Direct naar artikelinhoud
Brexit

Roep om nieuw brexitreferendum wordt met de dag luider

Een anti-brexitprotesteerder tijdens de People's Vote March for the Future in Londen, op 20 oktober 2018.Beeld AP

Tot twee maal toe kreeg Theresa May woensdag tijdens het wekelijkse vragenuurtje het verzoek om een nieuw brexitreferendum te overwegen. Beide keren hielp de premier de vragensteller eraan te herinneren dat er in 2016 al een referendum over het Britse lidmaatschap is geweest.

De premier kan echter niet ontkennen dat de druk om zo’n herkansingsstemming te houden met de dag toeneemt. Wanneer het door haar beoogde akkoord niet door het Lagerhuis komt - en die kans lijkt niet gering nu zelfs Mays regering leegloopt uit onvrede met het akkoord - kan het een reële optie worden. Omdat er geen meerderheid is voor een No Deal en omdat nieuwe verkiezingen, gezien de onduidelijke brexitkoers van de linkse oppositie, geen soelaas zullen bieden.

The People’s Vote, zo wordt een nieuw referendum genoemd, net zoals Prinses Diana na haar dood tot The People’s Princess werd verheven. Tegenstanders noemen het spottend The Politician’s Vote en wijzen erop dat zo’n volksraadpleging een wraak van de gevestigde orde is op de ‘echte’ volkstemming.

Dat er steun voor is, bleek uit de ongeveer 700.000 eurogezinde burgers die drie weken geleden naar Westminster trokken, de grootste demonstratie sinds het protest tegen de Irak-oorlog in 2003. “Natuurlijk, we respecteren de volkswil van 2016, maar de vraag is nu wat het volk wil”, zegt Alastair Campbell, de voormalige spindoctor van Tony Blair die nu The People’s Vote-campagne leidt.

Herkansingskamp

Zo’n stemming geniet de steun van bekende eurogezinde politici als Tony Blair, Nick Clegg en John Major, al zei laatstgenoemde in 2016 dat er pertinent geen tweede referendum moet komen. Binnen het parlement is er nog geen meerderheid, maar dat kan veranderen bij een impasse of een crisis.

Bij de Conservatieve regeringspartij groeit langzaam de steun, zo bleek toen de vrijdag afgetreden staatssecretaris Jo Johnson zich in het herkansingskamp schaarde. Opiniepeilingen geven nu een kleine voorsprong voor Remain, wat meer te maken heeft met een demografische verschuiving (nieuwe jonge kiezers gecombineerd met vergrijzing) dan met spijtbetuigingen bij brexitstemmers.

Opiniepeilingen geven nu een kleine voorsprong voor Remain

Krenking van de trots

Enkele Europese leiders – zoals die van Malta, Tsjechië en Spanje – hebben de Britten inmiddels ook verzocht zich via de stembus te bedenken. Europa is, zo weten de Ierse buren, altijd een voorstander voor herkansingsreferenda en dat zal nu niet anders zijn.

Voor de Britten zal het een krenking van de trots zijn om met hangende pootjes terug te keren, een sentiment dat wellicht wordt onderschat door de voorstanders van ‘liever ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald’. De EU kan forse eisen stellen, toetreding tot de euro bijvoorbeeld, terwijl de verleiding groot zal zijn om de Rebate af te pakken. Bovendien kunnen de Britten nooit meer dreigen om de Unie te verlaten al iets ze niet zint.

Meer over de brexit

Hoe nu verder met de brexit? Dit zijn de 5 mogelijke scenario’s

Eindelijk ligt er een ontwerpakkoord voor de brexit op tafel. Het Britse kabinet keurde het woensdag goed, na lang beraad. Maar de tijd dringt: nog maar vier maanden tot ‘B-day’. Welke scenario’s zijn er mogelijk?

Een Brit in België en een Belg in het VK over de brexitdeal: “Brexit dwingt je eerst aan jezelf te denken”

In het Verenigd Koninkrijk stapt donderdag het ene na het andere regeringslid op uit onvrede met de brexitdeal van premier Theresa May. Ondanks de leegloop houdt Theresa May vol: “Het is mijn deal, geen deal of geen brexit”