ontdekken viel
Achtertuin en jeugdhuis
Mijn ouders waren vermoedelijk niet zo opgezet met de nieuwe brick and mortar babysit in mijn leven. Toegegeven, als je prepuberale dochter verknocht was aan strips en de Encarta Encyclopedie cd-rom is het even slikken wanneer posters met prikkeldraad en de slogan KLEIDUNG MACHT FREI de muren van haar slaapkamer beginnen sieren. Toch behoedde Fish & Chips me van buitensporige rebellie, net omdat mijn hele leefwereld zich er afspeelde. Ik hing na schooltijd of tijdens het weekend niet op café waar pintjes of Breezers lonkten; ik had de frisdrankautomaten en de opblaaszetels op de tweede verdieping. Ik sprak niet af met potentiële vriendjes in de louche Poolplanet, want naar kleding en platen kunnen kijken is het beste medicijn tegen ongemakkelijke stiltes. Ik zeurde niet om naar discotheken te gaan, want geen enkele dj zou zo goed draaien als de platenridder van de Fish waar ik net een namiddag had gespendeerd.
Ik weet niet waar de stadspubers nu terechtkunnen, waar ze uithangen en wie hen gaat begeleiden. En dat is misschien precies zoals het hoort
De Fish & Chips was mijn achtertuin en mijn jeugdhuis tegelijk, de plek waar ik samen met zoveel Antwerpenaren die puberden tussen 1997 en 2005 een lief, vriendenkring, subcultuur, identiteit en een coole donkerblauwe uniformbroek kon vinden. In zijn hoogdagen was Fish & Chips een evidentie, een vaste waarde die altijd fris bleef aanvoelen, een vertrouwde plek waar altijd wel iets nieuws te ontdekken viel.
Aangekondigde dood
Het einde van dit monument leest echter als een kroniek van een aangekondigde dood. Sinds de overname van de shop door streetwear-keten Men At Work zou de winkel nooit meer de vinger aan de pols houden. De Kammenstraat wordt vandaag overspoeld door multinationals als Guess en Adidas, het voormalige seventiespand van de Fish is ingepalmd door de Scandinavische keten Weekday, een telg van de H&M-groep. Een nieuwe locatie en een nieuwe eigenaar mochten niet baten; vorige week werd bekendgemaakt dat het over and out is voor Fish & Chips, vanaf vrijdag (28/09) begint de stockverkoop onder de noemer The Last Ride.
Fish & Chips' definitieve einde maakt vooral het verleden en niet de toekomst kapot. Het doet deze dertiger denken aan de stadspubers van vandaag, de dertienjarigen met knieën geschaafd door asfalt en met metrolijnen als speeltuig. Ik weet niet waar ze terechtkunnen, waar ze uithangen en wie hen gaat begeleiden. En dat is misschien precies zoals het hoort.
