Kan één stem de verkiezingsuitslag bepalen? Jazeker. In Essen was dat afgelopen zondag het geval. Als één kiezer niet voor de N-VA maar voor CD&V had gestemd, zou die laatste partij een zetel extra binnengehaald hebben. Beide partijen zouden dan een gelijk stemmenaantal gehad hebben. Dan bepaalt het Kiesdecreet dat de zetel gaat naar de kandidaat met de meeste voorkeurstemmen – in dit geval de kandidaat van CD&V.

En niet alleen in Essen was het bijzonder spannend. In tal van Vlaamse gemeenten draaide de zetelverdeling op een millimeterspurt uit. In Merelbeke kwamen de groenen vijf stemmen tekort. Als die van de N-VA kwamen, volstonden zelfs twee stemmen om een extra zetel binnen te rijven. In Laarne strandde Open VLD op zeven stemmen van een absolute meerderheid, opnieuw in de veronderstelling dat die stemmen van de dichtste concurrent voor de laatste zetel kwamen.

Ook in Wemmel was het nipt: mogelijk bepaalden amper 19 stemmen wie de burgemeesterssjerp krijgt, en of de faciliteitengemeente onbestuurbaar wordt.In Koekelare, Zonhoven en Nieuwerkerken hadden respectievelijk 10, 14 en 15 verschuivende stemmen een absolute meerderheid kunnen breken. In Maarkedal, Huldenberg en Wachtebeke was het andersom: minder dan twintig stemmen hadden de grootste partij een absolute meerderheid kunnen opleveren.

Dat een fotofinish wel vaker voorkomt, weerlegt het idee dat gaan stemmen er eigenlijk niet toe doet, omdat het resultaat niet beïnvloed wordt door enkele stemmen. ‘Het doet er wel degelijk toe’, zegt Herwig Reynaert, professor Politieke Wetenschappen aan de UGent. ‘En dan hebben we het nog niet gehad over de voorkeurstemmen die bepalen wie mag zetelen in de gemeenteraad of het schepencollege.’

Groen wil hertellingDe kleine verschillen tonen ook aan dat de stemmen zorgvuldig geteld moeten worden. Zeker waar op papier gestemd werd, kan er discussie ontstaan.

Dat is alvast het geval in Bilzen. Daar kwam Groen vijf stemmen tekort voor een extra zetel. Pikant detail: in dat geval had de huidige coalitie niet langer een meerderheid. De partij zal volgende week aan de Raad voor Verkiezingsbetwistingen vragen om een deel van de stemmen te hertellen. Volgens Groen-kopman Johan Danen zijn er opmerkelijke verschillen tussen het genoteerde aantal stembrieven bij vertrek op het kiesbureau en het aantal bij aankomst in het telbureau. ‘Ik zeg niet dat er bewuste onregelmatigheden waren, maar er zijn zeker slordigheden gebeurd.’ Ook in 2012 was het erg nipt in Bilzen. De toenmalige meerderheid kwam toen amper zes stemmen tekort om te kunnen doorgaan.

Voorlopig is er nog geen enkele andere vraag tot hertelling bij de Raad voor Verkiezingsbetwistingen binnengekomen. Dat de uitslag nipt is, is overigens geen voldoende reden om te laten hertellen. Er moet ook sprake zijn van onregelmatigheden