Reconstructie: met deze 4 stappen kwamen journalisten achter de identiteit van de tweede Skripal-verdachte

Twee weken geleden identificeerde journalistiek onderzoeksplatform Bellingcat al de eerste man die achter de moordpoging op de Russische oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia zou zitten. Zij werden vergiftigd met het zenuwgas novitsjok, begin maart in het Engelse Salisbury.

In ongekend korte tijd achterhaalde Bellingcat ook de identiteit van de tweede verdachte, Aleksandr Misjkin, van de vergiftiging. Maar hoe ging Bellingcat te werk?

1. Het paspoort

Bellingcat beschikte in eerste instantie alleen over beelden van beveiligingscamera's, foto's en het dossier van het undercoverpaspoort van de man die de naam Aleksandr Petrov gebruikt. De foto's en beelden leverden geen bruikbare informatie op, maar in het paspoortdossier stond een aanknopingspunt. Een oud paspoort van Petrov zou namelijk zijn uitgegeven in Sint-Petersburg in 1999.

Bellingcat ging er voor het gemak van uit dat de eerste twee namen van Petrov niet waren verzonnen, net als zijn geboortedatum. Bij eerdere zoektochten naar GROe-medewerkers bleken de voornamen ook echt. Het onderzoeksplatform begon verscheidene openbare Sint-Petersburgse databestanden te doorzoeken op de twee voornamen van Petrov en zijn geboortedatum, 13 juli 1979. Dit leverde uiteindelijk één match op: Aleksandr Jevgenijevitsj Misjkin.

2. De woonplaats

Aan de naam van Misjkin was een telefoonnummer gekoppeld. Dat was vanzelfsprekend niet meer in gebruik, maar Bellingcat kon zo wel achterhalen dat het nummer tussen 2003 en 2006 ook op naam stond van acht andere mensen. Het onderzoeksplatform concludeerde dat Misjkin in die tijd een appartement deelde met anderen, voornamelijk studenten. Het huis bevond zich tegenover de campus van de militaire medische academie in Sint-Petersburg.

Via sociale media kwam Bellingcat erachter dat in elk geval twee van de acht huisgenoten van Misjkin waren afgestudeerd aan deze academie, anderen hebben inmiddels medische beroepen. Het onderzoeksplatform had een sterk vermoeden dat ook Misjkin studeerde aan deze academie.

3. De autoverzekering

Misjkin had dus in Sint-Petersburg gewoond en gestudeerd, maar de connectie met Moskou, zijn huidige verblijfplaats, was nog niet gelegd. Bellingcat begon met een openbaar telefoonboek, beschikbaar op internet. Dat leverde een telefoonnummer op en met die gegevens werden verschillende gelekte Moskouse databestanden doorzocht.

Die zoektocht leidde naar een autoverzekering, afkomstig uit 2013. Die was geregistreerd op de naam van Misjkin. Uit die gegevens bleek dat zijn auto, een Volvo, uit Sint-Petersburg kwam. Het onderzoeksplatform vond ook een adres in Moskou. Niet toevallig lag dit vlak bij het hoofdkwartier van de GROe. Vervolgens kocht Bellingcat de gegevens van Russische autoverzekeringen uit 2014. Daaruit konden harde conclusies worden getrokken. De auto van Misjkin stond nu geregistreerd op het adres van het GROe-hoofdkwartier.

4. De dorpsbewoners

Voor een laatste check van Misjkins identiteit reisden verslaggevers van The Insider, onderzoekspartner van Bellingcat, naar het geboortedorp van Misjkin, waar hij tot zijn zestiende woonde: het geïsoleerde Lojga in het noordwesten van Rusland. De geïnterviewden herkenden 'Petrov' direct en spraken over 'onze lokale jongen' Aleksandr Misjkin.

Bovendien zeiden vijf inwoners van Lojga afzonderlijk van elkaar dat Misjkin werkte als militaire arts en de prijs 'Held van de Russische Federatie' had ontvangen uit handen van Vladimir Poetin. Volgens een bron die de grootmoeder van Misjkin goed kent, is die prijs in het geheim uitgereikt en had deze betrekking op acties die verband houden met de Krim en de voormalige gevluchte Oekraïense president Viktor Janoekovitsj.

Bellingcat vermoedt dat de prijs ervoor heeft gezorgd dat Misjkin met zijn vrouw en twee dochters in 2014 kon verhuizen naar een Moskous appartement ter waarde van 350.000 euro. Een bedrag dat een Russische militaire officier nooit zou kunnen neertellen voor een woning.