21-10-1918: Duitsland buigt voor Amerikaanse president Wilson: de onbeperkte duikbootoorlog stopt

Duitsland heeft opnieuw een positief antwoord gegeven aan de voorwaarden van de Amerikaanse president Wilson om een wapenstilstand en vredesbesprekingen te bekomen.

De Duitse regering protesteert wel tegen de beschuldiging over “onwettige en onmenselijke praktijken” door Duitse militairen. Wilson eist dat die meteen ophouden. De Rijksregering ontkent dat de Duitse troepen onnodig vernielingen aanbrengen, maar zegt meteen dat er de strengste instructies zijn gegeven om privé-eigendommen te sparen en zorg te dragen voor de burgerbevolking. 

Volgens de nota krijgen de Duitse onderzeeërs meteen bevel om aanvallen op passagiersschepen te stoppen. Ook die aanvallen behoorden tot de “onwettige en onmenselijke praktijken”. De Duitse regering ontkent echter dat de U-boten reddingssloepen met passagiers van gezonken schepen hebben aangevallen (hoewel daar gevallen van gemeld zijn!). Ze aanvaart wel dat er een neutraal onderzoek naar die beschuldigingen komt. 

Bovendien bevestigt de Duitse regering dat ze werkt aan democratische hervormingen, wat een einde moet maken aan de “willekeurige macht die de wereldvrede kan verstoren”. Ook dat was een eis van de president.

De Duitse regering zegt erop te vertrouwen “dat de President van de Verenigde Staten geen eis zal goedkeuren die onaanvaardbaar zou zijn met de eer van het Duitse volk en de opening naar een vrede van rechtvaardigheid”. 

Dit lijken zware toegevingen, als ze tenminste worden nageleefd. De rechtse pers en nationalistische groepen in Duitsland hadden zich al tegen concessies verzet. Volgens hen neemt Wilson de Britse en Franse eisen over in plaats van de rol van een scheidsrechter voor de vrede te spelen.

Veldmaarschalk von Hindenburg, die als chef van de Generale Staf weinig naar buiten treedt, zou zelf bij de regering geëist hebben dat beschuldigingen over Duitse wandaden worden ontkend.

De Geallieerde pers reageert meestal negatief. Ze stoort zich aan de arrogante toon van de tekst, waarin alle schuld wordt afgewezen. Net rond deze tijd dringt het door hoe zwaar de pas bevrijde Noord-Franse steden geleden hebben bij de Duitse terugtrekking. 

Met het bekendmaken van de nieuwe Duitse vredesnota is er een einde gekomen aan de onbeperkte duikbotenoorlog.

In de loop van de dag stuurde de chef van de Duitse Marinestaf, admiraal Reinhard Scheer, volgend bevel via de radio: “Aan alle U-boten. Begin meteen terugkeer van patrouille. Vanwege beginnende onderhandelingen elke vijandige daad tegen koopvaardijschepen verboden. Terugkerende U-boten wordt toegelaten oorlogsschepen enkel overdag aan te vallen. Einde bericht. Admiraal.”

Deze wending lijkt een overwinning te zijn van de Duitse regering op de militairen. De leger- en marineleiding wilde de onbeperkte aanvallen van onderzeeërs voortzetten om druk uit te oefenen op de Geallieerden. Generaal Ludendorff en admiraal Scheer waren eergisteren nog vanuit Spa naar Berlijn gereisd voor overleg met de regering.

Het bevel heeft niet belet dat de U-boten vandaag nog slachtoffers maakten. In de Ierse Zee is het Britse vrachtschip Saint Barchan door een torpedo tot zinken gebracht. Acht bemanningsleden kwamen om. 

Duitsland bezit nu meer dan 300 onderzeeërs en er zijn er nog een paar honderd in constructie. Alles samen hebben de U-boten meer dan 10 miljoen ton scheepsruimte tot zinken gebracht, een gigantische hoeveelheid. 

Alle U-boten die zich in Oostende en Zeebrugge bevonden zijn daar vertrokken. Er zijn een aantal onderzeeërs in de haven van Antwerpen gesignaleerd. Ze zouden daar worden gedemonteerd om naar Duitsland te worden overgebracht. 

De Duitse gouverneur-generaal in België geeft amnestie aan alle politieke gevangenen. Het gaat om iedereen die door een Duitse krijgsraad tot een gevangenisstraf is veroordeeld of die naar Duitsland werd weggevoerd. De amnestie geldt niet voor het Etappegebied, de westelijke delen van het land die niet ver van het front liggen en een apart regime hebben.

Uit de gevangenis van Sint-Gillis zijn vandaag 200 gevangenen vrijgelaten. In Vilvoorde zouden er dat 300 zijn.  Hun bevrijding ging gepaard met grote vreugdetaferelen. In de komende dagen zouden nog meer vrijlatingen volgen. 

De maatregel is er gekomen na overleg met de aartsbisschop van Mechelen, kardinaal Mercier. Vandaag publiceert de Osservatore Romano, de krant die bij het Vaticaan aanleunt, een brief die Mercier ontving van baron von der Lacnken, het hoofd van het Duitse civiele bestuur in België. Daarin staat letterlijk.

“Voor ons bent u de geïncarneerde geest van bezet België, waarvan u de vereerde en gerespecteerde herder bent. Daarom is het aan u dat de Gouverneur-Generaal en mijn Regering me hebben opgedragen het nieuws te brengen dat, wanneer wij uw land evacueren, we u spontaan en uit vrije wil die Belgen die zijn gedeporteerd of als politieke gevangenen worden vastgehouden. Een deel ervan zullen vrij naar huis terug kunnen keren vanaf maandag 21 oktober. “

Kardinaal Mercier liet de brief gisteren in alle kerken voorlezen. Hij heeft hem ook naar de Amerikaanse president Wilson gestuurd. 

Enkele dagen eerder al vernam het Nationaal Hulp- en Voedingskomiteit al dat een aantal prominente politici die in Duitsland gevangen zaten, op de terugweg zijn. 

Het gaat om de Gentse burgemeester Emile Braun, de Antwerpse volksvertegenwoordiger Louis Franck en de Brusselse schepenen Maurice Lemonnier en Emile Jacqmain. De zeer populaire burgemeester van Brussel Adolphe Max moet voorlopig nog in Duitsland blijven omdat de Duitse overheid vreest dat  zijn terugkeer tot manifestaties zal leiden. 

De Belgische bevolking heeft nog een andere reden om blij te zijn. Het Nationaal Hulp- en Voedingskomiteit heeft het broodrantsoen verhoogd. 

In het zuiden van de Legergroep Vlaanderen lukt het de Britten niet om vanuit Vichte verder op te rukken. Ook de Fransen in het centrum zijn niet erg succesvol en kunnen enkel hun bruggenhoofden over de Leie (Grammene, Hooie en Desselgem) een beetje uitbreiden.

De Belgen in het noorden leveren wat schermutselingen met kleine Duitse weerstandsnesten die zich nog op de westelijke oever van het Afleidingskanaal bevinden. Er wordt een aanval op het grote bruggenhoofd rond Zomergem ingezet. Het 4^de Linieregiment kan het dorp gedeeltelijk veroveren maar een hevige Duitse tegenaanval verdrijft hen.

Bij Rapenbrug en Strobrugge (ten noorden van Maldegem, bij de Nederlandse grens) kunnen de Belgen wel twee kleine bruggenhoofden veroveren.

De koning, de koningin en kroonprins Leopold hebben een bezoek gebracht aan het pas bevrijde Brugge. Ze werden er ontvangen op het stadhuis door burgemeester Visart de Bocarmé en de andere notabelen van de stad.

Het was de bedoeling dat het een anoniem bezoek zou blijven, maar het nieuws verspreidde zich als een vuurtje door de stad. Binnen de kortste keren stond er een grote menigte voor het stadhuis rond de wagens van het koninklijk gezelschap. De vorsten werden luid toegejuicht toen ze vertrokken.

Nu de Geallieerden naderen neemt de Duitse bezetter op verschillende plaatsen maatregelen. Het uitgaansverbod van 's avonds tot 's morgens wordt verscherpt, rijden met fietsen wordt verboden en de kerkklokken mogen niet meer luiden, zoals in Oudenaarde.

Dorpen en steden zoals Aalst krijgen een ander en strenger regime opgelegd omdat het strijdgewoel nadert. Aalst ligt nu in de strengste zone, “operatiegebied”, waardoor het een totaal militair bestuur krijgt.