Wat staat er op het spel?

Hoogstraten was decennialang in handen van de lokale liberale partij. Hoewel CD&V al in 2006 de grootste partij werd, kregen de christendemocraten pas in 2012 de sjerp in handen. Burgemeester en Vlaams Parlementslid Tinne Rombouts, die met haar partij 32 procent scoorde en zelf veruit de meeste voorkeursstemmen verzamelde, sloot een coalitie met N-VA.

Mee surfend op het nationale succes, bekoorden de Vlaams-nationalisten uit het niets een vijfde van de Hoogstratenaren en vertaalden ze vijf gemeenteraadsleden naar liefst vier schepenzetels. De liberalen, inmiddels omgedoopt tot Hoogstraten Leeft, strandden ondanks een score van 29 procent in de oppositie, in het gezelschap van Anders, een combinatie van Groen, SP.A en onafhankelijken. Lijsttrekker van Anders is Maarten Leemans.

Het zijn ook die vier partijen die op 14 oktober dingen naar de Hoogstraatse stem. Net als in zoveel Vlaamse gemeenten heeft N-VA, met als lijsttrekker huidig schepen van Openbare Werken Michel Jansen, de ambitie om er opnieuw stevig op vooruit te gaan. Ter vergelijking: bij de federale verkiezingen in 2014 scoorde N-VA in het kanton Hoogstraten bijna 40 procent, bijna dubbel zoveel als CD&V.

Maar dit zijn lokale verkiezingen, en met de nog geen 40-jarige Rombouts hebben de christendemocraten een jonge en populaire burgemeester. CD&V zal er alles aan doen om de grootste te blijven. Maar ook Hoogstraten Leeft ambieert de koppositie. Lijsttrekker is Marc Van Aperen, broer van Arnold Van Aperen, die 24 jaar lang burgemeester was.

Hoe heeft de vorige coalitie het er vanaf gebracht?

Hoogstratenaren liggen wakker van mobiliteit. Het veiliger en properder maken van het wegverkeer is voor alle vier de partijen een prioriteit. Het huidige stadsbestuur begon met het bestrijden van zwaar vrachtverkeer in de stadskern, via de installatie van ANPR-camera’s die hoge voertuigen detecteren.

Vriend en vijand zijn het erover eens dat Hoogstraten goed bij kas zit. Na een hoge schuld rond de eeuwwisseling bouwden de opeenvolgende stadsbesturen de financiële schuld af naar uiteindelijk zo’n 308 euro per inwoner in 2016, een van de laagste cijfers in Vlaanderen.

Desondanks werd er de afgelopen legislatuur ook geïnvesteerd, onder meer in vele wegenwerken en een gloednieuw zwembad. Doorbraken voor andere grote infrastructuurprojecten, zoals de verbouwing van het oude rusthuis en de bouw van een volwaardig cultureel centrum, bleven echter uit.

Maar Hoogstraten kwam nog het meest prominent in beeld toen Natuurpunt de stad eerder dit jaar bombardeerde tot ‘betonhoofdstad’ van Vlaanderen. De milieuvereniging berekende dat in Hoogstraten elke week een halve hectare open ruimte wordt ingenomen, vier keer zoveel als het Vlaamse gemiddelde.

Burgemeester Rombouts verdedigde zich met het argument dat veel van de ruimte wordt ingenomen door landbouwbedrijven en dus niet verdwijnt onder beton, en dat in Hoogstraten procentueel nog steeds minder open ruimte is ingenomen dan het gemiddelde in Vlaanderen. Bovendien groeit de Hoogstraatse bevolking snel aan, naar nu 21.000 inwoners.

Waarom zouden kiezers een nieuwe meerderheid in het zadel helpen?

Hoogstraten, door burgemeester Rombouts steevast een ‘stadje’ genoemd, is met 1,3 miljoen kippen, 262.000 varkens en 21.000 runderen een echte landbouwgemeente. Daarnaast staat Hoogstraten bekend voor zijn fruitteelt – Hoogstraatse aardbeien worden over heel Europa verkocht.

Maar er worden steeds meer vragen gesteld bij de impact van die steeds groter wordende bedrijven op de lucht- en waterkwaliteit, ook bij partijen als N-VA en Hoogstraten Leeft. Maar vooral Anders pleit voor een andere aanpak: kleiner en duurzamer. De oppositie klaagt over de vergunningen die worden gegeven aan ‘megabedrijven’.

Huidig burgemeester Rombouts neemt eerder de verdediging van de landbouwsector op zich. ‘Wij gaan niet bepalen hoe een bedrijf er moet uitzien’, zei ze recent op een debat. Ze verdedigt ook het daarmee verbonden beleid inzake ruimtelijke ordening. ‘Er is veel ontwikkeld de voorbije tien jaar en we gaan dat nog verder doen. Ja, dit is gerechtvaardigd.’

Andere twistpunten tussen de vier partijen zijn de gemeentebelastingen en het verkeer. CD&V wil verder op de ingeslagen weg, Hoogstraten Leeft en N-VA pleiten voor radicalere oplossingen zoals een ring rond de stad. Hoogstraten Leeft wil zelfs een heus circulatieplan. Verder pleit de oppositie, in tegenstelling tot CD&V en N-VA, voor een verlaging van de lokale belastingen.

Over thema’s als zorg, armoede, onderwijs en inspraak voor de bevolking is het verschil tussen de vier partijen niet onmetelijk groot. N-VA schuift, in lijn met de nationaal aangestuurde campagne, als enige veiligheid, diversiteit en samenleven als speerpunt naar voren.

Waarom moet ook de rest van Vlaanderen uitkijken naar de uitslag in Hoogstraten?

Trouwe volgers van Frank Raes weten dat Hoogstratenaar Gert Verheyen zijn vrouw leerde kennen in dancing Highstreet, met Patje Krimson achter de draaitafels. Maar wie meer van politiek dan van voetbal houdt, volgt ook best de verkiezingsuitslagen in Hoogstraten op de voet als symbool voor hoe een landelijk stadje moet omgaan met hedendaagse uitdagingen zoals mobiliteit en de betonstop.

In de Strijd om de Stad fileert de redactie van De Standaard in woord en beeld waar het bij de verkiezingen echt om draait in alle Vlaamse steden en Brussel.