Met een leider die journalisten in stukken laat snijden, kun je als politicus geen betrekkingen onderhouden

Het is bijna onmogelijk om de moord op de Saudische journalist Jamal Khashoggi op een koele, rationele manier te analyseren: de modus operandi van de daders was dan ook bijzonder gruwelijk. Vijftien ingevlogen veiligheidsagenten onderwierpen de invloedrijke Washington Post-columnist aan brutale folteringen waarna ze diens lichaam in stukken sneden.

Maar toch is het essentieel om te achterhalen waarom Khashoggi dood moest. De gezaghebbende New York Times onthulde alvast een cruciaal puzzelstuk in het onderzoek: minstens vier leden van het doodseskader behoren tot de onmiddellijke omgeving van de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman, ook wel MbS genoemd.

Wereldwijd angstsignaal 

Volgens inlichtingenexperts is er weinig twijfel dat MbS de opdracht gaf tot de moord. Door een van de meeste prominente en invloedrijke dissidenten van zijn regime uit te schakelen, wilde hij een wereldwijd angstsignaal geven aan al zijn tegenstanders, luidt het. ‘Hou jullie mond of we weten jullie te vinden.’

Als de vermoedens over de betrokkenheid van MbS bij de moord bevestigd worden, dan rijst de vraag hoe de rest van de wereld zich voortaan tot het Saudische regime moet verhouden.

Op het eerste gezicht zou die vraag niet zo moeilijk mogen zijn, zeker voor Europese landen die de mensenrechten graag propageren. Met een autoritaire leider die kritische journalisten in stukken laat snijden, kun je als beschaafd politicus of ondernemer geen betrekkingen onderhouden. Doe je dat wel, dan bezorg je het Saudische regime een grenzeloze straffeloosheid en een vrijgeleide om rustig door te gaan met het doodfolteren van opposanten.

En toch kunnen we nu al voorspellen dat westerse regeringen de toekomstige relaties met Riyad als een dilemma zullen ervaren. Dat heeft alles te maken met de intensieve handelsrelaties tussen het olieproducerende Saudi-Arabië en het Westen. Zeker nu geen olie meer verhandeld mag worden met Iran, zijn de Saudi’s cruciaal om de olieprijs onder controle te houden. Tegelijk weten we ondertussen allemaal dat Riyad een fantastische klant is voor Europese en Amerikaanse wapenbedrijven.

Naarmate er steeds meer details over de moord op Khashoggi uitlekken, zullen Europese en Amerikaanse leiders kleur moeten bekennen en beslissen wat voor hen het belangrijkst is: oliedollars, wapenexport of respect voor de mensenrechten.