De regering is dood, en daar ging een jarenlang palliatief proces aan vooraf
De regering is dood, of ze nu valt of niet. Alleen wil niemand (voorlopig) de begrafenis organiseren. Veel zal er niet meer gepresteerd worden, en in die zin is de huidige crisis de perfecte samenvatting van de voorbije jaren. Er ging een heel lang palliatief proces aan vooraf. Ondanks alle verdiensten van Michel I, die er òòk zijn.
Geen enkele regering presteerde meer in de voorbije 25 jaar. Het is een uitspraak van Charles Michel die weggelachen werd toen hij hem deed, in de herfst van vorig jaar, toen zijn regering net een zomerakkoord had gesloten. Maar hoe gezwollen Michels retoriek ook was, deze regering kan best wat verwezenlijkingen voorleggen – de toegenomen koopkracht of de jobgroei, om er enkele te noemen. Het grote mantra “Jobs, jobs, jobs” is gedeeltelijk in de praktijk omgezet.
Maar of deze regering daarom herinnerd zal worden? Twijfelachtig. Alle stappen vooruit worden in de schaduw gesteld door het buitensporige electoralisme waaraan deze coalitie zich te buiten ging sinds zijn beëdiging op 11 oktober 2014. Waar dit combo écht om herinnerd zal worden, is het niet aflatende geruzie – of het nu over asiel, vermogenswinstbelasting, Arco of kernernergie ging, daarbij aangevuurd door tweets en straffe uitspraken op het trottoir van de Zestien. Compromisbereidheid en staatsbelang werden de voorbije jaren definitief termen uit het verleden.
Dat de regeerperiode een langgerekt palliatief proces is geweest, is niet zò verwonderlijk. Veel heeft te maken met de inherente constructiefouten. Dat er maar één Franstalige partij aan boord stapte, bijvoorbeeld. Maar nog veel nefaster was de hardnekkigheid waarmee de partijvoorzitters aan wal bleven, waardoor ze vanop de kade konden roepen en oppositie voeren, bang als ze waren dat door het regeerwerk hun politiek profiel zou afvlakken en verwateren. Benieuwd hoe anders de politiek er had uitgezien met De Wever I, met Gwendolyn Rutten en Beke als minister.
Omdat iedereen in dezelfde electorale vijver vist, is deze regering nu dood
Want er waren wel degelijk kansen om tot een échte hervormingsregering uit te groeien. Het is een vrij homogeen centrum-rechts gezelschap (ook al ontpopte CD&V zich als een centrum-linkse luis in de pels). Er waren samenvallende verkiezingen, waardoor het electoralisme niet had gehoe. Maar omdat iedereen in dezelfde electorale vijver vist is deze regering nu dood.
Doder dan had gehoefd én gemogen, want er zijn nog belangrijke dossiers om af te ronden, om de begroting niet te noemen, of de zware beroepen, of de degressiviteit van de werkloosheidsuitkering. Afscheidnemend Vlaams minister Bart Tommelein had een punt net voor zijn vertrek naar Oostende, dat regeringen in de laatste lijn naar verkiezingen sowieso niets meer klaar maken, maar dit is nog van een andere dimensie. Welk vertrouwen is er nog in de federale regering om de hangende dossiers af te ronden?
Lopende zaken
Deze regering is de facto in lopende zaken, of ze nu formeel valt of niet. En kan het iemand verwonderen dat dat gebeurde na een conflict over een symbolisch dossier? Want dat is het, of het nu juridisch bindend is of niet. Het pact van Marrakech zal niét de poorten open zetten voor een invasie van migranten, en het zal niet de oplossing zijn waardoor staten nu plots naadloos internationaal gaan samenwerken, en het zou al evenmin een onoverkomelijk gezichtsverlies zijn als premier Michel niet opdaagt in Marrakech.
Dat beide kampen overdrijven heeft enkel en alleen met electorale koorts te maken. Aan de ene kant is er N-VA die, na slechte lokale verkiezingen, het Vlaams Belang wil afhouden (maar met pakweg haar teruggetrokken en fel bekritiseerde social mediacampagne net zo goed een omgekeerd effect kan creëren). Aan de andere kant is er premier Michel, die ook geen al te beste beurt maakte in oktober en af wil van het beeld dat de linkse oppositie van hem schetst in Wallonië, dat hij het schoothondje van Bart De Wever zou zijn.
Het is klassieke politique politicienne, in de slechtste zin van het woord. En ondertussen is de begroting niet in evenwicht, terwijl dat toch altijd een fetisj was. Ondertussen is de tax shift niet helemaal gefinancierd en zal dat in een volgende legislatuur moeten gebeuren. Nog een simpele vaststelling: in Europa is de economische groei enkel in Groot-Brittannië en Italië kleiner dan bij ons, landen met problemen, zeg maar. We hebben niet de omschakeling naar duurzame energie gemaakt, en de mobiliteitsproblemen blijven. De toon in het maatschappelijke debat is bovendien harder dan ooit, en de tweedeling in de samenleving woekert verder.
Is dat het bilan van een historische regering, die meer gepresteerd heeft dan om het even wie tijdens de voorbije 25 jaar?