‘Het pact creëert een boulevard aan rechten', zegt Keuleneer, als expert voorgedragen door N-VA. Hij mocht als eerste van de zes experten zijn mening geven over het VN-Migratiepact. Hij wijst erop dat het pact past in een evolutie van een internationaal recht, waarbij afspraken gemaakt worden door soevereine staten, naar een soort van globaal recht waarop de lidstaten uiteindelijk geen vat hebben. ‘Het biedt voor een advocaat meer dan voldoende middelen om er aanspraak op te kunnen maken.’ En voor België is de invloed nog groter, omdat in ons land het principe geldt dat internationale regels primeren op nationale regels. Hij wijst er ook op dat een verklarende nota niet veel zoden aan de dijk zal brengen, tenzij die heel punctueel is en breed gedragen wordt door verschillende landen. Maar Keuleneer staat met die mening helemaal geïsoleerd.

‘Ik ben echt verrast dat ik naar hier moet komen’, reageert Anne Lagerwal, de experte voor de PS. ‘Het pact zegt toch zelf dat het niet-bindend is, dat is dan toch duidelijk?’ ‘Het creëert geen verplichtingen voor de staten nu, en het is heel twijfelachtig of het die creëert in de toekomst. Het enige wat kan gebeuren is dat de principes uiteindelijk in een verdrag terechtkomen.’

Zij wordt bijgevallen door Ellen Desmet, professor migratierecht aan de UGent, de experte van oppositiepartijen SP.A en Groen. Zij wijst ook op het niet-bindende karakter van de tekst die alleen ‘engagementen opsomt’ die vaak ook al in andere teksten terug te vinden zijn. Ze geeft wel toe dat de doelstellingen in de tekst in eerste instantie het belang van de migranten voor ogen heeft, maar dat heel veel doelstellingen ook in het belang zijn van landen die bestemmingsland zijn voor migranten.

‘Wat België ook doet, het pact wordt toch aanvaard’, zegt Pierre D’Argent, professor internationaal recht aan de UCL, voorgedragen door de MR. ‘Ook wie tegen is, blijft lid van de Verenigde Naties. Lidstaten zijn vrij om het pact te volgen of niet, ook toekomstige lidstaten.’

Maar tegelijk wijst hij erop dat de tekst juridisch niet helemaal irrelevant is. ‘De tekst creëert soft law, de tekst kan gebruikt worden om hard law te interpreteren. Maar dat is niet nieuw. Soft law bestaat al zeventig jaar, vanaf het moment dat de Universele Verklarig van de Rechten van de Mens tot stand kwam.’

Ook Jan Wouters, professor internationaal recht aan de KU Leuven wijst erop dat de tekst soft law kan opleveren. ‘Maar dat wordt niet bindend of autonoom toegepast, maar enkel ter interpretatie van bestaande begrippen'. Wouters zegt ook dat een positieverklaring bij de stemming van de tekst in de Verenigde Naties in januari nuttig kan zijn. ‘De rechter kan ze in acht nemen als relevant interpretatief gegeven.’

Marc Bossuyt, gewezen voorzitter van het Grondwettelijk Hof en voorgedragen door Open VLD, houdt een pleidooi om aanwezig te zijn in Marrakech. ‘We moeten de dialoog aangaan.’ Hij toont zich voorstander van een positieverklaring afgelegd namens zoveel mogelijk Europese landen. We moeten zeggen wat goed is aan het pact. Goed aan het pact is dat het een aanzet is tot meer samenwerking tussen de landen van oorsprong, transit en bestemming. Tegelijk moeten we durven te zeggen dat we bezorgd zijn over sommige interpretaties.'

Morgen verdervergaderen

De Kamercommissie Buitenlandse Zaken is vanmiddag op vraag van de meerderheid opgeschort tot morgen om 10 uur omdat premier een oplossing zoekt in het dossier van het migratiepact.

Het was Open Vld-fractieleider Patrick Dewael die aankondigde dat de meerderheid de opschorting wilde. 'Het zou niet goed zijn om parallel twee oefeningen te voeren', zei hij, verwijzend naar het kernkabinet dat rond die tijd had moeten bijeenkomen.