Drukke tijden op komst voor douaniers in Belgische havens: "30.000 KMO’s totaal niet voorbereid op brexit"
De Belgische havens bereiden zich stilaan voor op een brexit zonder akkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Het probleem zal hem vooral zitten bij de 30.000 Belgische KMO's die het niet gewoon zijn om douanepapieren in te vullen. Dat voorspelt Jef Hermans, directeur van expeditiebedrijf Portmade, in een gesprek met Jacques Vandermeiren, CEO van Havenbedrijf Antwerpen in het VRT NWS-programma "De markt".
Het Verenigd Koninkrijk is onze derde maritieme handelspartner, na de Verenigde Staten en Rusland. “In volumes betekent dat heel wat”, legt haven-CEO Jacques Vandermeiren uit. Concreet gaat het om 15 miljoen ton op een totaal van 225 miljoen ton goederen die jaarlijks in de haven van Antwerpen verscheept worden.
Dat Brussel en Londen er niet in slagen een handelsakkoord te sluiten, heeft nu al gevolgen. Vorig jaar daalde de trafiek tussen Antwerpen en het Verenigd Koninkrijk al met 8 procent, wellicht door de onzekerheid over de brexit.
We moeten niet hopen op een akkoord, maar alles in het werk moeten stellen om ons voor te bereiden op het scenario waarin er geen akkoord is.
“Eén van de grote problemen is dat we heel lang gehoopt hebben dat er een akkoord zou komen, maar dat we nu meer dan waarschijnlijk moeten vaststellen dat dat niet zal gebeuren”, zegt Vandermeiren.
Wat moet er nu dan gebeuren volgens Vandermeiren? “Ik denk dat we de focus moeten verleggen en niet langer moeten hopen op een akkoord, maar dat we alles in het werk moeten stellen om ons voor te bereiden op het scenario waarin er geen akkoord is.” Dat zal volgens Vandermeiren een forse uitdaging zijn: “Niet alleen voor de haven, alle betrokken bedrijven, maar ook onder andere voor de douane-autoriteiten en het voedselagentschap FAVV.”
Massa nieuwe douaneformaliteiten
Jef Hermans, directeur van Portmade, zal er de komende jaren ook zijn handen vol mee hebben. Zijn bedrijf helpt namelijk andere bedrijven met het vervullen van douaneformaliteiten. “Wij voorzien een enorme stijging van het aantal douane-aangiften dat na de brexit zal moeten gebeuren, zo’n 35 à 40 procent meer dan nu.”
Vooral bij de Belgische KMO’s ziet Hermans een groot probleem. “Je zit met 30.000 KMO’s die handel drijven met de UK, maar nog nooit een douane-aangifte van dichtbij gezien hebben.” Sinds 1993, toen de Europese binnengrenzen open gingen, hebben bedrijven die handel drijven met de Britten geen douanepapieren moeten invullen.
Je zit met 30.000 KMO’s die handel drijven met de UK, maar nog nooit een douane-aangifte van dichtbij gezien hebben.
Vanaf volgend jaar zullen ze die paperassen voor de kiezen krijgen, omdat die kleine bedrijven volgens Hermans helemaal niet digitaal ingesteld zijn. Grote bedrijven die handel drijven buiten Europa, zijn daar doorgaans veel beter op ingesteld. “Het wordt praktisch onmogelijk om al dat manuele werk voor die KMO's op te vangen”, vreest Hermans. Het wordt dweilen met de kraan open: “Hier kan je je gewoon niet op voorbereiden.”
Voorbereiding
Wie zich toch zo goed mogelijk probeert voor te bereiden op de harde brexit, is de overheid. Flanders Investment and Trade (FIT) heeft meteen na de brexitstemming een infopunt geopend en een speciale brexitpagina op zijn website.
Daarop staat altijd de recentste informatie voor bedrijven die handel drijven met de Britten. Er is ook een Belgische brexit-taskforce en sinds september is er in Antwerpen ook een speciale vertegenwoordiger voor het Verenigd Koninkrijk en Ierland.
15 miljoen ton op 225 miljoen ton is veel, maar dat zal waarschijnlijk niet van de ene dag op de andere verdwijnen.
Al die problemen zullen de Belgische havens ook voelen aan het volume goederen dat ze verzetten. “Dat zal ons in een eerste fase wat trafiek kosten”, voorspelt haven-CEO Vandermeiren, die dat meteen ook relativeert. “15 miljoen ton op 225 miljoen ton is veel, maar dat zal waarschijnlijk niet van de ene dag op de andere verdwijnen.”
Vandermeiren stipt ook aan dat Antwerpen het voordeel heeft dat 60 procent van die 15 miljoen import is. De minderheid is dus export. “Dit is een groter probleem voor Zeebrugge dat volledig gericht is op export naar het Verenigd Koninkrijk. Dus we zullen vooral moeten zien hoe de Engelsen zich zelf zullen organiseren om hun goederen naar het Europese continent te krijgen.”