Direct naar artikelinhoud
In memoriam

Hugo De Ridder (1932-2018): “Hij was de kritische chroniqueur van de machtige CVP”

Hugo De Ridder schudt voormalig premier Wilfried Martens (destijds CVP) de hand.Beeld Filip claus

Journalistiek icoon Hugo De Ridder overleed dit weekend op 86-jarige leeftijd. “Ik voelde me prettiger, veiliger, comfortabeler toen alleen God alles van me wist en niet Mark Zuckerberg en co.”

De carrière van Hugo De Ridder (1932) begint op de trein tussen Antwerpen en Brussel. In 1953 raakt hij tijdens een van zijn pendelritten aan de praat met Leo Tindemans, toekomstig premier, maar toen nog een onbekende ambtenaar op het ministerie van Landbouw. Ook de even anonieme Frank Swaelen – later onder andere CVP-voorzitter – maakt deel uit van een drietal dat dagelijks bespreekt wat ze op BBC radio hebben gehoord en wat ze in Le Monde en de Frankfurter Allgemeine Zeitung hebben gelezen.

“Het werd mijn politieke universiteit”, zou De Ridder hierover vele jaren later schrijven. “Toen een journalist mij ooit vroeg wat ik geworden zou zijn zonder die treingesprekken, antwoordde ik naar waarheid: een kleurloze bediende.”

‘Toen een journalist mij ooit vroeg wat ik geworden zou zijn zonder die treingesprekken met Leo Tindemans, antwoordde ik naar waarheid: een kleurloze bediende’
Hugo De Ridder

Begin jaren vijftig: het is de periode dat Tindemans de sprong doet naar de politiek. In 1961 springt De Ridder mee: hij wordt rechterhand van CVP-partijsecretaris Tindemans en leert de – in die periode – machtigste partij van het land van binnenuit kennen. In vijf jaar tijd bouwt hij binnen de christendemocratie een fijnmazig netwerk uit.

Lees ook: Yves Desmet over Hugo De Ridder: “Een journalist zonder engagement is een triestige vent, zei hij ooit”

Veelvuldig checken

In 1966 verlaat De Ridder de politiek en wordt hij redacteur bij De Standaard. Zijn netwerk en zijn overtuiging neemt hij mee. “Hij is altijd een christendemocraat gebleven”, zegt voormalig Knack-hoofdredacteur Rik Van Cauwelaert. “En de vriendschap met Tindemans was er een voor het leven. Maar als journalist kleurde hem dat veel minder dan sommigen vaak beweren. Angstvallig waakte hij erover dat niemand hem kon betrappen op journalistiek favoritisme. Zijn aanpak was erg gedegen: De Ridder baseerde zich op veelvuldige contacten, praatte met heel veel mensen en interviewde de sleutelpersonages voor zijn artikelen en boeken meerdere keren. Alles werd veelvoudig gecheckt: details, cijfers.”

De Ridder maakt school als onderzoeksjournalist en pakt in de jaren 70 onder andere uit met een schandaal rond de Regie van Telegraaf en Telefoon dat vooral schadelijk is voor de toenmalige Belgische Socialistische Partij. Hij publiceert ook tal van boeken – 27 om precies te zijn – waarin hij de coulissen van de macht gedetailleerd beschrijft.

‘Hij is altijd een christendemocraat gebleven. Maar als journalist kleurde hem dat veel minder dan sommigen vaak beweren’
Rik Van Cauwelaert, journalist/voormalig hoofdredacteur ‘Knack’

Het is De Ridder die in zijn boek Omtrent Wilfried Martens beschrijft hoe in een chalet in het Ardeens dorpje Poupehan staatszaken worden besproken tussen toenmalig premier Martens, vakbondsleider Jef Houthuys, bankier Hubert Detremmerie en kabinetsmedewerker en later voorzitter van de Nationale Bank Fons Verplaetse. Hoewel De Ridder de ontmoetingen neutraal beschrijft, is Poupehan tot op de dag van vandaag een symbolisch geladen begrip voor informele achterkamertjespolitiek.

Bevoorrechte getuige

Liberale oudgediende Herman De Croo beschouwt Hugo De Ridder als de belangrijkste kroniekschrijver van de periode toen de CVP-oppermachtig was. “Hij was de kritische rapporteur van het machtsspel binnen de CVP. Belangrijke beslissingen werden toen altijd eerst tussen de verschillende standen van de CVP afgetoetst: de zelfstandigenorganisaties, de vakbond, de onderwijskoepel enzovoort. Pas toen alle standen een intern compromis bereikt hadden, werd de beslissing voorgelegd aan andere regeringspartijen. Hugo De Ridder was een bevoorrechte getuige van dat proces.”

Maar net dat is ook af en toe een zwakte, zegt Van Cauwelaert. “Je zou de opmerking kunnen maken over het feit dat De Ridders inspiratie vaak uit CVP-hoek kwam. Toen ik in de jaren 80 PS-leider Guy Spitaels beter leerde kennen, merkte ik dat die vanuit de Franstalige machtspolitiek wel belangrijke aanvullingen gaf op het werk van De Ridder.”

Weinig vijanden

Zowel De Croo als Van Cauwelaert zegt dat De Ridder, ondanks zijn onthullingen en soms scherpe pen, weinig vijanden heeft gemaakt in de Wetstraat. De Croo: “We hadden over veel zaken verschillende opvattingen, maar er was veel respect. Hugo was een verstandig man, goed geïnformeerd, met zin voor evenwicht. Iemand die je nooit kon betrappen op een hardvochtige uitspraak.”

‘Hugo was een verstandig man, goed geïnformeerd, met zin voor evenwicht’
Herman De Croo (Open Vld)

Dat laatste is belangrijk, zeggen velen die afgelopen weekend over Hugo De Ridder spraken: hij was een charmante, beminnelijke man. En iemand die niet te beroerd was om op het einde van zijn leven kritisch te zijn voor zijn eigen generatie: “We lieten in de jaren 80 en 90 de schuld stijgen van 70 tot 130 procent van het bnp”, schreef hij twee jaar geleden in De Standaard.

In datzelfde stuk vraagt de Ridder zijn lezers of hij nog een laatste confidentie met hen mag delen. Maar eigenlijk is het een waarschuwing van een wijze man. “Ik voelde me prettiger, veiliger, comfortabeler toen alleen God alles van me wist en niet Mark Zuckerberg en consorten.”