AFP or licensors

Waarom verandert er in de VS niets na de zoveelste dodelijke schietpartij?

In de Verenigde Staten heeft in de staat Californië de zoveelste schietpartij plaatsgevonden, die aan een dozijn mensen het leven heeft gekost. Hoe komt het dat in de VS de geschiedenis zich telkens herhaalt? Amerikacorrespondent Björn Soenens duidt de situatie in vier vragen en antwoorden. 

1. Is Amerika gewelddadiger dan andere landen?

“Sommige mensen denken dat Amerika gewelddadiger is dan bijvoorbeeld België, maar Amerika is niet gewelddadiger dan andere landen. Er zijn gewoon veel meer wapens beschikbaar”, zegt Soenens. "Het is makkelijker om aan een wapen te geraken, dan aan een rijbewijs." Volgens Soenens zijn er in het land voor 330 miljoen inwoners ongeveer 350 miljoen wapens in omloop. “In andere landen wordt er niet zo snel naar wapens gegrepen, simpelweg omdat er geen zijn.”

In de VS is het makkelijker om aan een wapen te geraken, dan aan een rijbewijs.

Er vallen ongeveer 30.000 tot 35.000 doden per jaar in de VS door wapengeweld weet Soenens. “Bijna de helft zijn mensen die zelfmoord plegen.” Hij benadrukt dat de massaschietpartijen waarover de media bij ons berichten slechts het topje van de ijsberg zijn. "Deze schietpartijen, al zijn het er meer dan 300 per jaar, gaan slechts over zo’n 1.500 doden. Het gaat vooral over andere conflicten waar nooit over gerapporteerd wordt: zoals conflicten thuis, incidenten met de politie, … Ook deze feiten worden bij de statistieken geteld. En dan zie je dat Amerika een enorme maatschappelijk prijs moet betalen omdat ze die wapens rijkelijk laten circuleren." 

Er vallen ongeveer 30.000 tot 35.000 doden per jaar in de VS door wapengeweld

2. Is het land verdeeld over de wapenwet?

“Zelfs progressieve mensen zijn vaak voor het tweede amendement”, vertelt Soenens. Het tweede amendement van de grondwet zegt dat iedereen een wapen moet kunnen hebben “en dat zullen ze niet aanvechten”.  "De progressieven, die een aanpassing van het tweede amendement willen, vragen andere aanpassingen. Zij vinden onder meer dat de beschikbaarheid van wapens moet verminderen en ze vragen strengere controles."

Soenens vertelt dat de achtergrondcontroles van mensen die een wapen willen kopen vaak te wensen overlaten. "Onder andere omdat databanken met informatie vaak niet met mekaar verbonden zijn. Zo was de schutter, die in een kerk in Texas 26 mensen doodschoot, veroordeeld door de Krijgsraad in leger. De man mocht geen wapen kopen. Maar toch het lukte hem, omdat bij de controle van zijn achtergrond al die informatie niet beschikbaar was.” 

Geweren worden niet per definitie als een moordtuig gezien

Volgens Soenens is de rijkelijke beschikbaarheid van wapens in Amerika het probleem. “Het zit in de cultuur van het land”, legt Soenens uit. “Een wapen is iets dat erbij hoort, men gaat schieten om te sporten, men gaat jagen, ... Geweren worden niet gezien als per definitie een moordtuig.” Dit is een punt waar de wapenlobby op inspeelt. “Zij zeggen dat wapens geen kwaad doen, maar enkel de slechte mensen doen kwaad.”  

(Lees verder onder foto)

Schietpartij Californië
AFP or licensors

3. Heeft Trump iets veranderd aan de situatie?

Op deelstaatniveau gebeuren er kleine dingen. Zo wordt aangepast dat je bijvoorbeeld niet met een wapen in een winkel mag komen. Soms mag het dan weer wel, maar moet het op een bepaalde plaats verborgen worden,... Zo heeft elke staat zijn eigen regels”, weet Soenens. “Er zijn duizenden wapenwetten maar ze doen allemaal niets om het wapengeweld te stoppen, omdat de beschikbaarheid veel te groot is.“

Toch riep de Amerikaanse president Donald Trump begin dit jaar in het Congres op voor een strengere wapenwet. Dat gebeurde na de schietpartij in Florida waarbij een 19-jarige schutter 17 doden maakte op een middelbare school. Trump wou toen de leeftijd verlagen waarop jongeren wapens kunnen kopen en wou bump stocks verbieden, dat zijn accessoires die semiautomatische wapens in machinegeweren kunnen veranderen. 

Trump heeft meteen de kaart getrokken van de wapenlobby. Er is dus niets gebeurd

“Maar het nieuws gaat aan een rotvaart voorbij en wordt meteen ondergesneeuwd door het volgende feit", aldus Soenens. "De wapenlobby heeft gezegd: Wij willen niet dat er aan geraakt wordt. En Trump heeft meteen de kaart getrokken van de wapenlobby. Met hem zijn partijgenoten en vele anderen, want ook niet alle Democraten zijn voor strengere wapenwetten. Er is dus niets gebeurd.”

4. Zal er dan nooit iets veranderen?

Soenens schat de situatie pessimistisch in. “Bij de schietpartij op de middelbare school in Florida dacht ik dat er een maatschappelijke beweging op gang was gekomen. Een soort van mei ’68 met jongeren. Ik dacht: Als het nu niet verandert, dan nooit. Wel, het is niet veranderd.”

(Lees verder onder foto) 

Schietpartij Californië
AFP or licensors

De tien dodelijkste schietpartijen van de laatste decennia in de VS:

(Als de schutter tijdens de schietpartij werd gedood of zelfmoord heeft gepleegd, wordt zijn dood niet meegeteld in het totaal.)

1) 58 doden - 1 oktober 2017

Bij een schietpartij in de Amerikaanse stad Las Vegas opent de 64-jarige Stephen Paddock het vuur op een publiek van meer dan 22.000 concertgangers. Hij doet dat vanuit zijn hotelkamer op de 32e verdieping in het Mandalay Bay Hotel. Er vallen 58 dodelijke slachtoffers en meer dan 500 mensen raken gewond. Paddock wordt dood teruggevonden op zijn hotelkamer.

2) 49 doden – 12 juni 2016

In de staat Florida, in de stad Orlando, opent de 29-jarige Omar Saddiqui Mateen het vuur in een nachtclub. Ten minste 49 mensen worden gedood en meer dan 50 raken gewond. De schutter wordt door de politie gedood. 

3) 32 doden- 16 april 2007:

In Virginia opent de 23-jarige Zuid-Koreaanse student Seung-Hui Cho het vuur op de campus van de technische universiteit Virginia Tech.  32 mensen overleven de schietpartij niet en er vallen ook verschillende gewonden. De schutter pleegt uiteindelijk zelfmoord. 

4) 27 doden – 14 december 2012

In Newtown, Connecticut, schiet de 20-jarige Adam Lanza in de Sandy Hook Elementary School twintig kinderen tussen de zes en zeven jaar neer. Hij vermoordt ook nog zes volwassen personeelsleden op de school. Na de schietpartij berooft Lanza zichzelf van het leven.

5) 25 doden en ongeboren kind – 5 november 2017

In een kerk in het dorpje Sutherland Springs, in de staat Texas, opent een schutter het vuur op de kerkgangers. Daarbij vallen 25 doden, ook een ongeboren kind komt om het leven en nog 20 anderen raken gewond. De dader Devin Patrick Kelley wordt na een korte achtervolging dood teruggevonden.

6) 23 doden – 16 oktober 1991

In Killeen, Texas, rijdt de 35-jarige George Hennard met zijn truck door de muur van een café. Daarna neemt hij de cafégangers onder vuur. 23 mensen overleven de schietpartij niet, er vallen ook twintig gewonden. De dader pleegt daarna zelfmoord.

7) 21 doden – 18 juli 1984

In San Ysidro, Californië, stapt de 41-jarige James Huberty zwaarbewapend een McDonalds binnen. Hij schiet er 21 volwassenen en kinderen dood. Een scherpschutter van de politie schiet op zijn beurt Hurby dood. 

8) 18 doden – 1 augustines 1966

In Austin, Texas, schiet de voormalige Amerikaanse marinier, Charles Joseph Whitman, 16 mensen dood en hij verwondt er meer dan 30. De schietpartij gebeurt vanop een toren op de Universiteit van Texas. Whitman had eerder op de dag ook zijn moeder en vrouw vermoord. Politieagenten schieten Whitman dood op de toren. 

9) 17 doden – 14 februari 2018

Op een middelbare school in Parkland, Florida, schiet oud-leerling Nikolas Cruz zeventien volwassenen en kinderen neer. De 19-jarige Cruz wordt aangeklaagd voor zeventien moorden met voorbedachten rade.  

10) 14 doden - 2 december 2015

In San Bernardino, Californië, opent het getrouwde koppel Syed Rizwan Farook en Tashfeen Malik het vuur in een verzorgingstehuis. Er is een personeelsfeest aan de gang. Bij de schietpartij komen 14 mensen om, tientallen raken gewond.

Schietpartij Californië
AFP or licensors

Meest gelezen