Indonesië vraagt geld voor Sulawesi, maar weigert hulpverlening: "Ze willen geen gezichtsverlies lijden"
De hulp is nu wel op gang gekomen op Sulawesi. Maar trager dan nodig is. De autoriteiten weren buitenlanders, omdat ze willen laten zien dat ze het zonder hun hulp kunnen. "Ze willen geen gezichtsverlies lijden."
De Franse hulpwerker Leo Brient loopt geagiteerd met een stapeltje papieren heen en weer voor de poort van de militaire basis in de stad Palu op Sulawesi. Brient heeft op de basis net overleg gehad over deelname van zijn kleine hulporganisatie Life aan de hulpverlening. "Ze lijken geen hulp te willen", foetert hij.
Het Indonesische leger speelt een belangrijke rol bij de hulpverlening op Sulawesi. Van het militaire kamp in het zwaar getroffen Palu is een coördinatiecentrum gemaakt. Op een binnenplaats zijn grote groene tenten opgezet en legertrucks rijden af en aan. Brient: "Ik sprak net met een hoge officier die zei: 'Meneer, we hebben een speciale bankrekening voor donaties. Als u geld wilt geven, kunt u het daarop storten. Maar verder hebben we hier geen buitenlandse hulp nodig.' Dat is toch ongelooflijk!?"
De hulpverlening in Palu is inmiddels op gang gekomen. Militaire Hercules-vliegtuigen evacueren mensen en brengen hulpgoederen, trucks arriveren met hulp. Toch kampt het grote Anutapura-ziekenhuis in het westen van Palu nog steeds met een gebrek aan bijna alles. Een flink deel van het witte hospitaalgebouw is bij de aardbeving ingestort. Volgens reddingswerkers zijn veel patiënten en personeelsleden bedolven onder het puin.
'We behandelen veel hoofdwonden en botbreuken, maar ook veel kinderen met diarree'
Honderden gewonden en zieken liggen op bedden in tenten op een stoffige parkeerplaats bij het ziekenhuis. De grond is bezaaid met afval, prullenbakken puilen uit, infuusslangetjes wapperen in de wind. "We behandelen veel hoofdwonden en botbreuken", vertelt arts Yuli Fitriani, een kleine vrouw met een grijze hoofddoek. "Maar ook veel kinderen met diarree."
Dat de hulpverlening langzaam op gang komt, komt deels door de zwakte van de Indonesische overheid en door de zwaar beschadigde infrastructuur. Maar de hulp wordt ook bemoeilijkt door Indonesisch nationalisme. De machthebbers in het land houden er van oudsher niet van om hulp van buitenlanders te accepteren, omdat dat de indruk kan wekken dat ze het zelf niet aankunnen.
Na de ramp op Sulawesi kondigde de regering van president Joko Widodo weliswaar aan dat buitenlandse hulp welkom is, en geld en goederen zijn dat ook nog altijd. Maar inmiddels hebben de autoriteiten ook geconcludeerd dat internationale hulpverleners beter weg kunnen blijven. Buitenlandse hulporganisaties die in Palu aan de slag willen, moeten met lokale partners werken, internationale coördinatoren worden geacht hun werk vanuit Jakarta te doen.
(Lees verder onder de foto)
Sommige hulpverleners kiezen voor sluiproutes. "Haha, je denkt toch niet dat wij hier officieel als hulpverleners zijn?", lacht de Japanse chirurg Takamitsu Sakamoto. "Toen de douane op het vliegveld van Jakarta vroeg waarvoor wij kwamen, hebben we gezegd: sightseeing."
Sakamoto is een vrijwilliger van de Japanse medische hulporganisatie Tmat en is samen met een verpleger en een logistiek medewerker met een kustwachtschip in het rampgebied gearriveerd. Hij is gekomen om te kijken hoe zijn organisatie kan helpen. Gehuld in oranje hesjes lopen de drie met een lokale arts langs de bedden. Sakamoto vertelt al enkele kleine operaties te hebben uitgevoerd. "Het wemelt van de vliegen in de operatiekamer", zegt hij. "En ze opereren hier op wonden zonder ze eerst te desinfecteren. Dat zou verboden moeten zijn, maar hier doen ze het gewoon. Ze beseffen niet hoe belangrijk het is."
'Ze opereren hier wonden zonder ze eerst te desinfecteren. Dat zou verboden moeten zijn'
De Japanse chirurg, die eerder hulp verleende na aardbevingen, is een stevige man met stekeltjeshaar, een zwart metalen brilletje en een beginnend stoppelbaardje. Als hij voor zijn hulpactie toestemming had gevraagd aan de Indonesische overheid, had hij niks mogen doen, vreest hij. "De autoriteiten zeggen dat ze zelf genoeg artsen hebben. Maar er zit een beetje een gat tussen de echte wereld en hoe de autoriteiten zouden willen dat hij was."
Zwetend in de tropische hitte kijkt Sakamoto om zich heen in een deel van het ziekenhuisgebouw dat nog overeind staat. In de witte tegelvloer zitten grote scheuren, veroorzaakt door de aardbeving. Vliegen zijn neergestreken op een nog maar half opgedroogde plas bloed.
"Eigenlijk zou een groot Amerikaans hospitaalschip hierheen moeten komen, om alle gewonden in één keer naar Jakarta te brengen", zegt de Japanner. "Maar dat gaat nooit gebeuren, omdat de Indonesische autoriteiten er geen toestemming voor zouden geven. Ze willen geen gezichtsverlies lijden."
