Ryanair laat ‘opstandige’ luchthaven van Eindhoven vallen

Sabrina Ooms en haar vriendin trachten hun gate te vinden in de vertrekhal in Eindhoven. De twee dertigers uit Leopoldsburg hebben zichzelf getrakteerd op een weekje Alicante. Lekker goedkope tickets geboekt bij Ryanair. “Eindhoven is zoveel dichter voor ons”, zegt Sabrina. “Geen Brusselse Ring, geen gedoe met stakingen in Zaventem.”

Hun vlucht is een van de laatste die vertrekken vanuit de Ryanair-basis in Eindhoven. In een van de vier Boeing 737’s die de Ierse prijsvechter hier gestationeerd heeft en die in de toekomst elders ‘overnachten’. Bemand door een van de 49 vanuit deze luchthaven opererende piloten en 98 stewards en stewardessen.

“Gaan wij volgende week nog een vlucht hebben?”, vraagt Sabrina zich af.

Alle stakers op straat

Een maand geleden sloot Nederland zich aan bij een alliantie van vijf EU-landen. Die willen afdwingen dat Ryanair zich gaat houden aan de nationale wetgeving in het land waar het opereert. Dat was een succes voor het personeel bij Ryanair, dat wekenlang in heel Europa had gestaakt voor betere arbeidsvoorwaarden en een hoger loon.

Het gevolg is nu dat ongeveer 80 van de 98 stewards en stewardessen in Eindhoven hun baan kwijtraakt. Wie staakte, staat op straat.

“Ook op de luchthaven in Bremen sluit Ryanair zijn basis”, zegt Leen van der List van vakbond FNV. “Het zijn niet toevallig twee luchthavens waar Ryanair tijdens de stakingen moest ondervinden dat een meerderheid van de mensen lid is van een vakbond. Natuurlijk voelt het aan als een sanctie. Het is een heel hoge prijs die moet worden betaald. Wij betreuren dit heel erg, maar aan het eind van het verhaal is het het ons waard. Ryanair-topman Michael O’Leary denkt dat hij de macht van de vakbonden kan breken door bases te sluiten, maar dat gaat niet lukken. Wij willen dat Ryanair op een dag een fatsoenlijk bedrijf wordt, en dat gaat ook gebeuren.”

Ryanair wierf zijn Nederlandse personeel aan volgens de Ierse arbeidswetgeving, zoals het dat in heel Europa al jarenlang doet. Na de stakingen beloofde Ryanair uiterlijk in januari 2019 de lokale arbeidswetgeving te respecteren, ook in België.

De strijd leek finaal beslecht, maar nu blijkt dat de Ryanair-piloten in Eindhoven vorige week per brief werd gevraagd een andere basis aan te duiden, en dat ze daarbij ook voor Brussel en Charleroi konden kiezen. Het valt met Michael O’Leary nooit uit te sluiten dat hij alweer een nieuw juridisch handigheidje in z'n hoofd heeft zitten om het akkoord toch weer te omzeilen.

Oost-Europa

Zichtbaar zijn de gevolgen van de sluiting van de basis op zondagavond, enkele uren voor het gaat gebeuren, niet. Er vertrekt om 19.15 uur nog een vlucht naar Dublin, om 20.20 uur een naar Pisa en om 22.00 uur nog een naar Londen. “We krijgen veel vragen, maar we kunnen de mensen verzekeren dat hun terugvlucht gewoon doorgaat”, klinkt het bij de incheckbalie, waar medewerkers aangeven dat ze niet met de media mogen praten.

Vraag blijft wie aan de stuurknuppel gaat zitten en hoog daarboven gaat lopen leuren met plakkerige broodjes en tombolabiljetten. Een rechtbank in Den Bosch beoordeelde de sluiting van de basis vorige week al als onwettig na een kort geding. Ook verbrak de rechtbank na een klacht van zestien piloten het voorstel van Ryanair, dat bedrijfseconomische redenen aanhaalt om te sluiting te rechtvaardigen, om hen te verplaatsen naar een andere luchthaven.

“De stewards en stewardessen hebben zich in hun werkroosters als beschikbaar opgegeven om morgen (maandag, DDC) en de dagen daarna gewoon aan het werk te gaan”, zegt Van der List. “Voor ons is de sluiting onwettig. Ryanair gaat het cabinepersoneel nu vervangen door mensen die worden ingevlogen vanuit Oost-en Zuid-Europa. We gaan zien hoe lang ze het rekken. Het aantal landen dat met de Europese Commissie ‘stop’ zegt, groeit. Op een dag wordt het voor Ryanair onmogelijk om nog mazen in de wet te vinden.”

‘Wraak’

Sabrina en haar vriendin zijn niet de enigen die Eindhoven verkiezen boven Zaventem of Charleroi. De luchthaven van Eindhoven lijkt dit jaar te gaan afklokken op 900.000 Belgische passagiers, 15 procent op een totaal van 6 miljoen. Vorig jaar waren er dat nog 627.000.

Een partnerschap van Eindhoven Airport met TUI Fly is daar niet vreemd aan. Ryanair zelf is aanwezig sinds 2004, maakte de luchthaven mee groot en vertegenwoordigt op de arrival- en departure-borden ongeveer de helft van de vluchten.

Geen enkele onder de Ryanair-passagiers in de wachtrij lijkt ook maar een seconde wakker te liggen van de keerzijde van goedkoop vliegen. De rechter in Den Bosch bestempelde de sluiting van de basis woordelijk als “wraak” voor de stakingen van enkele weken geleden. Ryanair is nu juridisch aan het armworstelen met zijn piloten. Het wil hen verplichten om naar een andere basis te verhuizen, en zou zelfs bereid zijn de kosten op zich te nemen van taxi’s om hen – in theorie – voor elke vlucht te gaan ophalen in Brussel of Charleroi.

“Ze geven liever miljoenen uit aan dure advocaten en dit soort absurde oplossingen dan zich te schikken naar de arbeidswet zoals die voor alle concurrenten geldt”, zegt Van der List. “En toch zien wij het positief. Er komt een moment waarop men geen manier meer vindt om in Eindhoven de boel te runnen zonder een eigen basis. Als ze, ik zeg maar wat, over zes maanden op deze sluiting moeten terugkeren en opnieuw mensen moeten aanwerven, zal het zijn op onze voorwaarden. Nederlandse arbeidsvoorwaarden.”